1. Қырықбаева Ж.М., Қырықбай К.М., Ныязбекова К.С. Құзыреттілік – шығармашыл
тұлға қалыптастыруға бағытталған білім беру негіздерінің бірі //Ғылыми-
практикалық конференция жинағы. – Атырау университеті, 2014.
2. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту
тұжырымдамасы.
«АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ»
171
3. Хуторской А.В., Компетентностный подход в обучении. Научно-исследовательское
пособие. – М.: Изд. ИОЧ, 2013.
4. Зимняя И.А., Ключевые компетентности как результативно-целевая основа
компетентностного подхода в образовании. – М., 2004.
5. Равен Дж., Компетентность в соверменном обществе: выявление, развитие и
реализация. – М.:Когито-Центр, 2002.
6. Кенжебеков Б.Т., Университет студенттерінің кәсіби құзыреттілігін қалыптастырудың
теориясы мен практикасы. (Монография). – Астана, 2001. -275б.
7. Қайболдиева Н.Ж. Мақала. «Жеке тұлғаның қалыптасуындағы шығармашылықтың
маңызы».
8. Таубаева Ш.Т. Педагогика әдіснамасы. Оқу құралы. – Алматы: Қарасай, 2013. – 207-
211 беттер.
НОВЫЕ ПОДХОДЫ В ВОСПИТАНИИ УЧАЩЕЙСЯ МОЛОДЕЖИ
Ташкенбаева С.Ж. – старший преподаватель, доцент
кафедры физики и технологий
ВКГУ им. С. Аманжолова, г.Усть-Каменогорск
Условием эффективного развития общества является успешная социализация личности, ее
саморазвитие как субъекта культуры, способной к активной социальной адаптации в обществе
и самостоятельному жизненному выбору, к началу трудовой деятельности и продолжению
профессионального образования, к самообразованию, к самосовершенствованию.
Чтобы достичь этого, нужна разработка инновационных программ, проектов
направленных на развитие профессиональной компетентности педагогов, занимающихся
воспитанием подрастающего поколения.
Возрастает необходимость повышения статуса воспитательной работы в учреждениях
образования. Еще К.Д. Ушинский справедливо подметил, что в деле обучения и воспитания
ничего нельзя улучшить, минуя голову учителя, что учитель живет до тех пор, пока учится, и
как только он перестает учиться, в нем умирает учитель.
В этом плане деятельность классного руководителя в современном открытом социуме
постепенно преодолевает узкие рамки "школоцентризма" и ориентируется на активное
педагогическое сопровождение воспитания детей в семье, детских и молодежных
организациях, учреждениях дополнительного образования и др. Все это требует
определенной готовности учителей, классных руководителей к решению профессионально-
значимых задач: определение воспитательной стратегии, как всего класса, так и отдельной
личности, владение технологией воспитательного воздействия на личность и коллектив,
эффективного использования инновационных воспитательных технологий и др.
В послании президента страны Н.А.Назарбаева своему народу «Казахстан -2030»
определена основная идея: «В новых условиях нас должна объединить идея формирования не
просто образованного, профессионально подготовленного человека, а личность с богатым
духовным и социально- нравственным потенциалом, способной воспринимать и развивать
национальные и мировые достижения во всех сферах общественной жизни» .
Анализ современной литературы по воспитательной проблематике, а также
современных воспитательных парадигм показал, что современное воспитание носит
полипарадигмальный, межпарадигмальный характер, что несомненно является первой
особенностью воспитательного процесса для современной казахстанской школы, что с одной
стороны не ограничивает определенными «рамками» воспитателей, классных руководителей
в выборе содержания, средств и технологий воспитания, с другой стороны затрудняет
формирование целостного понимания сущности, содержания, ценностно-целевого
компонента самого феномена воспитания, т.е. формирования общей парадигмы воспитания.
«АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ»
172
Современный воспитанник должен быть способен осознавать цели воспитания, уметь
поставить цели самовоспитывающей деятельности и организовать их достижение, иметь
способность к самоанализу, самооценке и рефлексии, а также уметь определить свое место в
мире, в семье, в коллективе, в природе, государстве, национальные и общечеловеческие
устремления, патриотические качества личности, способность к толерантности , однако, при
таком подходе к воспитанию необходимо иметь четкие общие цели, действительно, а не
формально понимаемые всеми участниками воспитательного процесса, поэтому воспитание
эффективно только тогда, когда все члены воспитательного сообщества участвуют в
формировании результатов.
