Реферат орындаған: «Туризм» мамандығының 2 курс студенті Примбет Д. Б. Тексерген: Сулейменов П. М
жүктеу/скачать 35,09 Kb.
|
Примбет Дильназ СРС философия
- Бұл бет үшін навигация:
- «ФИЛОСОФИЯ» ПӘНІ БОЙЫНША №1 СОӨЖ Тақырыбы: Еркіндік философиясы. РЕФЕРАТ Орындаған
- ғылымдарының кандидаты , доцент Алматы, 2023 Жоспар: І.Кіріспе
- ІІІ.Қорытынды ІV.Пайдаланылған әдебиеттер Кіріспе
|
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ ГЕОГРАФИЯ ЖӘНЕ ТАБИҒАТТЫ ПАЙДАЛАНУ ФАКУЛЬТЕТІ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ГЕОГРАФИЯ ЖӘНЕ ТУРИЗМ КАФЕДРАСЫ «ФИЛОСОФИЯ» ПӘНІ БОЙЫНША №1 СОӨЖ Тақырыбы: Еркіндік философиясы. РЕФЕРАТ Орындаған: «Туризм» мамандығының 2 курс студенті Примбет Д.Б. Тексерген: Сулейменов П.М. Саяси ғылымдарының кандидаты, доцент Алматы, 2023 Жоспар: І.Кіріспе 1.1. Философиядағы еркіндік түсінігі. ІІ.Негізгі бөлім 2.1. Әлемдік философиядағы еркіндік туралы көзқарастар. 2.2. Позитивті және негативті еркіндік. 2.3. Тұлғаның еркіндігі мен жауапкершілігі. ІІІ.Қорытынды ІV.Пайдаланылған әдебиеттер Кіріспе Философиялық тұрғыдан қарағанда еркіндік ұғымы, үш бөлікте қарастырылады: әрекет еркіндігі мәселесі, таңдау еркіндігі мәселесі және ерік еркіндігі мәселесі. Оның үстіне ерік бостандығы мәселесін зерттеуге, яғни біздің іс-әрекеттеріміз бен қимылдарымыздың соңғы негіздерін зерттеуге баса назар аударылады. Еркіндік ұғымы философияда орталық мәселе болып табылады. Ерік еркіндігін адамның өз іс-әрекеттерінде өзін-өзі анықтауға негізделе отырып түсіндіруге болады. Ерік еркіндігінің проблемасы адам даралығы мен әмбебаптықтың қарым-қатынасы немесе ішінара, бірлік болмыстың жалпы тұтастықтан тәуелділігі мәселесіне негізделеді. Нақты еркіндік-адам болмысының шығармашылық және конструктивті жағы, ол саналы ерік-жігерді жүзеге асырады. Философияда еркіндік-бұл қызмет субъектісіне қатысты сыртқы себептерден тыс қызмет болып табылады. Философиядағы еркіндік ұғымына әртүрлі тұрғыдан қарауға болады. Онтологиялық көзқарас тұрғысынан еркіндік негіз қалаушы, субстанциялық қағидат ретінде қарастырылады. Осылайша түсінілетін еркіндік әлемнің пайда болуын, оның мәнін, әлемдегі адамның орнын анықтайды. Еркіндік мәселесіне гносеологиялық көзқарас шеңберінде адамның өз қызметін сезіну мүмкіндіктері мен шекаралары зерттеледі. Қызмет құралдары мен мақсаттарының арақатынасының мәселесі, мақсат қою алғышарттарының маңыздылығы негізінде талданады. Этикалық-психологиялық тәсіл еркіндікті білдіру бостандығы және басқа адамның еркін басуға немесе оны басқаруға (билік етуге) мүмкіндік ретінде қарастырылады. Адам ойының антикалық даму кезеңінде еркіндік көбінесе абстрактілікке қарамастан ақыл негізінде адам мен мемлекеттің өмірін құру мүмкіндігі ретінде қарастырылды. Бұл кезең бостандықты қарастырғанда оны түсінудің әртүрлі қағидаттарының үйлесімсіз бірлігін ажыратады. Философия тарихында да еркіндік мәселесінің орын алуы сонау ерте замандардан басталады. Саяси тұрғыдан алғанда еркіндік - еркін қоғам, адамдарға лайықты өмір