Реферат тақырыбы: Адамның эмбрионалды дамуы
Ұрықтың 3 қабатының пайда болуы
жүктеу/скачать 1,14 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Эмбрионалды дамудың негізгі компоненттері
- Детерминация
- Дифференциация
| Ұрықтың 3 қабатының пайда болуы
Ұрық қабаттарының түзілуі (эктодерма, мезодерма және эндодерма) эмбрионның дамуының маңызды бөлігі болып табылады және эмбриогенез процесінде әртүрлі ұлпалар мен мүшелердің түзілуінде шешуші рөл атқарады. Бұл ұрық қабаттары эмбрионның дамуының алғашқы кезеңдерінде пайда болады. Эктодерма - бұл тері, жүйке жүйесі және басқа да сыртқы құрылымдар түзілетін сыртқы ұрық қабаты. Дамудың ерте кезеңінде эктодерма эмбрионның сыртқы сұйық қақпағы арқылы түзіледі. Эктодерма жасушалары одан әрі эпидермиске (терінің жоғарғы қабаты) және жүйке ұлпасына, соның ішінде орталық жүйке жүйесі пайда болатын нейроэктодермаға айналады. Мезодерма - эктодерма мен эндодерма арасында түзіледі. Мезодермадан көптеген мүшелер мен ұлпалар дамиды, соның ішінде бұлшықеттер, сүйектер, қан, жүрек, бүйрек және т.б. Мезодермальды жасушалар организмнің ортаңғы қабатының құрылымдарының қалыптасуын қамтамасыз ету үшін әртүрлі жасуша түрлеріне бөлінеді. Энтодерма - бұл асқазан-ішек жолдары, тыныс алу жүйесі және басқа да ішкі мүшелер түзілетін ішкі ұрық қабаты. Энтодерма эмбрионның ішкі қақпағынан түзіледі. Бұл жапырақтың жасушалары дененің ішкі ортасының мүшелері мен ұлпаларын құрайтын эпителий жасушаларына айналады. Эмбрионалды дамудың негізгі компоненттері Қалыптық ұрықтық даму эмбриогенез компоненттері деп аталатын бірқатар механизмдер арқылы жүзеге асады. Эмбрионалды дамуда клеткалардың көбеюі мен өсуі маңызды рөл атқарады. Бұл екі құбылыс клеткалар саны мен олардың мөлшерінің ұлғаюына, ал жалпы алғанда – эмбрион мүшелерінің ұлғаюына алып келеді. Детерминация – бұл клетканың даму жолын, дифференциациясын таңдау. Бұл жол кейбір гендердң активтендіру және басқа да гендердің репрессиясы арқылы клеткалар геномында бекітілген. Детерминацияланған клеткалар морфологиясы бойынша бір-біріне ұқсас, бірақ белсенді гендер жиынтығымен ерекшеленеді. Детерминацияның жалғыз морфологиялық белгісі – хроматиннің деконденсациялануы, эухроматин мөлшерінің жоғарылауы, бірақ бұл құбылыстарды анықтау өте қиын. Дифференциация – бұл клеткаларда ерекше құрылымдық белгілердің пайда болуы, құрылымы бойынша бастапқыда бірдей клеткалардың орындалатын қызметіне қарай әртүрлі құрылымдық белгілерге ие болуы. Дифференциацияның бірнеше сатылары бар: 1. Геномдық-молекулалық сатысы экспрессияланған гендердің транскрипциясынан, А-РНҚ-ның сплайсингі мен процессингінен тұрады. 2. Молекулалық-цитоплазмалық сатысы трансляцияға сәйкес келеді – активтендірілген гендердің бақылауымен нақты белоктардың синтезделуі. 3. Клеткалық, немесе микроскопиялық саты – арнайы ақуыздардың қызметіне сәйкес келетін органеллалар мен циторецепторларың түзілуі. жүктеу/скачать 1,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|