Реферат Тақырып: Сыбайлас жемқорлықтың жіктелуі және механизмдері
жүктеу/скачать 35,31 Kb.
|
|
Қазтұтынуодағы Қарағанда Экономикалық Университеті Реферат Тақырып: Сыбайлас жемқорлықтың жіктелуі және механизмдері Тексерген:Елеубекова.Н.Е Тобы:ИС-18-1к Орындаған: Багдат А Қарағанды 2020 Сыбайлас жемқорлықтың жіктелуі және механизмдері Жоспар Сыбайлас жемқорлық ұғымы мен жіктелуі Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресудің құқықтық механизмі. Сыбайлас жемқорлықтың зардаптары мен салдары 1)Сыбайлас жемқорлық ұғымы мен жіктелуі Күрделі, қатпары көп құбылыс ретіндегі сыбайлас жемқорлықтың тарихы өз ғұмырының ұзақтығы жөнінен адамзат өржениетінен емес. Оның пайдаболуы алғашқы таптық қоғамдар мен мемлекеттіккурылымдар қалыптасқан уақыттар қойнауына жетелейді. Мемлекеттік қызмет жүйесіндегі сыбайлас жемқорлық туралы жазбаша мәліметтердің ең алғашқыларын Көне Бабырдың б. 3. б.XXIV ғасырдағы мұрағаттарынан көруге болады. Патша Лагаша Урукагина шенеуніктер мен соттардың жүгенсіз эрекеттеріне тыю салу мақсатымен мемлекеттік басқару ісін реформалады. Ежелгі Латынның белгілі нақылы былай дейді: Сыбайлас жемқорлық- әлеуметтік феномен, қоғам мен қоғамдық қатынастар туындысы. Сыбайлас жемқорлықтың пайда болуы мен өмір суруі қоғамдық және шаруашылық қызметтегі басқару функциясының жекеленуі сәтінен бастап мүмкін болады. Өйткені, нақ осы жағдайда лауазымды басшыда (басқарушыда) қоғам, мемлекет мүддесі үшін емес, жеке басы үшін ресурстарды пайдалану және шешім қабылдау мүмкіндігі пайда болады. Сонымен, сыбайлас жемқорлық өте ерте уақытта туған және қазіргі күні де бар күрделі әлеуметтік-саяси құбылыс ретінде көрінеді - сыбайлас жемқорлықтың көрініс беру формаларының өзгеруі барысында оның ауқымы тарылмайды. Қазіргі қоғамдағы сыбайлас жемқорлық - басқа саяси, экономикалық, мәдени әлеуметтік институттармен өзара тығыз байланысты өлеуметтік институт, басқару жуйесі элементі. Сыбайлас жемқорлықтың институттануы мыналардан көрінеді: . сыбайлас жемқорлықтың бірқатар әлеуметтік функцияларды атқаруы: әкімшілік байланыстардың жеңілдетілуі, басқарудағы шешім қабылдаудың жеделдетілуі мен жеңілдетілуі, әлеуметтік таптар мен топтар арасындағы қатынастардың консолидациялануы және қайта құрылымдануы, бюрократтық кедергілерді азайту арқылы экономикалық дамуға көмектесу; ресурстар тапшылығы жағдайында экономиканы тиімдендіру және тіл сыбайлас жемқорлық қарым-қатынастарының жете айқындалған субъектілерінің болуы, әлеуметтік рөлдердің бөлінуі; ойын ережелерінің, нормалардың болуы; рэміздік белгілері; -мүдделі адамдарға белгілі және орныққан қызметтер таксасы. Сыбайлас жемқорлық экономикалық заңдардың еркін жұмыс істеуін эжептэуір шектейді жөне әлемдік қауымдастық алдында елдің беделін төмендетеді, ел үшін пайдалы шетелдік инвестициялардың жолындағы ең бір басты бөгеттердің бірі боп табылады. Таза кәне әлеуметтік бағыттағы бизнес нарықтан күшпен ығыстырылып шығарылады, ойткені, бұндай бизнесті сыбайлас жемқорлық тиімсіз кәсіпке айналдырады. Сыбайлас жемқорлықтың бейімделу қакбілеті ғаламат, үздіксіз мимикрияға түсе алады, түрін өзгертеді және кемелдену береді, әлеуметтік- құқықтық бақылау мен заңи жауапкершіліктің кемшіліктері мен ақтаңдақтарын шебер пайдаланады. Ішінара өздері де сыбайлас жемқорлықпен шырмалған құқық қорғау орындарының институтталынған сыбайлас жемқорлықпен күресу үшін жеткілікті мүмкіндіктері мен тиісті тәуелсіздіктері де жоқ "Темір үшбұрыш""атанғандар жемқорланған қырық құрау бюрократия - қылмыстық бизнес ұйымдасқан қылмыс оз заңдарымен өмір сүреді. Сыбайлас жемқорлық ұлттық шекаралардың шеңберінен шығып кетеді, сондықтан онымен күрес глобальдық ауқымда жүргізуді етеді. О дан түсетін түсімдер "жуылғаннан" кейін әлемдік және ұлттық қаржы ағындарына құйылады да, мемлекеттік және халықаралық билік пен экономика институттарын бұзады. Ол заңның, демократия мен адам құқықтарының үстемдігіне қатер тондіреді, қоғамның моральдік тіректерін, билікке деген сенімді, мемлекеттік басқару, теңдік пен әлеуметтік әділеттілік қағидаттарын қиратады, бәсекеге богет жасайды, экономикалық дамуды қиындатады. Өсіресе ең қауіптісі - мемлекеттік билік орындарындағы сыбайлас жемқорлық. Бұл жағдайда ол монополияның билікпен симбиозының, мемлекеттік қызметшілердің шешім қабылдаудағы қауқарсыздығының және шенеуніктердің бақылауда болуы мен оларға құқықтық жауапкершілік жүктелмеуінің көрінісіне айналады. Тәжірибенің көрсетуінше, сыбайлас жемқорлық мемлекеттік басқарудың бүкіл жүйесін бұзады, мемлекеттік билік пен мемлекеттік қызметтің беделінің құлдырауына мүмкіндік жасайды. Сыбайлас жемқорлық экономиканың дамуына кедергі жасайды және әсіресе экономика саласындағы ұйымдасқан қылмыстың өсуіне мүмкіндік береді Мемлекеттік машинаны ұйымдасқан қылмыстың қолдануы мемлекеттік өкілеттілікті жекеменшікке айналдыру амалы ретінде тікелей сыбайлас жемқорлықпен байланысты. Геғель былай деп жазды: "Мемлекеттік биліктің жеке индивидуум иеленген үлесі - жалпыға ортақ биліктің жоғалтқаны деген соз. Ол аз десеңіз, индивидтер мен қылмыстық құрылымдар биліктің оздері иеленген бөлігіне сүпене отырып, мемлекетке, азаматтық қоғам институттарына, оның құндылықтарына шабуылға шығады. Сыбайлас жемқорлық мәселесін шепшей, мемлекеттік басқарудың міндеттерін сәтті орындау мүмкін емес. Сыбайлас жемқорлық феноменін түсінуге қатысты сан түрлі әдістемелік ыңғай-бағыттар бар. Оны ежелден-ақ түрлі - әлеуметтік, саяси, криминологиялық, құқықтық аспектілерде қарастырған. Осылайша, Платон мен Аристотель сыбайлас жемқорлықты саяси категорияға жатқызды, Н. Макиавелли оны мемлекеттің азаматтық ізгілікті бұзатын жалпы сырқатының белгісі санады, Ш. Монтескье оны нәтижесінде жақсы саяси тәртіп немесе жүйе жарамсызға айналатын дисфункциональдық үдеріс ретінде сипаттады. Қазіргі ғылыми, оқулық және қоғамдық-көсемсөздік әдебиеттерде де сыбайлас жемқорлыққа тұрлішс анықтама беріледі. Сыбайлас жемқорлық туралы онымен күресудің әмбебап амалын анықтауға негіз болатын бірауызды ұғымды қалыптастыру - күрделі эволюциялық үдеріс. Сыбайлас жемқорлықтың интегралдық сипаты бұл күрделі құбылыстың бірізді, бір мағыналы анықтамасын жасауға бүгінгі күні мүмкіндік бермей отыр. Алайда, бәрібір сыбайлас жемқорлықтың тарихи алғашқы анықтамалары құқық саласына жатады "Коррупцияның" (сыбайлас жемқорлықтың) анықтамасына этимологиялық түрғыдан келсек, ол "corraptio" деген латын сөзінен аударғандағы "сатып алу", "пара беру" мағынасын білдіреді. Рим құқығында сонымен қатар "сындыру, бүлдіру, бұзу, зиян келтіру, фальсификациялау, сатып алу" ретінде түсінілетін және тиісінше заңға қайшы әрекеттібілдіретін "согштріге" ұғымы бар. Орыс тілінің түсіндірме сөздігі сыбайлас жемқорлықты парамен сатып алушылық, лауазымды басшылардың, саяси қайраткерлердің сатымпаздығы ретінде сипаттайды. ҚР "Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы" Заңы сыбайлас жемқорлықты мемлекеттік қызмет атқаратын адамдардың және оларға теңестірілгендердің мүліктік игіліктер мен артықшылықтарды өз қызмет бабы және онымен байланысты мүмкіндіктер арқылы пайдапануы, өйтпесе оларды мүліктік пайда табу үшін тікелей өздері немесе делдалдар арқылы басқаша пайдалана отырып, заңмен қарастырылмаған түрде шешім қабылдауы, сонымен қатар, ол адамдарды жеке және заңды тұлғалардың оларға аталған игіліктер мен артықшылықтарды беру арқылы заңсыз сатып алуы ретінде сипаттайды.әцыфкепрғе 2) Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресудің құқықтық механизмі. Ол экономика мен әлеуметтік қатынастарды зақымдап қана қоймай, қоғамның құндылықтық және моральдық-адамгершілік ұстанымдарын бұрмалайды, сонымен бірге мемлекеттік аппараттың тиімді іс-қимыл жасауына әрі елде жүргізіліп отырған тұрақтылық пен қауіпсіздік саясатына кері әсерін тигізеді.Осы орайда қазіргі уақытта Қазақстанда дәйекті және тегеурінді түрде жемқорлыққа қарсы күрестің пәрменділігін арттыруға бағытталған кешенді шаралардың жүзге асырылып жатқанын атап айтқан жөн. «Қазақстан-2050 Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» сыбайлас жемқорлықтың ұлттық қауіпсіздікке тікелей қауіп төндіріп отырған дәрежеге жеткенін көрсете отырып, мемлекет пен қоғамды осы жағымсыз құбылыспен күресуде күш-әрекеттерді біріктіруге бағыттайды. Сыбайлас жемқорлық мемлекеттік басқарудың тиімділігін және елдің инвестициялық тартымдылығын төмендететіні, әлеуметтік-экономикалық дамуды тежейтіні баршаға мәлім. Қазақстан өзінің тәуелсіздігін алған күннен бастап-ақ нысаналы түрде және кезеңімен әлемдік стандарттарға сай сыбайлас жемқорлыққа тойтарыс беретін тиімді институттар мен механизмдерді жасау бағамын ұстанып келеді. Біздің елімізде негіздерін «Сыбайластық жемқорлыққа қарсы күрес туралы» және «Мемлекеттік қызмет туралы» Заңдары құрайтын заманауи сыбайластық жемқорлықа қарсы заңнама қолданысқа енгізілген, сонымен қатар бағдарламалық құжаттар қатары бекітіліп жүзеге асырылуда. 