Реферат тақырыбы: «Көшпелілердің қалыптасуының алғышарттары: табиғи-географиялық және әлеуметтік-мәдени факторлар»



бет2/5
Дата08.10.2024
өлшемі36,5 Kb.
#147223
түріРеферат
1   2   3   4   5
Байланысты:
БӨЖ тарих

2. Табиғи-географиялық факторлар
Табиғи-географиялық факторлар көшпелілердің қалыптасуына және олардың өмір салтына терең әсер етті. Бұл факторларды бірнеше негізгі аспектілерге бөлуге болады:
2.1. Географиялық орналасу
Көшпелілердің өмір сүрген аймақтары кең, ашық далалар, таулы жерлер мен шөлді аймақтардан құралды. Орталық Азия, Қазақстан, Монғолия және Сібірдің кең жазықтары көшпелілердің мал шаруашылығын жүргізуіне қолайлы болды. Бұл жерлердің географиялық ерекшеліктері көшпелі өмір салтын қалыптастыруда шешуші рөл атқарды. Мысалы, жазық далаларда малды бағып, оларды көшіру үшін қажет кеңістіктер көп болды. Сонымен қатар, таулы аймақтарда табиғи қорғаныс мүмкіндіктері мол болды, бұл әскери қауіпсіздік үшін маңызды болды.
2.2. Климаттық жағдайлар
Көшпелілердің өмір сүруінің тағы бір маңызды факторы – климат. Орталық Азияның континенталды климатының ерекшеліктері көшпелі шаруашылықтың дамуына әсер етті. Жазғы уақытта жайылымдардың мол болуы, ал қысқы уақытта малға азық тауып алу қажеттілігі көшпелілердің малдарды уақытылы көшіруіне мәжбүр етті. Көшпелілер осы климаттық шарттарға бейімделіп, мал шаруашылығын дамыту мен қоректендіруде инновациялық әдістерді қолданды.
2.3. Жергілікті флора мен фауна
Көшпелілердің негізгі байлығы – мал. Олардың шаруашылығында жылқы, түйе, қой, сиыр және т.б. мал түрлері маңызды рөл атқарды. Жергілікті флора, яғни шөптер мен бұталар, малдың азық-түлігін қамтамасыз етті. Жабайы жануарлар, мысалы, бұғы, арқар, мен қойлар да азық көзі болды. Көшпелілер жергілікті экожүйені тиімді пайдаланып, малдың түрлері мен тұқымдарын бейімдеу арқылы өндірістік процестерін жетілдірді.
2.4. Су ресурстары
Су – көшпелілердің өмірінде шешуші рөл атқарды. Су көздерінің (өзендер, көлдер, бұлақтар) орналасуы мал шаруашылығын жүргізуде маңызды фактор болды. Көшпелілер су көздерін бақылап, малдың суға қажеттілігін қамтамасыз ету үшін көшіп отырды. Су тапшылығы кезінде олар жаңа жайылымдарды іздеуге мәжбүр болды, бұл көшпелі өмір салтының динамикасын арттырды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет