Республиканский конкурс сочинений среди учащихся школ и средних учебных заведений на патриотическую тему, посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне Карагандинская область

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 
средних учебных заведений на патриотическую тему, 
посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 
Карагандинская область 
Абдикаримова Руфина ........................................................................................................................... 3 
Абдулла Нұрлан ...................................................................................................................................... 5 
Абсадықов Арсен .................................................................................................................................... 8 
Адлер Елизавета ................................................................................................................................... 11 
Аймағамбетова Гүлім ........................................................................................................................... 13 
Алпысбай Аружан ................................................................................................................................. 15 
Алькенова Еркежан .............................................................................................................................. 16 
Арбатаева Карина ................................................................................................................................. 17 
Ахметова Ақжүніс ................................................................................................................................. 19 
Ахметова Әсем ...................................................................................................................................... 21 
Әмзебеков Ерасыл ................................................................................................................................ 23 
Бабич Алина .......................................................................................................................................... 24 
Баданова Назым ................................................................................................................................... 26 
Байжаханова  Гүлдана .......................................................................................................................... 27 
Байтуганов Ислам ................................................................................................................................. 29 
Бекмаганбетова Амина ........................................................................................................................ 31 
Бектуров  Жансерік ............................................................................................................................... 33 
Джавадова Карина ............................................................................................................................... 35 
Дүйсенбекова Айдана .......................................................................................................................... 37 
Ерланқызы Жанерке ............................................................................................................................. 40 
Есімханов Нұржігіт ................................................................................................................................ 43 
Жақанова Ғалия .................................................................................................................................... 45 
Жанатаева Жансая ................................................................................................................................ 47 
Женисова  Самал .................................................................................................................................. 49 
Жаркен Алдияр ..................................................................................................................................... 53 
Жүрсінова Еркеназ ................................................................................................................................ 55 
Кривопляс Евгений ............................................................................................................................... 56 
Қапан Майкамал ................................................................................................................................... 59 
Қожан Әлия ........................................................................................................................................... 61 
Қойшыбекова  Ақтолқын ..................................................................................................................... 63 
Құрымова Мейрамгүл .......................................................................................................................... 65 
1 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 
средних учебных заведений на патриотическую тему, 
посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 
Мажитова Саягүл .................................................................................................................................. 67 
Мұхтар Жаннұр ..................................................................................................................................... 68 
Мұхтар Ризагүл ..................................................................................................................................... 71 
Нағызханов Әлішер .............................................................................................................................. 75 
Нурпейсов Алмат .................................................................................................................................. 77 
Нұржанова Ақнұр.................................................................................................................................. 78 
Нұртаев Абылай .................................................................................................................................... 81 
Октябрь Айым ....................................................................................................................................... 82 
Омар Аружан ......................................................................................................................................... 84 
Ондрус Толқын...................................................................................................................................... 85 
Оразбаев Қылыш .................................................................................................................................. 87 
Өмірбаев Диас ...................................................................................................................................... 90 
Рахметова Аяжан .................................................................................................................................. 91 
Рымбаева Роза ...................................................................................................................................... 92 
Сағындық Ерасыл ................................................................................................................................. 94 
Санахвай Тілеугүл ................................................................................................................................. 97 
Саткулова Гүлназ ................................................................................................................................ 100 
Сауытжан Жібек .................................................................................................................................. 102 
Саянқызы Айдана ............................................................................................................................... 104 
Сейсенбек Азиза ................................................................................................................................. 106 
Сембек Гульбахыт ............................................................................................................................... 109 
Серіков Абай ....................................................................................................................................... 111 
Советкали Ерасыл ............................................................................................................................... 112 
Тайшыбай Жансая .............................................................................................................................. 114 
Тәкей Анел ........................................................................................................................................... 116 
Тен Тимур ............................................................................................................................................ 119 
Тилекенов Женис ................................................................................................................................ 121 
Тиыштық Жұпар .................................................................................................................................. 123 
Төлеужан Аяна .................................................................................................................................... 125 
Төлеухан Рауан ................................................................................................................................... 127 
Тулеков Ұланғайыр ............................................................................................................................. 130 
Тулеуова Айдария ............................................................................................................................... 134 
Туремуратов Ержан ............................................................................................................................ 135 
2 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 
средних учебных заведений на патриотическую тему, 
посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 
Тұяқбай Әлішер ................................................................................................................................... 138 
Тыныбекова Гүлден ............................................................................................................................ 140 
Умирбаева Аружан ............................................................................................................................. 142 
Усенова Ақниет ................................................................................................................................... 144 
Хасен Аяулым ...................................................................................................................................... 146 
Шаймуратов Бағлан ............................................................................................................................ 147 
Шакенов Нұрболат ............................................................................................................................. 149 
Абдикаримова Руфина 
9-
сынып, №3 орта мектебі Ынталы ауылы 
Қарқаралы ауданы Қарағанды обылысы 
Жетекшісі: Акимбекова Насипкуль Сериковна 
Өткеніңді еске алсаң, өскеніңнің белгісі 
Ерлік үшін еңіреген ағалар, 
Кеше болды, бүгін енді жоқ олар. 
Ерліктерін ескерсек бізді де, 
Ертеңгі ұрпақ еске алуын доғарар! 
 
