Республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары

209 
 
Республики Казахстан «Об образовании» ставится задача внедрения и эффективного 
использования  новых  информационных  технологий  обучения  в  учебном  процес-
се [1]. 
Информационно-коммуникационные технологии (ИКТ) – это технологии, свя-
занные  с  созданием,  сохранением,  передачей,  обработкой  и  управлением  информа-
цией.  Этот широко  используемый  термин  включает  в  себя  все  технологии,  исполь-
зуемые для общения и работы с информацией. В педагогике, это специальные про-
граммные и технические средства для работы с информацией (кино, аудио – и видео 
средства).  Использование  этих  средств  в  учебно-воспитательном  процессе  является 
средством повышения мотивации учения и развития мышления учащихся и позволя-
ет  со  значительно  меньшими  нагрузками  и  в  более  короткий  срок  получить  более 
высокий уровень усвоения информации. Новые информационные технологии корен-
ным  образом  способствуют  преобразованию  образовательного  процесса,  обеспечи-
вая в полной мере реализацию основных принципов лингводидактики: наглядность, 
доступность, индивидуализацию, сознательность, активность [2, с. 2].  
Введение ИКТ в учебный процесс расширяет возможности преподавателя, по-
могает ему также решать важные лингводидактические проблемы: 
1) совершенствование  организации  преподавания,  повышение  индивидуализа-
ции обучения (максимум работы с каждым учащимся); 
2) ИКТ могут  помочь в  ликвидации  пробелов,  возникших  из-за пропуска  уро-
ков; 
3) повышение продуктивности самоподготовки учащихся после уроков; 
4) ускоряется тиражирование и доступ ко всему тому, что накоплено в педаго-
гической практике; 
5) возможность  собрать  данные  по индивидуальной  и  коллективной  динамике 
процесса обучения. Информация будет полной, регулярной и объективной.  
Также  информационные  технологии  не  только  облегчают  доступ  к  информа- 
ции, открывают возможности вариативности учебной деятельности, ее индивидуали- 
зации  и  дифференциации,  но  и  позволяют  по-новому  организовать  взаимодействие 
всех  субъектов  обучения,  построить  образовательную  систему,  в  которой  ученик 
был  бы  активным  и  равноправным  участником  образовательной  деятельности. 
Вполне возможно систематизировать, где и как целесообразно использовать инфор- 
мационные технологии в обучении, учитывая, что современные компьютеры позво- 
ляют  интегрировать  в  рамках  одной  программы  тексты,  графику,  звук,  анимацию, 
видеоклипы,  высококачественные  фотоизображения,  достаточно  большие  объемы 
полноэкранного видео, качество которого не уступает телевизионному: 
1) при изложении нового материала – визуализация знаний (демонстрационно-
энциклопедические программы; программа презентаций Power Рoint); 
2) закрепление  изложенного  материала  (тренинги,  разнообразные  обучающие 
программы); 
3) система  контроля  и  проверки  (тестирование  с  оцениванием,  контролирую-
щие программы); 
4) самостоятельная работа  учащихся (обучающие программы типа «Атамұра», 
«ЦИМОР», энциклопедии, развивающие программы); 
5) при возможности отказа от  классно-урочной  системы:  проведение  интегри-
рованных уроков по методу проектов, использование современных Интернет техно-
логий; 
6) тренировка  конкретных  способностей  учащегося  (внимание,  память,  мыш-
ление и т. д.) [3].  
Использование  информационных  и  коммуникационных  технологий  на  уроках 
русского языка и литературы, на мой взгляд, позволяет: 