2011-2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы Бағдарламасы мен 2014-2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында көлеңкелі экономикаға қарсы кешенді Жоспардың жалғасы ретінде Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылдың 26 желтоқсанындағы Жарлығымен 2015-2025 жылдарға арналған ҚР сыбайлас жемқорлыққа қарсы Стратегиясы бекітілді. Бұдан басқа, мемлекеттік қызмет пен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл аясында іс-әрекеттерді жасауды кешенді түрде жүзеге асырып отыратын арнайы уәкілетті орган жаңадан құрылды. ҚР Президентінің 2014 жылғы 30 маусымындағы Жарлығымен 2013 жылдың 25 қазанында Минск қаласында Қазақстан, Әзербайжан, Армения, Беларусь, Қырғызстан, Молдова, Ресей, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан және Украина мемлекеттері қол қойған сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі мемлекетаралық Кеңес құру туралы Келісім бекітілді. Жазаның бұлтартпастық принципі табысты түрде жүзеге асырылуда. Сыбайлас жемқорлық әрекеттері жасағаны айқындалған шенеуніктер ешқандай лауазымдары мен қызметтік дәрежелеріне қарамастан заңның толықтай талаптары бойынша жауаптылыққа тартылады. Қылмыстық-құқықтық саясат сыбайлас жемқорлықтық қылмыс жасағаны үшін лауазымдық тұлғалардың қатаң жауаптылығын қамтамасыз етеді. Сыбайлас жемқорлық қылмыс үшін қатал жауаптылыққа тарту қажеттілігі 2010-2020 жылдарға арналған ҚР құқықтық саясат Тұжырымдамасында қарастырылған. Мұндай принципиалдық ұстаным 2015 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енген жаңа қылмыстық кодексте де жүзеге асырылған. Атап айтқанда, сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған тұлғаларға ескіру мерзімі қолданылмайды, оларға шартты түрде соттауды қолдану және де мемлекеттік қызметте лауазымға тағайындалу құқығына ғұмыр бойы тыйым салынған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама қылмыстық жолмен өндірілген мүлікті тәркілеу, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жасауда басшылардың дербес жауаптылық нормаларымен толықтырылған. Онда «мүдделер қақтығысы» деп аталатын маңызды ұғым бекуін тапқан. Бұл арада, мемлекеттік қызметшілердің жауаптылығы күшейтілуімен қатар, олардың әлеуметтік кепілдіктері жетілдірілген. Біздің мемлекетіміздің сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жасау аясында осындай ауқымды жұмыс жүргізіп отыруы азаматтар мен лауазымдық тұлғаларға біздің қоғамда адамдық қарым-қатынастарды қоғамға мүлдем жат теріс қылықтардан, оның ішінде пайдакүнемдіктен сауықтыруға бағытталған жаһандық қозғалыста күш-әрекеттерді шоғырландыруды жалғастыруға мүмкіндік беретініне күмән жоқ Сыбайлас жемқорлықтың зардаптары мен салдары Сыбайлас жемқорлық мемлекеттің алдына қойған міндеттерін орындауға мүмкіндік бермейді (мысалы, пара беру арқылы қызметке тұру жұмыстың тиімділігін төмен детін, шығын әкеледі); пара беру арқылы жоғары оқу орындарына түсу қоғамның маңызды бөлігін интеллектуалды потенциалдан айырып, жақын деңгейдегі мемлекеттік емес оқу орындарына толеи оқуіа жағдайы келмейтін талантты жастарға жоғары білім алу мүмкіндігінсн айырады. сыбайлас жемқорлық интенсивті климатты бұзуы нәтижесінде жеке бизнестің ұзақ мерзімді шартты инвестициялау жоқ болғандықтан, алдын-ала болжау мүмкін емес жағдайда же дел табысқа не болуға үмтылуға тура келеді. сыбайлас жемкорлық басқару аппаратының бағасының көтерілуіне әкеп соғады (пара алушылық ақырыңда салық төлеушілерге кесірі тиіп, нәтижесінде о л көрсеткен қызметіне бірнеше есе кои төлеуге мәжбүр болады). егер сыбайлас жемқорлық "қара" комиссиялық түрде корінсе, қоғамдық талаптарды қапагаттандыруға бағытталған жалпы қаражат сомасын қысқартуға әкеледі. сыбайлас жемқорлық мемлекеттік, мемлекеттік емес басқару аппараттары ортасында ірітушілік әсерін тигізеді, шынайы жұмыс ынтасын төмендетеді (этиканын жалиы деңгейі төмендейді және неге тек ол ғана жеке-дара құлықтылық нормасын сақтауга тиіс деген әркімде сүрақ туады); жоғары билік эшелонындагы сыбайлас жемқорлық жариялану игілігіне айналыл, олардың сенімін бұзып, ақырында легатимділігіне күмән туғызады. Саяси элитаның жемқорлығына сенген халық "ортақ қазынаға" қол салмай тұра алмайды. Жемқорлықты басқару персоналы мемлекет пен қоғамның гүлденуіне өзінің жеке мүддесімен үлесін қосуга психологиялық дайын емес. Сыбайлас жемқорлық ойі а симайтыи сот әділдігін жасайды, ойткені адамгершілігі төмен және ақшасы коптің дегені дұрыс болады. "майлау" сыбайлас жемқорлығы әлеуметтік дамудың басым копшілігі жалғанға айналғанын келтіреді. Сыбайлас жемқорлық демократияға қауіпті, ойткені халықты сайлауға қатысуға деген адамгершілікті ынтасынан айырады. сыбайлас жемқорлық әлеуметтік стратегия бағдарламасын жүқартады, сыбайлас жемқорлардың status quo беделі мен мүлкінің бөлінген ортасын сақтауға мүмкіндік беретін күий басым құрылым пайдасына бюджеттік қаражатты жонсіз қайта болуіп көрсстеді. Сыбайлас жемқорлықты глобальдық ауқымдагы құбылыс ретінде қарастырғанда мамандар оның негізгі себептеріне мыналарды жатқызады: сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңдар мен заңаға сәйкес акгілердің оңтайлы жүйесінің жоқтығы; экономикалық және әлеуметтік реформалар жүргізудегі елеулі кемшіліктер мен өрескел қателер; құқық қорғау орғадарының сыбайлас жемқорлықпен күрестегі жұмыстарының нәтижесінің мардымсыздығы (Қолданылатын шаралардың көбі сыбайлас жемқорлықтың себеитерін жоюға емес, сыбайлас жемқорлық көрінісінің өзіне қарсы бағытталған, алайда тек қана қылмыстық қудалау шаралары сыбайлас жемқорлықтың іргесін шайқалтуға қауқарсыз); саяси элитаның бір бөлігінің қылмыспен "жең үшымен жалғастығы"; халықтың құқықтық санасының дамымағаидығы, ол "төмеңдегі" сыбайлас жемқорлыққа жаішай қарсылықтың мүлдем болмауына апарып соқтырады. ТМД елдеріндегі коррунциялық құбылыстардың, негізінен, осындай этапта барлық мемлекеттерге тон болатын себеитеріне мыналар жатады: жылдарда қоғамды реформалауға белсенді түрде мүмкіндік туғызған теріс фактор ретінде коптеген "бастапқы капиталдар" мен кәсіпкерлердің әлеуметтік тоитарын (соның ішіиде алпауыттарды (олигархтарды) да жедел қарқынмен құру үдерісін ынталандыру арқылы корініс беруі; мемлекеттік қызметшілердің жұмыстары мен олардың қабылдаған шешімдеріне жасалыи келгеп бұрынғы әлеуметтік-құқықтық бақылауды оның жаңа демократиялық формаларын тагшай тұрып жою. Нарықтық механизмдердің оз-өзінен жанпай репелетіндігіне деген үміт алдамшы боп шықты. Нарықтық экономика әлеуметтік-құқықтық бақылаудың жойылуын ойластырмауға тиіс, керісінше ол құқықтық айқыи нұсқамалар бойынша дамуы керек; сыбайлас жемқорлықтың кадрлық базасы ретінде шенеуніктердің сандық түрғыдан қауырт өсуі өте