«Ер есімі – ел есінде» - демекші, бізге жарқын болашақ, бақытты ғұмыр 
силаған аталар, апалар ерлігі ешқашан ұмытылмайды Солардың қасиетті рухы 
бүгінгі  бейбіт  тірлігімізге  мәңгі  шуағын  шашты.  Сол  қанды  кезеңді  еске 
түсіріп,  елестететін  газет  –  журнал  материалдар,  радиотелехабарлар, 
бейнетаспалар аталар ерлігін мақтаныш тұта бізге жеткізген. 
Оққа ұшқан қарулас жолдастарының аманатын арқалап, аман оралған 
ардагерлерлер аталарымыздың өздері қорғап, қамқор болып оралған, арттағы 
қалың елдің қамығып жеткен Жеңіс күнін біз ұмытсақ та тарих ұмытпайды. 
Ол өмір заңы. 
Соғыс  –  адам  баласы  үшін  ең  үрейлі,  ең  қорқынышты  сөз.  Елу 
миллионнан  астам  адам  өмірін  жалмаған.  Ұлы  Отан  соғысы  халқымызға 
төнген  ең  ауыр  күн  болды.  Төрт  жыл 1418  күн  мен  түн  бойы,  өз  жері  мен 
Отаны үшін, келешек  ұрпақ үшін жан қиылып соғыс жүріп жатты. Барлығы – 
11600; Қазақтардан – 497 оның ішіндегі қазақтары 97-і болса, қазақ қыздары 
Әлия  мен  Мәншүк  болды.  Осы  бейбіт  өмірге  жете  алмаған,  ерлік  пен  каза 
тапқан  ағаларымыз  бен  апаларымыздың  рухына  бас  иіп  еске  аламыз.  Отан 
алдындағы  борыштарын  өтеп,  еліміздің  жарқын  болашағын,  жас  ұрпақтың 
3 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 
средних учебных заведений на патриотическую тему, 
посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 
өмірін, халықтың бақыты мен қуанышын сақтап калды. Ардагерлер ерліктері 
арқасында  біз  осы  күнге  жеттік.  Біздің  өз  қалауымызбен  еркін  өмір  сүріп, 
мектепте алаңсыз білім алып, шаттана күлгеніміз, жайраңдап жүргеніміз бәрі 
де сол. Ұлы Отан соғысы Жеңісінің жемісі. Әрине, соғыс болмасын! Біздер 
соғысқа  қатысып  батыр  болмайық.  Біз  бейбіт  күннің  батырлары  болуға 
тырысайық. Ел үшін аянбай еңбек етіп, білім алып, өз жеріміздің патриоттары 
болайық. 
Немене жетістің бала батыр, 
Қариялары азайып бара жатыр. 
Бірі мініп келместің кемесіне, 
Бірі күтіп, әнеки, жағада тұр,- 
деп  тебіренген  Мұқағали  мұңында  жұмырбасты  пенде  үшін  теңдессіз 
құндылық  ұрпақ  аралық  қимастық,  сезімдер  мөлдіреп  тұр.  Ұлы  Отан 
соғысынан  аман  оралған  ақсақалдарымыздың  қарасы  жыл  санап  азайып 
барады. 
Батыр деген жарқ-жұрқ еткен бір алмас, 
Батыры жоқ елдің басы құралмас. 
Батырлығын қастерлеген халықпыз, 
Басқаларды да бағаламай тұра алмас,- 
демекші,  осы  Ұлы  Отан  соғысына  өздерінің  жанымен,  қанымен,  көз 
жасымен, ерлігімен атаның туын жықпай, ананың намысы үшін туған жердің 
топырағын таптатпай, еңіреп жүріп жауды жеңіп, жеңістен таңбасын басқан 
біздің Қарқаралы ауданы. Ынталы ауылының батыр ардагерлері де осы Ұлы 
Отан соғысына өз үлестерін қосқаның мақтанышпен айтқым келеді. Солардын 
ішінде  аттарын  атап  айтатын  болсақ:  Артықбаев  Қосшығұл,  Іңкәров  Әлі, 
Қошақаев Айтбек, Садвакасов Дақын, Құсайынов Сәкен, Құрақбаев Ахмедя, 