210 
 
– развить у учащихся творческие способности, навыки исследовательской дея-
тельности, умение принимать оптимальные решения; 
– расширить возможности предъявления учебной информации; 
– сформировать  у  школьников  умение  работать  с  информацией,  развить  ком-
муникативные способности; 
– усилить мотивацию учения; 
– активно вовлекать учащихся в учебный процесс; 
– дать ребенку максимально возможный для него объем учебного материала; 
– качественно осуществлять контроль за деятельностью учащихся; 
– позволяют приобщить школьника к достижениям информационного общест-
ва и адекватному поведению в нем. 
Достичь этого не просто, так как только системное и целесообразное примене-
ние информационно-коммуникационных средств обучения в процессе обучения по-
зволяет оптимизировать деятельность учителя на уроке, т.е. повысить качество обу-
чения школьников за счёт улучшения качества деятельности учителя. 
Задачи, стоящие перед учителем – словесником при применении ИКТ, предпо-
лагают  работу  с  текстом,  с  художественным  словом,  с  книгой.  Учителю  русского 
языка необходимо сформировать прочные орфографические и пунктуационные уме-
ния  и  навыки,  обогатить  словарный  запас  учащихся,  научить  их  владеть  нормами 
литературного  языка,  дать  детям  знание  лингвистических  и  литературоведческих 
терминов.  Учитель  должен  сформировать  личность,  обладающую  информационны-
ми  и  коммуникативными  навыками,  навыками  решения  проблем,  межличностного 
общения и самоконтроля. Поэтому информационно-коммуникационные технологии 
видятся мне наиболее перспективными для достижения этой цели, так как они отве-
чают  всем  требованиям  наглядности,  возможности  самостоятельной  и  исследова-
тельской работы [4]. 
Практика показывает, что учащиеся охотно идут на занятия с использованием 
ПК и интерактивной доски, у школьников вырабатывается устойчивый интерес к та-
ким  занятиям,  меньше  рассеивается  внимание,  так  как  существует  обратная  связь 
учителя  с  обучаемым.  Из  пассивного  заучивания  учение  превращается  в  активный 
процесс, и чем больше умственных усилий прилагает ученик, тем продуктивнее ста-
новится его деятельность. 
Благодаря  постоянной  обратной  связи  информирующего  и  контролирующего 
характера, школьники приобретают возможность корректировать свою учебную дея-
тельность.  Учащиеся  также  учатся  редактировать  тексты,  набирают  сами  тексты 
творческих  работ,  стихов,  составляют  сборники,  делают  компьютерные  рисунки. 
Старшеклассники  оформляют  свои  доклады,  рефераты  с  помощью  компьютерной 
техники, делают сами рисунки, схемы, помогают делать тесты, пособия по литерату-
ре, собирают дидактический материал. 
К наиболее эффективным формам представления материала по литературе сле-
дует  отнести  мультимедийные  презентации.  Данная  форма  позволяет  представить 
учебный  материал  как  систему  ярких  опорных  образов,  наполненных  исчерпываю-
щей  структурированной  информацией  в  алгоритмическом  порядке.  В  этом  случае 
задействуются  различные  каналы  восприятия  (визуальный,  аудиальный,  кинестети-
ческий)  учащихся, что позволяет заложить информацию не только в фактографиче-
ском, но и в ассоциативном виде в памяти учащихся. Чего еще позволяет добиться 
использование мультимедийных презентаций? 
1) Стимулирование  познавательной  деятельности  школьников,  которое  дости-
гается путем  участия ребенка в создании презентаций по новому материалу, подго-
товке  докладов,  самостоятельному  изучению  дополнительного  материала  и  состав-
ление презентаций – опорных конспектов, при закреплении материала на уроке; 