Немаловажным вопросом также является обеспечение равных возможностей для всех
воспитанников, учитывая уникальность отдельной личности и обеспечивая социальную
справедливость;
Воспитание становится плодотворным, если оно обращено к субъектным творческим
силам личности, в этом случае субъект воспитания не только понимает воспитывающее
воздействие, но и принимает его и активно исполняет все содержащиеся в нем требования.
При таком подходе внешнее воспитывающее воздействие эффективно влияет на ребенка,
проходя через внутреннюю сферу, опосредуя его активность и реализуясь в ней.
В последнее время в теории и практике воспитания наметились положительные сдвиги,
предпринимаются определенные попытки по измененю существующего положения дел.
Ведется работа по конструированию моделей воспитательной системы школ, развитию
самоуправления учащихся, возрождению деятельности детских и юношеских общественных
организаций, по пропаганде правовых знаний и здорового образа жизни. Правовое воспитание
основывается на использовании достижений юридических, педагогических, психологических
наук. Психологи школ области, советы старейшин, Центры реабилитации оказывают
индивидуальную психолого-педагогическую и социально-правовую помощь “трудным”
подросткам и семьям социального риска.”
Работа по воспитанию и самовоспитанию учащихся результативна при системном
подходе, предполагающем педагогическую диагностику; использование разнообразных
методов воспитания; включение воспитанника в социальные и внутри коллективные
отношения; интенсивное привлечение к деятельности с учетом имеющихся у него
положительных качеств и способностей; формирование объективной самооценки; обучение
методике самостимуляции положительного поведения (самовнушение, самоодобрение,
самоосуждение).
Психологическая подготовка к непрерывному самовоспитанию предполагает
формирование социального эталона личности в воспитательной работе школы, организацию
жизни коллектива на принципах гуманистической морали и включение каждого ученика в
процесс своего самосовершенствования.
Список литературы
1. Государственная программа развития образования в Республике Казахстан на 2005-
2010 годы.
2. Типовой комплексный план по усилению воспитательного компонента процесса
обучения во всех организациях образования.
3. В.А. Караковский,- «Десять заповедей воспитания”.
http://chelschool1.ru/about-
us/112/659-2011-09-12-04-18-05.html
«АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ»
173
УДК 330
ИННОВАЦИОННЫЕ ПОДХОДЫ В НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОМ ПРОГРЕССЕ
Турегалиева А.А. - студент 3 курса специальности «Экономика»
научный руководитель – ст.преподаватель Калыбекова Д.Б.
КазГосЖенПУ, г. Алматы
Ускоряющийся
научно–технический
прогресс,
дифференциация
рынков,
требовательность потребителей товаров и услуг, появление новых конкурентов, особенно в
условиях глобализации мировой экономики, вынуждают науку быстро реагировать и
приспосабливаться к меняющейся внешней среде, разрабатывать инновационную стратегию.
Инновационная деятельность – сложная динамическая система, охватывающая научные
исследования, создание новых видов продукции, совершенствование оборудования и
предметов труда, технологических процессов и форм организации производства на основе
новейших достижений науки, техники и передового опыта; планирование и финансирование
инновационных проектов.
В Казахстане, согласно заданию Президента, построены и работают 5 национальных
лабораторий открытого типа, оснащенных по мировым стандартам, куда может прийти любой новатор
и довести свои исследования до конца.
15 лабораторий инженерного профиля действуют при ведущих вузах страны.
Это необходимо для модернизации экономики, повышения конкурентоспособности
Казахстана.[1]
Это исторический шанс стать крупнейшим евразийским образовательным центром.
Правительство на протяжении всех лет независимости страны постоянно поддерживает
развитие отечественной науки. По данным Комитета по статистике РК, расходы на науку из
государственного бюджета за период с 2000 года увеличились с 1,9 млрд тенге до 43,3 млрд
тенге в 2014-м. В целом в 2014 году затраты на исследования и разработки составляли 66,3
млрд тенге. Доля затрат на научные исследования и разработки в ВВП – показатель
наукоемкости ВВП – в нынешнем году составила 0,17%.
Но, несмотря на все эти усилия, мы значительно уступаем развитым странам по
наукоемкости ВВП. Напомню, мы еще только осваиваемся в четвертом технологическом
укладе, что говорит в какой-то степени о низкой результативности казахстанской науки и ее
слабых связях с реальной экономикой.[3]
Анализ научно-технических программ, регистрируемых в АО «Национальный центр
научно-технической информации», показал, что в 2013 году на реализацию 101 программы в
рамках программно-целевого финансирования было выделено более 19 млрд тенге. Из них на
выполнение научных исследований направлены 89%, а на внедрение научно-технических
разработок – 0,2%, на опытно-конструкторские работы – 3,7%.