Бабабаев Кенеш, Беков Мади, Жандыбаев Сәду, Жүзбаев Шайкен, Карипов 
Кенже,  Кішкентаев  Ыдырыс,  Мақатаев  Рахымжан,  Омашев  Қалкен  тағы  да 
басқалар. Бұл кісілердің әрбірінің батырлығы үшін алған орден, медальдары 
бар.  Ынталы  ауылымызда,  осы  ардагерлеріміздің  құрметіне  арналған 
ескерткіш салынған. Бұл ардагерлеріміздің өздері болмағандарымен көздері 
бар. Бүгінгі күнде балалары, немерелері егеменді еліміздің бір-бір азаматты 
болып,  осы  ауылымыздың  өркендеуіне  ат  салысуда.  Отан  үшін  от  кешкен 
аталарымыздың  ішіндегі  осы  күнге  дейін  көз  тірі  ардагеріміз.  Қазақтын 
жерінде,  қазақтың  тақиясын  киіп,  қазақтың  отбасына  сіңісіп  кеткен 
ақсақалымыз  Алексеев  Николай  атамыздың  өмірбаяны  туралы  әңгіме 
етпекпін.  Алексеев  Николай  1923  жылы  7-ші  ақпанда  Молдавия  ССР-де, 
Тронцкое селосында дүниеге келген. Ұлты – орыс, білімі 4 сыныпқа дейін. 
4 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 
средних учебных заведений на патриотическую тему, 
посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 
Алексеев Николай 1942 жылы 19 жасында ата– анасының батасын алып, ІІ 
Украинаға соғысқа аттанады. Атамыз соғыста гвардия капитаны, барлаушы 
тағы  да  басқа  қызметтер  атқарған.  Николай  атамыз  соғыста  жүргенде 
15.07.1942 
жылы оң аяғынан қатты жарақат алады, ал 28.10.1944 жылы сол 
қолынан  жеңіл  жарақат  алады.  Алексеев  Николайдың  екі  жұбайы  болған 
біріншісі  –  Алексеева  Александра  Евгарфьевна,  екіншісі  –  Скрипник 
Светлана. Өкінішке орай екі жұбайынан да бала болмайды. Алексеев Николай 
1982 жылы Ынталы ауылының 3-ші бөлімшесінде қырқымда қайрақшы болып 
жұмыс  істейді.  Шопанның  көмекшісі  болып  жұмыс  істеп  жүргенде  осы 
ауылды  азаматты  Оспанов  Серікпен  танысады.  Жақсы  танысып,  жақсы 
араласып  жүріп    Оспанов  Серік  жалғыз  қалған  қарт  Алексеев  Николайды 
азаматтық міндетім деп, аяушылық көрсетіп өз үйіне паналатады. Содан бері 
бұл отбасында тұрып жатқанына 15-16 жылдай болып қалды. Оспанов Серік 
бұл  өмірден  озғанмен,  кәзір  ұлы  Оспанов  Гумар  мен  жұбайы  Айтбала 
Қанапиеваның қолдарында тұрып жатыр. Атамыздың төрт немересі бар. Олар 
«ата, ата,» -деп бауыр басып қалған. Алла қаласа атамыз ақпан айында 92-ге 
толады және де 9-шы мамырда Жеңістің 70 жылдық мерекесін тойламақ. Алла 
атамызға қүш-қуат берсін! 
Ата-бабаларымыздың Ұлы Жеңіс жасындағы ерлік даңқтарын ешқашан 
ұмытпаймыз. Жыл өткен сайын қадірлеп, құрметтейміз. Өйткені бізге осындай 
бақытты  өмір  сыйлаған  аталарымыз  өмірден  озды.  Ата-  бабаларымыздың 
асқақ арманы, басты мұраты Тәуелсіздік таңы атқаннан кейін, қазақ елі қанша 
қиындық  көрсе  де,  береке  бірлігінен  айнымай,  тарихтың  таңдаулы  жолына 
түсті.  Айбынды  аталардың  аманатын,  азаматтың  қасиетті  жолында  жанын 
пида  еткен  құрбандардың  рухын  ардақтай  отырып,  дәріптеп  атадан  балаға, 
баладан немереге мұра етеміз. 
Абдулла Нұрлан 
   
4 «А» сынып оқушысы №76 ЖББОМ Қарағанды қаласы           
         
Жетекшісі: Тусенова Маржанкул  Казыкеновна 
Ұлы Отан соғысына 70 жыл! 
Бүгін  –  Ұлы    Отан  соғысының    басталғанына  70  жыл.    22  маусым  – 
барлық посткеңестік елдердің тарихындағы ең қайғылы датаның бірі. Осыдан 
70  жыл  бұрын,  дәл  осы  күні  таң  қылаң  бере  фашистік  Германия    Кеңестік 
Социалистік Республикалар Одағына  шабуыл жасады.  
Соғысты  бірінші  болып  қарсы  алғандардың    қатарында  Кеңес 
Одағының  батыс шебін күзеткен ондаған мың  қазақстандық-шекарашылар 
болды.  Атақты Брест  гарнизонының өзінде 1941 жылдың көктемінде  біздің 
3 мыңдай жерлесіміз қызмет еткен, шілде айында  олардың  көпшілігі әскерден 
елге 
қайтулары 
5 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 
средних учебных заведений на патриотическую тему, 
посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 
керек болған.  Бірақ  жаудың  шабуылы  олардың   бұл   жоспарларын  күл-
талқан    етті.  Соғыс  өрті    ішке    қарай    тез  еніп,    Брест  қамалының 
тірі 
 