211 
 
2) способствование  глубокому  пониманию  изучаемого  материала  через  моде-
лирование основных учебных ситуаций; 
3) визуализация учебного материала; 
4) повышение  мотивации  учения  школьников  и  закрепление  интереса  к  изу-
чаемому предмету; 
5) разнообразие форм представления учебного материала, домашнего задания, 
заданий для самостоятельной работы; 
6) стимулирование воображения школьников; 
7) способствование  развитию  творческого  подхода  при  выполнения  учебных 
заданий. [5, стр.91-92] 
Также  я  активно  использую  в  своей  работе  Интернет-ресурсы.  Это  позволяет 
мне осуществлять: 
– поиск рецензии на какое-либо литературное произведение, творчество поэта 
или писателя определённого литературного направления; 
– подбор картинок или фотографий по теме с комментариями к ним; 
– подготовку словарной работы;  
– создание докладов и рефератов по теме. Это далеко не самый лёгкий вид ра-
боты. Хорошо продуманный и обсуждённыё с учителем материал доклада, сопрово-
ждаемый  иллюстрациями,  таблицами  на  слайдах  вполне  может  заменить  лекцию 
учителя.  
Также при помощи ресурсов Интернет можно создать фонотеку: сделать запи-
си исполнения произведений самими авторами или мастерами художественного сло-
ва, подобрать видеофрагменты. 
Еще в своей практике использую показ экранизации классики. Считаю, что хо-
роший фильм, вызывающий неподдельный, настоящий интерес, – это первый шаг к 
чтению, прямой путь к сердцу ребёнка. Он пробуждает чувства, заставляет пережи-
вать, будит воображение. 
Применение ИКТ эффективно при подготовке и проведении учителем различ-
ных  форм  урока:  мультимедийной  школьной  лекции,  урока-наблюдения,  урока-
семинара, урока-практикума, урока-виртуальной экскурсии.  
Использовать информационные технологии можно на любом этапе урока и во 
внеурочное время:  
– во вступительном слове учителя или учащихся; 
– на этапе предъявления учебной информации; 
– на этапе усвоения учебного материала в процессе интерактивного взаимодей-
ствия с компьютером; 
– на этапе повторения и закрепления усвоенных знаний (навыков, умений); 
– на этапе промежуточного и итогового контроля и самоконтроля достигнутых 
результатов обучения; 
– на этапе коррекции и самого процесса обучения и его результатов путем со-
вершенствования  дозировки  учебного  материала,  его  классификации,  систематиза-
ции и др.; 
– во  внеурочное  время  при  подготовке  домашних  заданий,  выступлений  на 
уроках и научно-практических конференциях, при подготовке к внеклассным меро-
приятиям; 
– при подготовке к ЕНТ и ВОУД.  
Использование  новых  технологий  на  уроке  позволяет  индивидуализировать  и 
дифференцировать  процесс  обучения,  контролировать  деятельность  каждого,  акти- 
визировать  творческие  и  познавательные  способности  учащихся,  оптимизировать 
учебный процесс, значительно увеличить темп работы. Это приводит к росту качест- 

212 
 
венной успеваемости и сохраняет устойчивый интерес к русскому языку и литерату- 
ре на протяжении всех лет их изучения. 
Итак, применение ИКТ на уроках русского языка и литературы позволяет мне: 
– наполнить уроки новым содержанием; 
– развивать  творческий  подход  к  окружающему  миру,  любознательность  уча-
щихся; 
– формировать элементы информационной культуры; 
– прививать навыки рациональной работы с компьютерными программами; 
– поддерживать самостоятельность в освоении компьютерных технологий; 
– идти в ногу со временем. 
Использование  ИКТ  на  уроках  значительно  повышает  не  только  эффектив-
ность обучения, но и помогает создать более продуктивную атмосферу на уроке, за-
интересованность учеников в изучаемом материале.  
 
Литература 
1. Закон Республики Казахстан «Об образовании» № 319 от 27.07.2007 года. – Астана, 2007. – 
50 с. 
2. Абишева К.М. Проблемы внедрения в учебной процесс кейс-модульной технологии.  
3. http://sabak.ucoz.org/news/2013-05-16-64 
4. Баранова  Т.В.  Использование  информационно-коммуникативных  технологий  на  уроках 
русского языка и литературы.  
5. Краснова  Г.М.  Использование  возможностей  MS  PowerPoint  в  проектной  деятельности 
обучающихся по русскому языку и литературе.  
 
 
СЫН ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН АҒЫЛШЫН ТІЛІ 
САБАҚТАРЫНДА ҚОЛДАНУ  
 
А.Ж. Садыкова, Г.С. Ахметова 
Ш.Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті,  
Көкшетау қ. 
 
