Есірткі анальгетиктерінің табиғи көзі-апиын-ұйықтататын таблеткалардың кептірілген сүт шырыны. Апиын мен оның туындыларын адамзат мыңдаған жылдар бойы қолданған. Апиын алғаш рет біздің дәуірімізге дейінгі 4 мыңжылдықта шумерлердің сына жазуларында айтылған. Көкнәр дәндері неандертальдық елді мекендерді қазу кезінде табылған, бұл 30 мың жыл бұрын Еуропада тұтынылған деген болжам жасайды. Оны медицинада қолдану туралы барлық ежелгі өркениеттердің тарихынан табуға болады: мысырлықтар, парсылар, гректер, римдіктер және т.б. араб дәрігерлері оны негізінен жөтелге қарсы қолданғаны туралы дәлелдер бар. Тұнбалар түріндегі апиын Еуропада орта ғасырларда, Парацельс ересектер мен балаларда ауырсыну, қозу, ұйқысыздық, жөтел, әлсіздік, сарқылу, қан кету және т.б. үшін қолданылатын әйгілі "Парацельс лауданумын" жасағаннан кейін кеңінен қолданыла бастады.
1.2. Есірткі анальгетиктерінің әсер ету механизмі Өткен ғасырдың жетпісінші жылдарында адамдар мен жануарлардың жүйке жүйесінде 5 типті арнайы" апиын " рецепторлары табылды: м, д, к, д, е. есірткі анальгетиктерінің апиын рецепторларымен байланысуы есірткі анальгетиктері молекуласының бір бөлігі энкефалиндер мен эндорфиндердің молекулаларының бір бөлігіне (тирозин қалдығы) құрылымдық ұқсастығына байланысты. Күш есірткі анальгетиктерінің апиын рецепторларына жақындығына пропорционалды
1.3. Есірткі анальгетиктерінің жіктелуі
Әр түрлі сипаттамаларға негізделген есірткі анальгетиктерінің әртүрлі жіктелімдері бар.
Алу көздері мен химиялық құрылымы бойынша қазіргі заманғы есірткі анальгетиктері 3 негізгі топқа бөлінеді: Табиғи алкалоидтар - морфин және кодеин, ұйықтататын таблеткаларда табиғи күйде болады; морфин молекуласын химиялық түрлендіру арқылы алынған жартылай синтетикалық қосылыстар-этилморфин және т. б.; синтетикалық қосылыстар - промедол, трамадол, фентанил және т. б.