қалған 
 
қорғаушылары 
партизандар 
қозғалысына  қосылды.  Олардың  қатарында 190 қазақстандық болған  және 
олардың көбісінің сүйегі Беларусь жерінде қалған. 
Соғыс  кенеттен  басталғанымен,  Қазақстан,  бүкіл    Кеңес  Одағы 
сияқты,    алғашқы    күннен  бастап    жұдырықтай  жұмылды.  Республиканың 
түкпір-түкпірінде    әскери    комиссариаттарға еріктілер    ағылды. Кеше    ғана 
мектеп  партасында  отырған  бозбалалар мен бойжеткендер де, қала мен ауыл 
тұрғындары да соғысқа  сұранды. 
1939 жылдың  дерегі  бойынша,  біздің  республикамызда  6,2 миллион 
адам  тұрып    жатқан.    Соғыс  жылдары  Кеңес  Армиясының  қатарына    1 
миллион 
 
200 
мың 
 
қазақстандық 
шақырылған, 
20-дан 
астам    атқыштар    дивизиясы    мен    басқа  да  құрылымдар  жасақталған. 
Фашистермен болған шайқастарда  328-ші, 310-шы, 312-ші, 314-ші, 316-шы, 
387-
ші, 391-ші, 8-ші, 29-шы, 102-ші, 405-ші атқыштар дивиясы, 100-ші және 
101-
ші    ұлттық,    81-ші,  105-ші,  106-шы  кавалериялық  дивизиялар,  74-ші 
және    75-ші  теңіз     атқыштар  бригадасы,  209-шы    Зайсан,  219-
шы  минометтік,  85-ші зениттік,  662-ші, 991-ші және 992-ші  авиациялық 
полктер  ерекше  көзге түсті.  Майданға  14 100  жүк және  жеңіл  автокөлік, 1 
500  
шынжыр табанды  трактор, 110 400   жылқы, 16 200  арба  жөнелтілді. 
Қазақстан 
армия 
мен 
флот 
үшін  офицерлік 
кадрлар  және  резервтік  күштер дайындауға да  лайықты үлес  қосты.  1941-
1945  жылдары    әскери    оқу  орындарына    42  мыңнан    астам    жас 
қазақстандық   жолданды, ал Қазақстанның аумағында  сол жылдары жұмыс 
істеген  27   әскери оқу орны толық емес мәлімет бойынша 16 мыңдай офицер 
дайындап шығарған. 
Біздің    жерлестеріміз    майдан  даласында 
ерлікпен 
шайқасқан. 
 
Жауынгерлік 
ерліктері 
үшін 
жүздеген    мың    қазақстандық    медаль-ордендермен  марапатталса,    500-
дей    адам    Кеңес  Одағының  Батыры,  100-ден    астам  адам  –  Даңқ 
орденінің    толық  иегері  атанған.  Төрт  қазақстандық    екі    мәрте    Кеңес 
Одағының  Батыры  атанды,  олар  – Талғат Бигелдинов, Сергей Луганский, 
Иван Павлов  және Леонид Беда.  
Кеңес  Одағы  Батырларының    қатарында    қазақтың  екі    қызы  – 
мерген    Әлия  Молдағұлова  мен    пулеметші    Мәншүк  Мәметова    бар. 
Рейхстагқа 
 
Жеңіс 
туын 
 
тіккендердің   
бірі 
–
қазақ  жігіті  Рахымжан  Қошқарбаев.  Жаудың   тылында  партизандардың
қатарында да   қазақстандықтар шайқасқан. Солардың бірі  – Қасым Қайсенов. 
Ал 
танымал 
 
қолбасшы, 
 
әскери 
 
жазушы 
Бауыржан  Момышұлын,  28  панфиловшылардың ерлігін   білмейтін  қазақ 
жоқ шығар. 
6 