ХХІ  ғасырдың  жан-жақты  зерделі,  дарынды,  талантты  адамын  қалыптастыру 
бағытындағы  білім  беру  мәселесі  мемлекетіміздің  басты  назарында.  Қазақстан 
Республикасындағы  ең  бірінші  кезекте  тұрған  тіл  саясаты  туралы  басты  мәселе 
мемлекеттік  тілді  еркін  меңгерту,  шет  тілін  меңгертудегі  басты  мақсат  –  білім 
алушылардың сапасын халықаралық стандартқа сай көтеру. Бұл үшін жетілдірілген 
әдіс  шетел  ғалымдарының  іс-тәжірибелерімен  танысу  қажет  екендігі  ешбір  дау 
туғызбайтыны белгілі. [1, c. 14] 
Білім  мазмұнын  жаңартудың  ғылыми  негізіне  оқушы  белгілі  бір  қажетті 
біліктер мен дағдылардың иесі, оқу әрекетінің субъектісі, әр түрлі мәдениеттер мен 
өз көзқарасы тұрғысынан білімді, сауатты, өз ойын дұрыс әрі шебер жеткізе білетін, 
мәдениетті  тұлға  болуы  керек.  Сондықтан  да  оқыту  жүйесін  заман  талабына  сай 
үйлестіре  алу  міндеті  туындап,  білімге,  барлық  оқу-әдістемелік  жүйеге  жаңа  талап 
қойылды.  Осы  талаптарды  ескере  отырып,  оқытушылардың  алдына  қойған 
мақсаты – оқушыны оқуға қызықтыратын, қабілетін арттыратын оқу үрдісін жаңаша 
ұйымдастыру,  оқушылардың  ойлау  дағдыларын  жетілдіру,  өздігінен  білім  алу 
үдерісінде  бірлесе  әрекет  етуге  үйрету.  Осының  біріне  сыни  тұрғыдан  ойлауды 
дамыту технологиясы жатады. 
Сыни  тұрғыдан  ойлау,  өзіндік,  жеке  ойлау  болып  табылады.  Сыни  ойлау 
деген –  әр  жеке  оқушының,  тұлғаның  кез-келген  мәселені  ойлап,  оны  зерттеп 
қорытып,  өзінің  жеке  ойын  еркін  ортаға  жеткізе  алуы.  Нағыз  сабақ  –  ол  әрқашан 
диалог,  іздене,  дайындала,  үйрене,шәкірттер  болашағын  ойлай  жасалған  еңбек  пен 