қуатты, сан тармаққа бөлінген колеңкелі экоиомикаііыц құралуы және елеулі бөлігі сыбайлас жемқорларды қарлсыландырудың көзін құрайтын мол заңсыз кірістер алу; халықтың сыбайлас жемқорлыққа конбістігі, әсіресе оның ең төменгі деңгейіңде; қоғамның тұрлі жіктерінің кірістері арасыпдағы елеулі алшақтық; биліктік және коммеріщялық құрылымдар арасыңдағы кең және еркін кадр алмасушылық; бюракратиялық аішараттың басқа демократиялық мемлекеттермен салыстырғанда функциональдық мүмкіншіліктердің тым үлкен колеміне шектен тыс моногюлиясы. Сыбайлас жемқорлықтың өсуін айқыыдайтын неғұрлым маңызды факторлардың қатарынан мемлекеттік орындардың экономика саласына орынсыз араласуын ерекше бөліп көрсету керек. Экономиканы жонсіз мемлекеттік реттеушілік бақылаудағы шеиеуніктер үшін салаларды кобейту арқылы сыбайлас жемқорлықты дамытуға қажетті мүмкіндіктерді кеңейтіп береді: жеңіддіктер, кредиттер, лицензиялар беру; жекешелендіруге мүмкіншіліктер, банктеы өкілеттілік алу құқығын, ірі әлеуметтік жобаларды және т.б. іске асыру құқығын беру - ресурстарды шенеуніктік бақылаудың ескі қағидаттары жұмыстың коптеген жаңа салаларын заңнамалық реттеудің жоқтығымен үйлесе кетеді. Және мемлекет рұқсат беру функцияларын іске асырған кезде төмендегідей жағдайлар сыбайлас жемқорлыққа мүмкіндік жасап береді: -мемлекеттік қызметтердің рұқсат етушілік қағидаттарымен байланысты ауқымды салаларын сақтау; азаматтардың оз құқықтарын және өздеріне қызмет көрсетудегі шенеуніктердің міңдеттерін білмеуі; шенеуніктердің өздерінің міндеттері және азаматтардың құқықтары туралы ақпараттарды жасырып ұстауы; бюракратиялық процедуралардың қиындатылуы; билік орындарының бір ведомствоға биліктік шешімдер қабылдауға да, қызмет көрсетуге де өкілеттілік беретін құрылымдық ерекше л іктері. Билік өзінің шектеушілік және реттеушілік функцияларын орындай отырып міндетті толемдер қабылдаған және қолданыстағы жосындарды (нормаларды) бұзғандық үшін айыппүл салған кезде төмендегідей жағдайлар сыбайлас жемқорлыққа мүмкіндік жасайды: азаматтың оз міндеттерін іске асыруының қолайлы процедурасының жоқтығы; айыппүлдар шкаласының оны төлеуден пара беру арқылы жалтаруға мүмкіндік беретін теңсіздігі. Сыбайлас жемқорлық тікелей үш бағытқа - қылмыстық қудалаушылықтан қорғану сезімін қамтамасыз етуге, нормативтік ережелерді бұзғаны үшін жергілікті билік орындарының құрығынан жалтаруға, рұқсат ететін қүжаттар алуға келіп тірелетін батыс елдерімен салыстырғанда, ТМД елдеріңде сыбайлас жемқорлықтың ең алдымен рұқсат етілген қызметтердің тиісті дәрежеде орындалуы мен әлеуметтік түрғыдан құпталатын мақсаттарға қол жеткізудің құралы болу фактісі -— ең қауіптісі.[37] Мәселеыі зерттеушілер ТМД елдері экономикасында мсмлекеттік қатысудың сыбайлас жемқорлықпен шырмалған салалары ретінде мыналарды атайды: -мемлекеттік меншіктің жекешеленуі 1994-тен 1997 жылға дейін анықталған әр оныншы қылмыс жекешелендіру саласында жасалған, ең кең таралғаыдары ақшалай қаражат иен пара алу боп шықты; -салық салу. Салық жүйесінің күрделілігі мен қатандығы және тиісті заңнамалық актілердің орындалуын толық бақылауға алудың мүмкіндігіыің болмауы колеңкелі бизпестің дамуына алып келді.