Республиканский конкурс сочинений  среди учащихся школ и 
средних учебных заведений на патриотическую тему, 
посвященную 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 
Соғыстың  тек  майдан  даласында  ғана  емес,    тылда    жүргені 
мәлім.  Гитлерліктер КСРО-ның батыс  аудандарын басып  алғаннан кейін, 
Сібір    мен    Қазақстанның    ел  экономикасындағы    маңызы  күрт 
артқан.    Жаудың    қолына   бермеу    үшін    соғыстың  алғашқы 
айларында    өнеркәсіптік  кәсіпорындардың   барлығы  тылға  көшіріле 
бастады. 
Қысқа  мерзімнің  ішінде  Қазақстанның  аумағына 
142 
кәсіпорын 
жайғастырылды,  532  506  адам  көшірілді.    Оған  қоса,    жаңа 
өнеркәсіптік  нысандардың  құрылыстары  жеделдетілді.  Соғыстың алғашқы 
1,5 
жылында  Қазақстанда  25 
кен  орны  пен  шахта,  11  кен 
байыту   фабрикалары,  19 жаңа көмір шахтасы,  3 разъезд, 4   жаңа  мұнай 
кеніші мен  Гурьевтегі  мұнай өңдеу зауыты  іске қосылды. 
Темір    жол  құрылысы    жалғасты.    1942-1943  жылдары    Мақат-
Орск,  Ақмола  -Магнитогорск      желілерінің    құрылысы  аяқталды.    Соғыс 
жылдары  Қазақстан  жалпыодақтың мыс  құймасының  30 пайызын, марганец 
кенінің    60    пайызын,    мыс  кенінің  50  пайызын,    металл  висмуттың    65 
пайызын,      полиметалл    кендерінің    70  пайызын,    мырыш    өнімінің    85 
пайызын  берді.    Қорғаныс  өнеркәсібіне  қажетті  мыстың    үштен 
бірі    Қазақстанда    өндірілді,    сондықтан  да  соғыс  жылдары    әрбір    10 
оқтың  тоғызы  Қазақстанда құйылды. 
Республикада  танк және ұшақ   жасауға ақша  жинау қозғалысы  жүрді. 
1941   
жылдың  күзінде  Бүкілодақтық  лениндік  коммунистік  жастар  одағы 
(ВЛКСМ)    атындағы    танк  дивизиясын    құруға    қаржы    жинала 
бастады 
 
да, 
 
бір 
жылға 
жетер-жетпес 
уақыттың 
ішінде    армия    қазақстандық 
комсомолдардан  45  жаңа    танк 
алды. 
 
Кейінірек 
 
халық 
қаражатына 
 
тағы 
10 
танк    колоннасы,    бірнеше    авиациялық    эскадрилия,    торпедо    катерлер 
мен 
 
атаулы 
ұшақтар 
 
жасалды. 
Соғыс 
жылдары  Қазақстан  халқы  жауынгерлік  техникалар  жасауға  480,3 миллион 
рубль  жинап берді. 
Жеңіске  Қазақстанның ауыл шаруашылығы да өз  үлесін   қосты.  Атап 
айтқанда, еліміз  30,8   миллион пұт астық, 14,4 миллион  пұт картоп және 
көкөніс,    15,8    миллион    пұт    ет,    3  194  мың    центнер  сүт,  17,6 
мың  центнер   жүн   берді.  Бұл  соғысқа дейінгі бес  жылдағы көрсеткіштен 
бірнеше есе   көп.   Республиканың барлық  экономикасы   әскери «рельске» 
қойылды:    бейбіт мақсаттағы  шығыстар барынша қысқартылды,  көптеген 
кәсіпорындар    қорғаныс    өнімдерін     шығаруға    кірісті.    Ер  азаматтардың 
бәрі 
 
армия 
 
қатарында 
 
болғандықтан, 
 
зауыттарда 
әйелдер,  қариялар,  жасөспірімдер    еңбек  етті.  Еңбек  тәртібі 
қатайтылды,  жұмыс уақыты  ұзартылды. Алты апталық,  23 сағаттық  жұмыс 
күні  бекітілді, демалыстар  тоқтатылды. Бірақ  ешкім   қынжылған жоқ. Бүкіл 
ел  «Бәрі де  майдан үшін,  бәрі де  Жеңіс  үшін!» деген ұранмен  еңбек етті. 
7