213 
 
тәжербиенің бірлігі. Жаңа педагогикалық технологиялардың ішінде сын тұрғысынан 
ойлауды  дамыту  технологиясының  орны  ерекше.  Бұл  технологияны  жарыққа 
шығарған  американдық  педагогтар  Дж. Стил,  К. Мередит,  Ч. Темпл,  С. Уолтер. 
Олардың  пікірінше  оқушының  әр  нәрседен  бір  мән  табуға  мүдделі  және  білуге 
құмарлығы  болса  ғана  белсенділік  пайда  болады.  [2,  c. 3-4]  Ал,  оқу  міндетті  түрде 
белсенді  болу  керек.  Оқытуды  жеке  тұлғаға  бағыттау  арқылы  кез  келген  сабақтың 
дамытушылық,  тәрбиелілік  мүмкіндіктерін  пайдаланып  және  осы  жүйені  қолдану 
барысында ағылшын тілі сабағында оқушының шығармашылық қабілеттерін дамыту 
ойдағыдай  жүзеге  асырылады.  Ағылшын  тілін  оқытуда  ең  алдымен  тәжірибелік 
мақсат  қойылады,  оған  оқушылардың  сөздік  қорларын  байыту,  сауатты  жазуға 
үйрету, сөйлесуге, көргендерін, естігендерін әңгімелеп беруге үйрету қажет. Ал бұл 
іс-әрекеттерді сауатты да дұрыс жүзеге асыру үшін грамматикалық жұмыс жүргізілуі 
керек [3, c. 75]. 
Сын тұрғысынан ойлау өзіндік және жеке ойлау болып табылады, ол оқытуды 
жаттанды қағидаларды дәлелдеп айта беру емес, оқушы оқып, оны еске сақтап айту 
қабілеті  жоқ,  керісінше  терең  ойлау  арқылы  ескіге  жаңаша  көзқарас  қалыптастыру 
мүмкін,  тың  идеялар  ойлап  табуы  мүмкін,  сұрақтар  қойып,  шешімін  табуды  қажет 
ететін  мәселені  анықтаудан  басталады.  Сын  тұрғысынан  ойлау  бағдарламасы 
қызығушылықты ояту, мағынаны ашу, ой толғаныс кезеңдерінен тұрады [4, c. 17]. 
Қызығушылықты ояту кезеңінің мақсаты – үйренушінің белсенділігін арттыру. 
Оқушы  өзі  білетінін  еске  түсіреді,  қағазға  жазады,  көршісімен  бөліседі,  тобында 
талқылайды. Осылай шыңдалған ойлауға бірте-бірте қадам жасала бастайды. Оқушы 
бұл кезеңде жаңа білім жайлы ақпарат жинап, оны байырғы біліммен ұштастырады. 
Осы арқылы ойды қозғату, ояту, ми қыртысына тітіркенгіш арқылы әсер ету жүзеге 
асады.  Осы  кезеңге  қызмет  ететін  «Топтау»,  «Түртіп  алу»,  «Ойлану»,  «Жұпта 
талқылау», «Болжау», «Әлемді шарлау» т.б. деген аттары бар әдістер (стратегиялар) 
жинақталған [5, c.19]. 
Ойлау  мен  үйренуге  бағытталған  бұл  бағдарламаның  екінші  кезеңі  мағынаны 
ашу,  яғни  түсіне  білу.  Бұл  кезеңде  үйренуші  жаңа  ақпаратпен  танысады,  тақырып 
бойынша жұмыс істейді, тапсырмалар орындайды.  
Тақырып туралы ой-толғаныс – бағдарламаның үшінші кезеңі. Сабақта оқушы- 
ға білім дайын күйінде беріле салмау керек. Күнделікті оқыту процесінде оқушының 
толғанысын  ұйымдастыру,  өзіне,  басқаға  сын  көзбен  қарап,  баға  беруге  үйретеді. 
Оқушылар өз ойларын, өздері байқаған ақпараттарды өз сөздерімен айта алады. 
Сын  тұрғысынан  ойлау  арқылы  оқушылардың  шығармашылық  қабілетін 
дамыту барысында келесі міндеттер анықталды. 
Оқу мен өз ойын жеткізе алу міндеттері:  
1. Әңгімені оқып танысады.  
2. Мазмұнын ашады.  
3. Кейіпкерлерді  салыстыра  отырып  айырмашылықтары  мен  ұқсастықтарын 
сипаттай алады.  
Сын тұрғысынан ойлауды дамытуға байланысты:  
Оқушының  оқу  мен  жазу  арқылы  сыни  тұрғысынан  ойлауын  дамыту,  қиялын 
шарықтату және сезімін ояту.  
Топтық жұмыс үрдісіне байланысты міндеті:  
1. Оқушылар бір-бірімен пікірлесе отырып, ортақ қорытынды шығарады.  
2. Тақырыптық түсініксіз жерлерін айқындайды.  
3. Топтастарының сұрақтарына жауап береді.  
4. Қорытынды шығарады, өз пікірін дәлелдейді.  
Тәрбиелік мәні: Өзара құрмет сезімін тудыру. Басқаның пікірін сыйлауға, сөзін 
бөлмеуге тәрбиелеу.  

214 
 
«Сыни  тұрғысынан  ойлау»  технологиясының  элементтерін  қолдана  отырып, 
балалардың  көрсеткен  нәтижелерін  төмендегі  кестеден  көре  аласыз.  (Кесте  №1) 
Эксперементке 8 сыныптан 13 оқушы қатысты. 
 
Кесте №1 
 
«Сыни тұрғысынан ойлау»  
технологиясынан күтілген нәтижелері 
Алғашқы кезең (%) 
Соңғы кезең (%) 
1. Оқушының сабаққа деген белсенділігі артты 
62% 
100% 
2. Мәтінді оқуға қызығушылығы артты 
100% 
100% 
3. Өз пікірін дәлелдей алады 
54% 
77% 
4. Шығармашылықпен сұрақ қоя алады 
62% 
85% 
5. Достарының ойын тыңдауға тырысады 
92% 
100% 
6. Болжам жасау арқылы елесі, қиялы дамиды. 
54% 
92% 
7. Оқушылардың сезімі дамиды. 
100% 
100% 
8. Ұйымшылдыққа үйренеді. 
92% 
100% 
 