қамтамасыз ететін еркін әлем. Еркіндік -- адамның немесе жеке ұлттың, халықтың өз мүдделері мен мүмкіндігіне сай әрекет етіп, өз қалауын жүзеге асыруы. Адамдар өз әрекетінің объективті жағдайларын қалауынша таңдап алуға ерікті емес, алайда олар нақтылы және салыстырмалы еркіндікке ие. Адамның түсінігіндегі еркіндік біреудің үстемдігінсіз және зорлықсыз өмір сүру мен еңбек ету, мұнысыз ол өзін тұлға ретінде қабылдай алмайды. Еркіндік ұғымы бұл тұрғыда тәуелсіздікпен жалғасып кетеді. Еркіндік - нақты және салыстырмалы ұғым. Мысалы, адам әр түрлі жағдайларға байланысты еркін болады немесе одан мүлдем айырылады. Ол өмірдің бір саласында өзін еркін сезінгенімен, өзге бір салада оған жете алмауы да мүмкін. Сол секілді жеке адамның және ұлттың еркіндік дәрежесі де әр түрлі. Мұның өзі қоғамдағы өндіргіш күштердің дамуына да тікелей қатысты. Сонымен қатар ол әлеуметтік, этникалық топтардың, жекелеген адамдардың еркіндігін анықтайтын қоғамның әлеум.-саяси құрылымына да тәуелді. Міне, сондықтан еркіндік мәселесін саясаттану жағынан алып қарайтындар оны азаматтардың және тұтас бір ұлттың қоғамдық құрылым мен басқару түрін таңдауы деп түсіндіреді. Экономика саласында еркін базар, еркін бәсекелестік принциптері негізінде өндіргіш күштер дамитыны, адамдардың еркіндік аясы кеңейе түсетіні рас. Әр адамның, әр ұлттың еркіндік дәрежесін олардың табысы мен меншігінің көлемі ғана емес, сонымен бірге олардың материалдық және рухани игіліктерді өздерінің таңдауы мен орынды жұмсай алу мүмкіндігі анықтайды. Саясатта еркіндік мәселесі ұлттың құқықтық мемлекет құру идеясымен байланысты. Кез келген қоғамдағы жеке адам мен ұлттың еркіндік дәрежесі, ең алдымен, билік жүйесіне, оның түрлеріне (деспоттық, либералдық-демокр., т.б.) байланысты болып келеді. Либералдық-демократиялық басқару моделінің саяси еркіндік саласындағы негізгі принципі -- жеке адамдардың үстемдігі емес, ең алдымен заңның үстемдігі, яғни адамдардың заңмен ғана шектелетін еркіндік құқыларын пайдалана алуы. Жеке адам мен ұлт еркіндігінің шектелуі немесе тежелуі әр түрлі объективті және субъективті себептерге байланысты. Мыс., тоталитарлық, авторитарлық жүйелердің үстемдігі, яғни демократтық құқыларға, саяси бостандықтарға (сөз, жиналыс, митинг, бірлесу, сайлау және сайлану, т.б.) қысым жасалуы, сондай-ақ, материалдық жоқшылық, рухани жұтаңдық, шектен тыс эгоизм және т.б. Шынайы еркіндік -- адамдар арасындағы мәдени қарым-қатынастардың кепілі. Ендеше оның ғылыми мәні мен мазмұнын әрбір азаматтың айқын түсінуіне қол жеткізу ұлттық идеология мен саясаттың басты міндеттерінің бірі болып табылады. Еркіндік-адамның өз өмір сүру әрекетін саналы-ерікті түрде таңдау қабілеті мен мүмкіндігі болып табылады. Ол адамның сыртқы жағдайлар мен мән-жайлардан белгілі бір тәуелсіздігін көрсетеді. Алайда, еркіндік адамның қасиеті ретінде абсолютті емес және әрдайым салыстырмалы сипатқа ие, яғни белгілі бір шеңбермен шектеледі. жүктеу/скачать 35,09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|