Ауылшаруашылық пен мал шаруашылығымен айналысатын адамдар – мал өсіру, егін егу және тұрмыс қажеттіліктеріне сай өнімдерді өндірумен айналысты.
Көшпелілердің қоғамы бірлікті, ынтымақтастықты және әлеуметтік жауапкершілікті талап етті, бұл оларды сыртқы қауіптерге қарсы қорғанысқа, сондай-ақ табиғи қиыншылықтарға төтеп беруге мүмкіндік берді.
3.3. Мәдени факторлар
Көшпелілер мәдениеті өте бай әрі әртүрлі болды. Олардың мәдениетінде музыка, би, әдебиет, қолөнер және дәстүрлер ерекше орын алды. Көшпелілердің мәдениеті:
Ауыз әдебиеті – өлеңдер, жырлар, аңыздар мен ертегілер арқылы ұрпақтан-ұрпаққа жеткізілді. Бұл шығармалар халықтың тарихын, дәстүрлерін және өмір салтын көрсетеді.
Дәстүрлі өнер – ағаштан, теріден, металдан жасалған бұйымдар, керамика, зергерлік өнер көшпелілердің шеберлігін дәлелдейді.
Мұрагерлік – көшпелілердің мәдениетінде отбасылық дәстүрлер, құндылықтар және сенімдер маңызды рөл атқарады.
Діни нанымдар мен дүниетаным
Көшпелілердің діни нанымдары мен дүниетанымы да олардың мәдениетінде маңызды рөл атқарды. Көшпелілер табиғатқа табыну, ата-бабаларға құрмет көрсету, шаманизм мен тәңіршілдік секілді наным-сенімдерге ие болды. Бұл діни жүйелер адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынасты, табиғат күштерін сыйлауды және дәстүрлерді сақтау қажеттілігін баса айтты.
Көшпелілердің әлеуметтік динамикасы
Көшпелілердің қоғамы динамикалық болды, яғни олар сыртқы әсерлерге, табиғи өзгерістерге және экономикалық жағдайларға жауап беруге бейім болды. Мысалы, климаттың өзгеруі, соғыстар, көрші халықтармен байланыстар көшпелілердің әлеуметтік құрылымын, мәдениетін және өмір сүру стилін өзгертті.
Әлеуметтік-мәдени факторлар көшпелілердің қоғамының қалыптасуында, дамуы мен тұрақтылығында үлкен рөл атқарды. Олар көшпелілердің тұрмыс-тіршілігін, мәдениетін және дүниетанымын анықтап, олардың басқа халықтармен байланысындағы маңызды элементтерді құрады. Көшпелілердің мәдениеті мен әлеуметтік құрылымы бүгінгі күнге дейін өз әсерін тигізіп, адамзат тарихының бір бөлігі ретінде маңызды.
Достарыңызбен бөлісу: |