Осындай  пайыздық  көрсеткішке  жету  мақсатында  оқушылармен  әртүрлі 
жаттығулар өткізілді.  
Оқушылардың  сабаққа  деген  белсенділігін  арттыру  мақсатында  «Әткеншек» 
ойыны жүргізілді. Топ санына қарай ашық сипаттағы түйткіл мәселелер туындайды. 
Жұмыс  үшін  түрлі-түсті  маркерлер,  сұрақтар  жазылған  А3  форматты  қағаз  парағы 
(әрқайсысы бойынша бір-бірден) қажет. Мұғалімнің белгісі бойынша парақтар сағат 
тілінің  жүрісі  бойынша  беріледі.  Оқушылар  қайталаусыз  әрбір  түйткіл  сұраққа 
жауап береді. «Әткеншектен» кейін оқушылардың жұмыстары тақтаға ілінеді. Әрбір 
оқушы  өз  дауысын,  әрбір  сұраққа  берілген,  барынша  нақтылы  жауап  береді. 
Осылайша, ең үздік жауап берген топ анықталады [5, c.21]. 
Мәтінді оқуға қызығушылығын арттыру үшін «Білеміз, білгіміз келеді, білдік» 
тәсілін («KWL Chart») қолдануға  болады. Мұғалім тақырыпты немесе шығарманың 
атауын  хабарлайды,  оқушыларға  осы  тақырып  бойынша  меңгерген  ақпаратты 
естеріне түсіру ұсынылады. Оқушылар кестенің бірінші бөлігін толтырады (Білемін). 
Мұғалім  оқушыларға  аталған  тақырып  немесе  осы  мәтін  бойынша  не  білгілері 
келетіндіктері  туралы  айтуларын  ұсынады.  Оқушылар  кестенің  екінші  бөлігін 
толтырады  (Білгім  келеді).  Тақырыпты  зерделеу  немесе  мәтінді  оқу  барысында 
кестенің  үшінші  бөлігі  толтырылады  (Білдім).  Мысалы:  Text  «Clear  Air  at  Home» 
Spotlight-10, Module 2 Going Green. KNOW  WANT LEARNT Factories, cars cause air 
pollution What else causes air pollution?  We cause air pollution using cleaning products; 
dust, paint, insect sprays, cigarette smoke, steam from cooking. 
Өз  пікірін  дәлелдей  алу  үшін  «Соңғы  сөзді  мен  айтамын»  әдісін  қолдану 
тиімді.  Даудың  соңғы  сатысында  оқушыларға  мәтіннен  өзінің  пікірін  растайтын 
қанатты  сөздерді  жазып  алу,  оларға  түсініктеме  беру  ұсынылады.  Оқушылар 
қанатты  сөздерді  дауыстап  оқиды,  оппоненті  оған  түсініктеме  береді.  Одан  кейін 
оқушы өз түсініктемесін оқиды. Осымен дау аяқталады.  
Келесі  «Синквейн»  әдісі  арқылы  оқушылар  достарының  ойын  тыңдауға 
тырысады. Синквейн – «ұғымның мәнін сипаттауға немесе алынған білімнің негізін- 
де  рефлексияны  жүзеге  асыруға  мүмкіндік  беретін  ықшамды  нысанда  ақпарат 
синтесін  ұсынатын»  тақпақ  (И. Викентьева).  Синквейн  бес  жолдан  тұрады:  бірінші 
жолында тақырып немесе зат (бір зат есім) беріледі; екіншісінде заттың сипаттамасы 
беріледі  (екі  сын  есім  немесе  есімше),  үш  етістіктен  тұратын  үшінші  жолында 
заттың  әрекеті  сипатталады;  төртінші  жолда  автордың  затқа  деген  қатынасын 
көрсететін төрт маңызды сөзден тұрады; бесінші жолда – тақырыптың немесе заттың 
мағынасын  жалпылайтын  немесе  кеңейтетін  синоним  (бір  сөз).  Әрбір  оқушыға 
синквейн  жазуға  5–7  минут  уақыт  беріледі.  Одан  кейін  әріптесімен  бірге  олар  екі 

