Әкелік мұрагерлік
Кейбір түрлер үшін митохондриялық ДНҚ-ның аталық линия арқылы берілуі, мысалы, мидияларда көрсетілген . Дрозофила, бал аралары және цикадалар сияқты кейбір жәндіктер үшін де митохондриялардың аталық тұқым қуалауы сипатталған.
Сондай-ақ сүтқоректілердің митохондриялық аталық тұқым қуалауының дәлелі бар. Тышқандар үшін мұндай тұқым қуалаушылық жағдайлары сипатталған, сонымен бірге аталықтан алынған митохондриялар кейіннен қабылданбайды. Бұл құбылыс қой және клондалған ірі қара мал үшін көрсетілді.
Адамдардағы әкелік тұқым қуалаушылық өңдеу
Соңғы уақытқа дейін адамның митохондриялары тек аналық тегі арқылы тұқым қуалайды деп есептелді. 2002 жылы аталық митохондриялық ДНҚ сенімді түрде анықталған науқастың бір ғана белгілі жағдайы болды.
Тек жақында 2018 жылы жүргізілген зерттеу адамның митохондриялық ДНҚ-сы кейде әлі де әкелік жолмен берілуі мүмкін екенін көрсетті. Аталық митохондриялардың аз мөлшері аналық жұмыртқаға сперматозоид цитоплазмасымен бірге ене алады, бірақ, әдетте, аталық митохондриялар содан кейін зиготадан жоғалады. Дегенмен, кейбір адамдарда «әкесінің митохондрияларының аман қалуына көмектесетін мутация» бар екені анықталды.
Митохондриялық ДНҚ-ның ерекшеліктері өңдеу
Митохондриялық геномның кодтау тізбегінің (кодондардың) әмбебап ядролық ДНҚ кодтау тізбегінен кейбір айырмашылықтары бар.
Осылайша, AUA кодоны митохондриялық геномдағы метионинді кодтайды (ядролық ДНҚ-дағы изолейциннің орнына), AGA және AGG кодондары терминатор кодондары (ядролық ДНҚ-да аргининді кодтайды), митохондриялық геномдағы UGA кодоны триптопанды кодтайды.
Дәлірек айтсақ, біз митохондриялық ДНҚ туралы емес, ақуыз синтезі басталғанға дейін осы ДНҚ-дан шығарылатын (транскрипцияланған) мРНҚ туралы айтып отырмыз. Кодон белгілеуіндегі U ген РНҚ-ға транскрипцияланған кезде тиминді алмастыратын урацилді білдіреді.
тРНҚ гендерінің саны (22 ген) 32 тРНҚ гендері бар ядролық геномға қарағанда аз.
Адамның митохондриялық геномында ақпараттың шоғырланғандығы соншалық, әдетте, 3'-терминатор кодондарына сәйкес келетін нуклеотидтер мРНҚ-кодтау тізбектерінде ішінара жойылады.
Достарыңызбен бөлісу: |