Тиісті мемлекеттік орындардағы қылмыстық әрекеггер, парақорлықпен қатар, қызметтік жалған қүжат арқылы қылмыстық элемепттермен заңға қайшы байланыстарға түсуге кеп тіреледі; бюджеттік қаражатты болу. Мемлекеттік кредиттер берудің немесе бюджеттік қаражатты болудің парақорлықиеи астасуы жиі кездесті; кедендік сала. Қылмыстық әрекеттер іс жүзінде контрабандаға комектесумен, соның ішінде фирмалардың - кедендік брокерлсрдің жұмыстарын қамтамасыз етумеи байланыст ҚОРЫТЫНДЫ Ұлттық қауіпсіздіктің өмірлік маңызы бар мүдделері сыртқы және ішкі қатерлерден қорғалған, ұлттық мемлекеттік құрылымдық негізі бар әлеуметтік жүпенің нық та тұрақты дамуыпыц сипаттамасы ретіңде көрініс береді. Кез келген қоғам мен мемлекеіте көлеңкелі экономика мен экоыомикалық қылмыстың деңгейі ұлттық қауіпсіздікке елеулі әсерін тигізеді. Кез келген мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігі - оның ұлттық мүдделерінің анық та өлеуетті қатерлерден қорғалған жағдайы. Негізінде, мемлекеттің басты ұлттық мүдделері - мемлекеттік тәуелсіздігінің, аумақтық бүтіндігіиің, шекаралар тыныштығының, конституциялық құрылысының беріктігінің және т.б. сақталу жағдайы. адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету; -басқарудың унитарлық құрылысының және президенттік түрпатының мызғымастығы; мемлекеттік институттардың табанды жұмыс істеуі, олардың қызметтерінің тиімділігіи арттыру жонс нығайту; -зандардың сөзсіз орыңдалуы мен қоғамдық тәртіптің сақталуы; -әріптестік нсгіздегі халықаралық бірлескен әрекеттерді дамыту. Аталған мүдделерге қарап, Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздігінің басым бағыты оның ең алдымен елдің ішіндегі қамтамасыз етілуі екендігін атап көрсетуге болады. Соған байланысты бұл тұста саяси тұрақтылыққа, мемлекет пен оның орғандарының жағдайына, қабылданған заңдардың орыңдалуы мен қоғамдық тәртіптің сақталуына баса мән беру. Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жүйесінің басты міндеті — елдің қауіпсіздігіне төнетін тұрлі қатерлерге қарсы әрекет жасау бои табылады. Қатер ретінде ұлттық мүдделерге бағытталған ықтимал қауіпті түсінген жон. Ұлттық кауіпсіздікке бағытталған қатерлерді әлеуметтік кикілжіңдердің тұрлі деңгейлерінде қоғам өмірінің тұрлі салаларындағы қайшылықтардың жиынтығын өмірге алып келеді. Осындай қателіктерді болдырмас үшіи жоғарыда аталған мән-жайлар негізінде құқықтық реттеуді нығайтып, жетілдіру ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ Қазақстан Реснубликасының Конституциясы, Алматы Қазақстан баспасы., 1995. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі.-Алматы: Жеті-жарғы, 1997. Қазақстан Реснубликасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі.-Алматы: Жетіжаргы, 1998. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Реснубликасының ұлттық қауіпсіздігі туралы» 1998 жылғы 26 маусымдағы Заңы. Қазақстан Реснубликасының «Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы» 1998 жылғы 2 шілдедегі Заңы жүктеу/скачать 35,31 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|