Другими словами, внедрение результатов научно-исследовательской деятельности в
практику не относится к сильным сторонам отечественной науки. А мировой опыт
показывает, что в развитых странах инвестирование в научно-технические разработки стало
приоритетом, обеспечивающим рост конкурентоспособности страны.
С 1 января 2016 года начался практический этап выполнения Плана нации
«100конкретных шагов по реализации 5институциональных реформ», который проводится в
контексте послания Президента РК от 30 ноября 2015г.Важнейшим преобразованием в стране
считается формирование наукоемкой экономики, которое невозможно провести без
подготовки
новых
конкурентоспособных кадров,
чего
можно
добиться
лишь
реформированием и модернизацией системы высшего образования.
«АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ»
174
В настоящее время МОН РК проводит работу по разработке и утверждению новых
гармонизированных стандартов обучения. Государством приняты меры по повышению
уровня подготовки кадров.В 2017 году начнется реализация нового проекта «Бесплатное
профессионально-техническое образование для всех».[4]
Система высшего и послевузовского образования в Казахстане, прошла этап бурного, во
многом стихийного развития. Современный период развития образовательной сферы
характеризуется, прежде всего, тенденцией на предоставление качественных образовательных
услуг и применения инновационных методов обучения. Повышение качества образования –
главный девиз нынешнего времени, как со стороны рынка труда и востребованности молодых
специалистов, так и государственных органов - Министерства образования и науки РК.
Одной из основных стратегических задач образования суверенного Казахстана, является
смена формулы образования: «образование на всю жизнь» на формулу «образование на
протяжении всей жизни». Для реализации этой формулы образования необходимо применять
совершенно новые методы к организации и проведению учебного процесса в высшем и
послевузовском образовании.
Инновационная деятельность охватывает весь инновационный процесс — начиная с
появления идеи и заканчивая внедрением и диффузией продукта.
Таким образом, можно сделать вывод о том, что инновационная деятельность — это вид
деятельности, связанный с получением и трансформацией результатов научных исследований
и разработок либо иных научно-технических достижений в новый или усовершенствованный
продукт, внедренный на рынке, в новый или усовершенствованный технологический процесс,
использованный в производстве с получением соответствующего эффекта. При таком подходе
инновацию можно назвать также инновационным продуктом или продуктом инновационной
деятельности.
Список литературы
1. Стратегия «Казахстан-2050»: новый политический курс состоявшегося государства.
Послание Президента Республики Казахстан – Лидера Нации Н.А. Назарбаева
народу Казахстана, г. Астана
2. Государственная программа по форсированному индустриально-инновационному
развитию Республики Казахстан на 2010-2014 годы.
3. Наука и инновации: управлять из одного центра(
http://www.inti.kz/ru/node/
)
4. Статья Главы государства «План нации – Путь к казахстанской мечте» от 6 января
2016(электронный ресурс)//http://www.akorda.kz/
ӘӨЖ 574
ҚЫШҚЫЛДЫ ЖАУЫНДАРДЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ САЛДАРЫ
Берденова З.- «Экология» мамандығының 3 курс студенті.
Ғылыми жетекшелері – б.ғ.к., қауымдастық профессоры Даулетбаева М.М.,
аға оқытушы Сардар А.А.
Еуразия технологиялық университеті, Алматы қ.
Қышқылды жаңбыр күкірттің және азоттың атмосферадағы химиялық және физикалық
реакцияларының әсерінен туындайтын құбылыс. Атмосферада күкіртті газдар ұзақ
сақталмайды. Ауа райы құрғақ жағдайда 2-3 аптадан, ылғалды және атмосферада аммиак
болған жағдайда бірнеше сағаттарға дейін сақталады. Атмосферадағы ылғалмен әрекеттесіп -
каталитикалық, фотохимиялық реакциялардың әсерінен тотығып H
2
S0
4
ерітіндісін түзеді.
Сөйтіп бұл қосылыстың қауіптілігі арта түседі. Күкіртті қосындылар ауа массасымен бірге
«АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ»
175
жел арқылы орын ауыстырып, сульфатты формаларға ауысады. Олардың көшуі желдің
жылдамдығы 10 м/сек жағдайда 750-1500 м биіктікте жүреді. Күкіртті газдардың таралуы 300-
400 км қашықтыққа дейін жетеді.
Қышқылды жауындардың пайда болуының тағы бір негізгі себебі күкірттің қос
оксидімен ластану болып табылады. Су буының қатысуында күкіртті ангидрид күкірт
қышқылының ерітіндісіне айналады. Осындай жолмен көмірқышқыл газы мен азот
оксидтерінен көмір қышқылы мен азот қышқылы түзіледі. Оларға органикалық қышқылдар
мен басқа да қосылыстар араласып, қышқыл реакциясы бар ерітіндіні береді. Қышқыл
жауынның түзілуіндегі күкірт қос оксидінің үлесі 70%. Қышқыл жауынның жаууына
көмірқышқыл газы да үлесін қосады. Оның үнемі болуына байланысты жауын-шашынның
атмосферадағы рН=6 болады. Алғашқы қышқылдық жауындар 1907-1908 жылы Англияда
байқалған. Қазіргі уақытқа дейін рН 2,2-2,3 болатын жауын-шашындар тіркелген .
Электр станциялары мен өндіріс орындарына шамамен 95% күкірт диоксиді және 57%
азот оксиді тиесілі. Атмосфераға 60% күкірт диоксиді өндірістегі биік мұржалардан түседі,
бұл қосылыстың алыс қаштықтарға таралуын жеңілдетеді. Нәтижесінде күкірт (H
2
SO
4
) және
азот (HNO
3
) қышқылдары түзіледі. Соңынан соң бу немесе қышқылдың молекуласы бұлттың
тамшыларына араласып, құрғақ немесе жаңбыр түрінде жерге түседі. Бірақ адамның өмір
тіршілігі, іс - әрекеті атмосфераға күкірт пен азоттың қосындысының көптеп шығуына
ықпалын тигізуде. рН=4,5 қышқылды суда ионды және қышқылды-сілтілі тепе-теңдік өзгереді
(1 сурет) .
Сурет 1. Қышқылды жаңбырдың түзілуі және экологиялық салдары
Қышқыл жаңбырлар топырақ қышқылдығын тудырады. Нәтижесінде минералдық
тыңайтқыштардың пайдасы азаяды. Әсіресе бұл шымды күлгін топырақтарға қатты
байқалады. Топыраққа келіп түскен қышқылды жауын-шашындар катиондардың
қозғалғыштығы мен шайылып кетуін арттырады, редуценттердің, азотфиксаторлардың және
басқа да топырақ ортасының ағзаларының белсенділігін төмендетеді.
Қышқылды жаңбыр, адам денсаулығына, қоршаған ортаға үлкен зиян келтіреді. Ауадағы
ластар және қышқыл жаңбырлар металконструкциясының тот басуын жылдамдатады,
ғимараттардың, ескерткіштердің бұзылуына әкеліп соғады, топырақ пен судың қышқылдығын
(рН) өзгертіп, топырақтың құрылымын бұзады, оның өнім беру қасиетін төмендетеді,
өсімдіктердің жойылуына ықпал етеді. Тұщы судың ашық қоймаларының сапасын
төмендетеді, тірі ағзалардың жойылуына әкеледі.
Азоттың улы оксидтері шығатын бір зауыт тәулігіне 20 тоннаға жуық оксидтер
шығарады. Құрамында 3-6мг/л азот (ІІ) оксиді бар ауамен 6-12 мин, 0,1мг/л азот (ІІ) оксиді
«АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ»
176
бар ауамен 1 сағат тыныс алған адамның өміріне қауіп төнеді. Онымен уланған адамның басы
айналады, әлсірейді, өңі қашып, қанның қысымы төмендейді. Бұл газдың өндіріс ауасындағы
0,005мг/л – ден аспауы керек. Адам организміндегі алғашқы жағымсыз реакциялар ауа
құрамындағы сульфаттардың концентрациясы 6-10мкг/м
3
, күкіртті газ – 50 мкг/м
3
–ге
жеткенде пайда болады. Бұл қосылыстарды әсіресе өсімдіктер өте сезгіш.
Күкірт диоксиді және азот оксидтерімен болатын қышқыл жаңбырлар орман
биоценоздарына үлкен зиян әкелуде. Қышқыл жаңбырлардан жалпақ жарырақты ормандарға
қарағанда қылқан жапырақты ормандар қатты зардап шегеді. Әсіресе қылқан жапырақты
ормандар күшті зақымданады. Бұл ең алдымен олардың қылқанының ұзақ (4-6 жыл) өмір
суруіне ондағы улы заттардың жиналуына байланысты.
Атмосфераның ластануына жоғары дәрежеде сезімталдығымен қыналар сипатталады.
Олар әдетте ең бірінші болып, экожүйеден жойылады және қоршаған ортаның қолайсыз
әсерінің индикаторы болып табылады. Қыналардың кейбір түрлері күкірт қышқылының
концентрациясы 10-30 мкг/м
3
, қылқан жапырақтылар – шекті мөлшерден бар болғаны 3-4 есе
көбейгенде тіршілігін жояды.
Соңғы жылдарда ормандардың дәстүрлі ластаушылары мен озонның бірлескен әсерінен
зақымдануына көп көңіл бөлінуде.
Озон негізінен фотохимиялық смогтің өнімі болып табылады. Оның әсерінен хлорофилл
тікелей және хлорофиллді тотығудан қорғайтын маңызды агент С витаминінің шектен тыс
жұмсалуы арқылы бұзылады.
Тұщы сулардың қышқылдығы рН <5,5 (табиғи суларда 5,6 жақын) көрсеткіште
балықтардың көбеюі төмендеп, рН 4,5 жағдайда көбеюі жүрмейді.
рН 5-ке және одан төмен болғанда топырақтағы минералдардың ерігіштігі артады да,
олардын бос күйде улы болып табылатын, алюминий бөлініп шығады. Қышқылды жауын-
шашын ауыр метелдардың (кадмий, қорғасын, сынап) да қозғалғыштығын арттырады. Кейбір
жерлерде қышқылды жауын-шашын мен олардың әсер ету өнімдері грунт суларына, одан су
қоймаларына және су құбырына түсіп, құбырлардан алюминий мен басқа да зиянды
заттардың бөлініп шығуына әкеледі. Бұл құбылыстың нәтижесінде ауыз судың сапасы
төмендейді.
Су қоймаларына түскен қышқылды жауын-шашын судың қышқылдығы мен кермектігін
арттырады. Көптеген гидробионттар аталған көрсеткіштердің өзгеруіне өте сезімтал болады.
Су ортасының рН 6-дан төмен болғанда ағзаның өсуі мен дамуы үшін маңызды
ферменттер,гармондар мен басқа да биологиялық белсенді заттардың қызметі тежеледі.рН-
тың зиянды әсері негізінен жұмыртқа жасушалары мен жас дараларда байқалады.
Атмосфераны күкірт диоксидінен қорғау, оларды ауа бассейнінің жоғары қабаттарында
шашырату арқылы жүзеге асыруға болады. Ол үшін жылу электр орталықтары
мұржаларының биіктігі 180, 250, тіпті 370 м биіктікте болуы керек. Одан басқа жолы –
отынды пайдаланбас бұрын құрамындағы күкіртті отынды бөліп алу қажет.
Қышқылды жаңбырлардың зардабын тартқан кейбір мемлекеттер бұл мәселенің
шешімін іздестіріп, белгілі біл шаралар қолдануда. Мәселен, қышқылды жаңбырлардың
зардабын тартқан Швеция көмір мен мұнай жағуды шектеді. Бұл елде құрамында күкірті жоқ
жанармайлар ғана пайдаланылады. Кенді балқытқанда және отынның қазба түрлерін
жандырғанда бөлінетін зиянды заттар түгелдей дерлік сүзіледі. Швеция үкіметі күкірт
шығындыларын шектеу туралы келісімге қол қойды. Сонысымен басқа елдерге үлгі-өнеге
көрсетті.
Табиғат байлығын тиімді пайдалану өндірістің дамуын қамтамасыз етіп қана қоймай,
табиғи ортаның тазалығын, оның қалпына келетін қорын молайту және табиғи ортаның тепе-
теңдігін сақтау болып табылады. Сондықтан табиғи ортаны, табиғат байлығын қорғау
халықтың материалдық, рухани, әлеуметтік мұқтажын үздіксіз өтеуге, табиғат байлығын
қалпына келтіруге, молайтуға бағытталуы қажет.
«АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ»
177
ӘӨЖ 669.712.2
ЖАНАРМАЙ ҚҰЮ БЕКЕТТЕРІНІҢ ГЕОЛОГИЯЛЫҚ ОРТАҒА ӘСЕРІ
Сейлханқызы Ш.- «Экология» мамандығының 3 курс студенті.
Ғылыми жетекшелері – б.ғ.к., қауымдастық профессоры Даулетбаева М.М.,
аға оқытушы Сардар А.А.
Алматы қаласы орналасқан тау беткейінің климат жағдайларының өте қолайлы
екендігіне қарамастан жел жылдамдығының аз болуынан қала атмосферасының өздігінен
тазару қасиеті төменгі дәрежеде. Бұнымен қатар атмосфераны ластаушы тұрақты, қозғалмалы
көздердің артуына байланысты қала атмосферасының ластану деңгейі халықтың
денсаулығына кері әсерін тигізуінен маңызды экологиялық проблемаға айналып отыр.
Қаламыздың Қазақстандағы ең лас қала аталуының басты көзі – автокөліктер және
Достарыңызбен бөлісу: |