215 
 
синквейннен  өздері  келісетін  біреуін  құрастырады.  Одан  кейін  барлық  топ  жұпты 
синквейндермен  таныса  алады.  Ол  пікірталасты  одан  әрі  жалғастыруы  ықтимал  
[6, c. 38]. 
Синквейн мысалы: Enjoy English -5, Unit-1 «It's a Wonderful Planet We Live on». 
. Earth 
. Beautiful, blue, violent, destructive 
. Live, produce, pollute, damage, destroy, break 
. Can be kind, can hurt, may be awful 
Елесі мен қиял дамыту барысында оқушылармен РАФТ стратегиясы («Плот») 
қолдануға  болады.  Идея  жазатын  адамның  өзіне  белгілі  бір  рөлді  таңдауынан 
тұрады, яғни мәтінді басқаның атынан жазады. Одан кейін жазылуы тиісті мәтіннің 
кімге арналғандығын шешу қажет (ата-аналар, оқушылар және т.б. үшін). Жоғарыда 
көрсетілген  өлшемдер  көп  жағдайда  құрылатын  мәтіннің  форматын  бейімдейді 
(жазылым, шығарма және т.б.). Сонымен, тақырып таңдап алынады. Шын мәнісінде, 
осының  барлығы  кері  тәртіпте  немесе  бірмезетте  жүргізілуі  мүмкін.  Таңдау  жеке 
жүргізілуі  ықтимал,  алайда  алғашқы  кезеңде  жұппен  жұмыс  істеу  және  одан  әрі 
барша  сыныптың  талқылауына  ұсынылған  нұсқаларды  енгізу  дұрыс  болады. 
Мысалы:  «Ұмыт  қалған  заттардың  бюросы»  тақырыбы  ұсынылады.  Оқушылар 
сыныпта ұмытып қалдырылған тарақтың рөлін таңдайды. Мәтін ұмыт қалдырылған 
заттың  иесіне  арналған.  Яғни,  оқушы  мәтінді  баяндау  нысаны  түрінде  жазылымды 
таңдап алады. Мысалы: My colour is brown and I m made of plastic. I’m new. I’m only 
two weeks old. I live in a bag or in a pocket. I remember the day my owner bought me in 
the shop. I like my owner because he keeps me in a good place and he doesnt use me very 
often. I fear most of all to lose all my teeth and to find myself in a rubbish bin.  
Эдвардо  де  Бононың  «Алты  түрлі  ойлау  шляпасы»  (Қызыл  шляпа)  арқылы 
оқушылардың  сезімдерін  дамытуға  болады.  Әр  топ  оқушыларына  ой  қорытуға 
әртүрлі  жағдаяттарды  шешу  тапсырылады.  Осы  жағдайларды  шешу  жолында 
оқушылар  өздерінің  сезімдерін  білдіреді.  Оқушылар  топтық  жұмыс  тәсілі  арқылы 
ұйымшылдыққа үйренеді. [2, c.4] 
«Сыни тұрғысынан ойлау» технологиясының нәтижесінде мынандай нәтижеге 
жеттік: 
1. Оқушының сабаққа деген белсенділігі артты. 
2. Мәтінді оқуға қызығушылығы артты. 
3. Өз пікірін дәлелдей алады. 
4. Шығармашылықпен сұрақ қоя алады. 
5. Достарының ойын тыңдауға тырысады. 
6. Болжам жасау арқылы елесі, қиялы дамиды. 
7. Оқушылардың сезімі дамиды. 
8. Ұйымшылдыққа үйренеді. 
Қорыта  келе,  инновациялық  білім  –  іскерліктің  жаңа  түрі  болып  табылады. 
СТО  –  тиімді  құралдың  бірі.  Сыни  ойлауды  дамыту  технологиясының  дәстүрлі 
оқытудан  ең  басты  айырмашылығы  білімнің  дайын  күйінде  берілмеуі.  Нақты 
жағдайда «мынаны былай жазу немесе айту керек» деп көрсетпей, оқушының өзінің 
шығармашылық ойлауының орын алуына мүмкіндік беру, жауапкершілігін арттыру, 
шешім  қабылдауға  үйрету.  Ең  бастысы, оқушыны  болашақ  өмірге  дайындап,  білімі 
мен біліктерін, іскерлігін өмірде қолдануға жағдай жасайды. 
 

жүктеу/скачать 2,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: