Республикасы білім және ғылым министрлігі ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығЫ
жүктеу/скачать 6,08 Mb. Pdf көрінісі
|
Алматы, Атырау, ШҚО, Жамбыл, БҚО, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Маңғыстау, Павлодар, СҚО, ОҚО, Алматы қ., Астана қ., ҚР Қазақ тілінде білім алатын, Орыс тілінде білім алатын TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 184 ШҚО 72 181 253 129 124 Жамбыл 312 30 342 180 162 БҚО 86 0 86 33 53 Қарағанды 92 236 328 177 151 Қостанай 9 219 228 134 94 Қызылорда 229 0 229 112 117 Маңғыстау 151 70 221 108 113 Павлодар 94 77 171 76 95 СҚО 17 79 96 54 42 ОҚО 644 164 808 387 421 Алматы қ. 207 189 396 200 196 Астана қ. 111 97 208 100 108 Қазақстан Республикасы 2707 1683 4390 2177 2213 Республика бойынша гендерлік аспектіде 8 сынып оқушыларының салыстырмалы талдау нәтижелері ұлдардың тест тапсырмаларын ойдағыдай орындау пайдасымен шамалы өзгешелікпен (1,3%) нәтижелері салыстырмалы екендігін көрсетті (4.2.4 сурет). 4.2.4. сурет. Тапсырманы орындау пайызы / 8 сынып/ гендерлік айырмашылық / республика Қыздар Ұлдар ҚР Сонымен қатар гендерлік салыстыруда зерттеу нәтижсінде аймақ шегінде кейбір ерекшеліктер байқалады. Қыздар санының тең болу барысында, Ақтөбе облысында (41,3%) орындау пайызы Маңғыстауға (33,8%) қарағанда жоғары. Ұлдардың нәтижелерін салыстыруда, оқушылар санының біршама тең көрсеткішімен 94 және сәйкесінше 95 адам, Павлодармен (40,8%) салыстырғанда Қостанай (52,6%) облысының оқушыларының тапсырманы орындауы өте ойдағыдай жасалғандығын көрсетті(4.2.5сурет). TIMSS-2011 Ұлттық есебі 185 4.2.5. Сурет. Тапсырманы орындау пайызы / 8 сынып / гендерлік айырмашылық / аймақ Сегізінші сынып оқушылары жаратылыстану және математикалық циклдағы пәндер бойынша жоғары емес білімді көрсетті. Орта алғанда 65 ұсынылған тест тапсырмаларын дұрыс орындаудың пайызы 46,8% құрады( 47,2% математик бойынша және сәйкесінше 46,5% жаратылыстанудан) (4.2.6 сурет). 4.2.6.сурет Тапсырманы орындау пайызы /8 сынып/ республика Аймақтық салыстыруда ең жоғары көрсеткішті Шығыс Қазақстан (59,3%) және Солтүстік Қазақстан (61,1%) облысының сегізінші сынып оқушылары көрсетті. Қостанай (51,1%- 228 адам) және Қызылорда (53,9% - 229 адам) облыстары оқушыларының тест тапсырмаларын орындауларының пайызы республика бойынша ортадан жоғары (46,8%). Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Атырау, ШҚО, Жамбыл, БҚО, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Маңғыстау, Павлодар, СҚО, ОҚО, Алматы қ., Астана қ., ҚР Қыздар Ұлдар TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 186 Астана қаласының ( 208 адам) және Жамбыл облысының (342 адам) оқушылары тест тапсырмаларын орындауда оқушылар санының маңызды айырмашылығымен (46,2% және сәйкесінше 46,7%) орта республикалықпен салыстырмалы түрде көрсетті. Ең төмен нәтижені Оңтүстік Қазақстан (32,6%), Маңғыстау (33,8%) және Алматы (39,9%) облыстарының сегізінші сынып оқушылары көрсетті (4.2.7 сурет). 4.2.7 сурет. Тапсырманыорындаупайызы / 8сынып / республика / аймақ Осы тұрғыда, оқитын тілдеріне байланысты 8 сынып оқушылар нәтижелерінің талдауы орыс тілінде оқитын мектеп оқушылары (51,5% және сәйкесінше 46,8% ) тапсырманы жақсырақ орындағанын көрсетеді. Гендерлік салыстыруда айтарлықтай айырмашылықтар байқалмады. 8 сынып оқушыларының математикалық дайындықтағы негізгі көрсеткіштері Математика бойынша тест тапсырмаларын орындау нәтижелерінің талдауы білімді еске түсіруге бағытталған (базалық деңгей) тапсырмаларды оқушылардың көбі сәтті орындағанын көрсетеді. Жауапты еркін құрастыруды талап ететін тапсырмалар қиындықты тудырды. Аймақтар байланысында тест тапсырмаларын сәтті орындау көрсеткіштерінің біршеме жіктелуі байқалды. Орта республикалықтан жоғары нәтижені Шығыс Қазақстан (61,8%) және Солтүстік Қазақстан (60,9%), төмен нәтижені Оңтүстік Қазақстан (31,6%), Маңғыстау (35,3%), Павлодар (38,2%) және Ақтөбе облыстарыны (38,5%) сегізінші сынып оқушылары көрсетті. Атырау (173 адам) және Жамбыл (342 адам) облыстарының оқушылары оқушы санының маңызды айырмашылығымен салыстырмалы нәтижені көрсетті (4.2.8 сурет). Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Атырау, ШҚО, Жамбыл, БҚО, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Маңғыстау, Павлодар, СҚО, ОҚО, Алматы қ., Астана қ., ҚР TIMSS-2011 Ұлттық есебі 187 4.2.8.сурет. Тапсырманыорындаупайызы / 8сынып/ математика /аймақ Қазақ тілінде білім алатын мектеп оқушылары математикадан тест тапсырмаларын орындауда орта республикалықтан 4% төмен нәтиже көрсетті. Алты аймақ республика бойынша ортадан жоғары көрсеткішті көрсетті(43,5%). Тестілеу қортындысының талдауы қатысушылар санының айырмашылығымен Алматы (374 адам) және Қостанай (9 адам) облыстарының көрсеткіштері тең екендігін растайды - 37,2%. Мұндай жағдай Ақмола (38,3%) және Ақтөбе (38,2%) облыстарының (50 және 177 адам) көрсеткіштерінде байқалады. Қатысушылардың тең арақатынасымен (94 және 92 адам) Павлодар облысының оқушылары Қарағандыға қарағанда 13% төмен көрсеткіш көрсетті. Тапсырманы сәтті орындауда Батыс Қазақстан (56,2%) және Атырау (33,7%) облыстарының оқушылары 22,5% айтарлықтай айырмашылық көрсетті. Жалпы орыс тілінде білім алатын мектеп оқушыларының математикадан тест тапсырмаларын орындауы қазақ тілінде білім алатын мектептердің нәтижелерімен салыстырғанда 8,2% жоғары. Оқыту тілдері бойынша айтарлықтай айырмашылық Атырау облысында - 62,4% (орыс) және 33,7% (қазақ) байқалды. Қатысушылардың тең мөлшерімен Ақмола облысының (81 адам) оқушылары Павлодар облысына (77 адам) қарағанда 13% жоғары орындау көрсеткішке ие (4.2.9 сурет). Ақ мол а Ақ т өб е Ал ма ты Ат ы рау Ш ҚО Жа мбыл БҚ О Қарағ ан ды Қос т ан ай Қы зы лорд а М аң ғы ст ау П ав лод ар СҚ О ОҚ О Ал мат ы қ . Ас т ан а қ . ҚР TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 188 4.2.9.сурет. Тапсырманы орындау пайызы/ 8 сынып / математика / аймақ /оқыту тілі Гендерлік салыстыруда аймақ шегінде сегізінші сынып оқушыларының математикалық сәтті дайындығында айтарлықтай айырмашылықтар байқалмады. 4.2.10. сурет. 8 сынып оқушыларымен тапсырманы орындаудың пайызы/ математика Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Атырау, ШҚО, Жамбыл, БҚО, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Маңғыстау,П авлодар, СҚО, ОҚО, Алматы қ., Астана қ., ҚР Қазақ тілінде білім алатын, Орыс тілінде білім алатын Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Атырау, ШҚО, Жамбыл, БҚО, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Маңғыстау, Павлодар, СҚО, ОҚО, Алматы қ., Астана қ., ҚР Қыздар Ұлдар TIMSS-2011 Ұлттық есебі 189 8 сынып оқушыларының ғылыми жаратылыстану дайындықтарының негізгі көрсеткіші Ғылыми жаратылыстану блокқа келесі мазмұнды блоктар бойынша тапсырмалар енді: Биология, Физика, Химия, География және Астрономия. Әр облыста TIMSS - 2011 халықаралық тестке қатысушылар теориялық білімідерін, сол сияқты тәжірибелік білімдерін (талқылау, орытындыларды құрастыру және болжау) көрсету қажет болды. Қазақстан оқушыларының жаратылыстану бойынша орта ұпайы 490 құрады, тест тапсырмаларын орындау пайызы - 46,5%. Айтарлықтай жоғарғы көрсеткішті Солтүстік Қазақстан (61,3%), Шығыс Қазақстан (56,9%) және Батыс Қазақстан облыстарының (53,7%) оқушылары көрсетті. Маңғыстау (32,4%), Оңтүстік Қазақстан (33,6%) және Алматы (39,5%) облыстарының сегізінші сынып оқушылары төмен нәтиже көрсетті. Аймақ шегінде сәтті орындау көрсеткіштерінің талдауы Ақтөбе(45%) және Ақмола (48,5%) облыстарының 8 сынып оқушылары математикамен салыстырғанда( 7,5% және сәйкесінше 6,6 % жоғары) ғылыми жаратылыстану пәндер бойынша жақсырақ нәтиже көрсеткендігін байқатты (4.2.11 сурет). 4.2.11.сурет. Тапсырманы орындау пайызы / 8сынып / жаратылыстану / аймақ Қазақ тілінде білім (41%) беретін мектептің 8 сынып оқушыларымен жаратылыстану бойынша тапсырманы орындаудың пайызы 10,2% орыс тілімен салыстырғанда (51,2%) төмен. Оқыту тілдерінің шамасында ғылыми жаратылыстану пәндер бойынша нәтижелердің орта республикалық көрсеткіштен жоғары екендігін Шығыс Қазақстан (54,5%), Астана қаласының (53,8%) және Батыс Қазақстан облысының (53,7%) оқушылары көрсетті. Қостанай (22,2%), Атырау (26,9%), Маңғыстау (31%) облыстарының оқушылары нашар нәтиже көрсетті. Орта республикалық көрсеткіш 41% құрады. Жалпы алғанда республика бойынша орыс тілінде білім алатын мектеп оқушыларының ғылыми жаратылыстану пәндер бойынша тапсырманы сәтті орындау 51,2% құрады. Салыстырмалы жоғары нәтижені Жамбыл (66%), Солтүстік Қазақстан (63,7%) және Шығыс Қазақстан облыстарының (58,8%) оқушылары көрсетті. Маңғыстау (35,4%), Оңтүстік Қазақстан (42,5%), Ақтөбе (44,3%) облыстарының және Астана қаласының (44,3%) мектеп оқушылары төмен нәтиже көрсетті (4.2.12 сурет). Ақ мол а Ақ т өб е Ал ма ты Ат ы рау Ш ҚО Жа мбыл БҚ О Қарағ ан ды Қос т ан ай Қы зы лорд а М аң ғы ст ау П ав лод ар СҚ О ОҚ О Ал мат ы қ . Ас т ан а қ . ҚР TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 190 4.2.12. сурет. Тапсырманы орындау пайызы/ 8 сынып / жаратылыстану аймақ / оқыту тілі Гендерлік салыстыруда ғылыми жаратылыстану циклдағы пәндерден тест тапсырмаларын сегізінші сынып оқушыларымен орындауда айтарлықтай айырмашылық байқалмады (4.2.13 сурет). 4.2.13. сурет. Тапсырманы орындау пайызы / 8 сынып / жаратылыстану/ гендерлік айырмашылық / аймақ Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Атырау, ШҚО, Жамбыл, БҚО, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Маңғыстау,П авлодар, СҚО, ОҚО, Алматы қ., Астана қ., ҚР Қазақ тілінде білім алатын, Орыс тілінде білім алатын Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Атырау, ШҚО, Жамбыл, БҚО, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Маңғыстау, Павлодар, СҚО, ОҚО, Алматы қ., Астана қ., ҚР Қыздар Ұлдар TIMSS-2011 Ұлттық есебі 191 Осы тұрғыда, қазақстандық мектеп оқушыларының TIMSS – 2011 қатысу қорытындылары алғаш реет ұсынылған. IEA халықаралық мәліметтер базасы республика – өңір – оқыту тілі – саны және орындалған тапсырмалар % параметрлер аясында салыстырмалы талдау жүргізуге мүмкіндік берді. Қазақстанның бастауыш және негізгі мектебінің математикалық және ғылыми жаратылыстану дайындығының халықаралық тест қатысушылары тест тапсырмаларын сәтті орындаудың орта деңгейін көрсетті. Аймақтар бойынша тест тапсырмаларын орындаудың пайызы математикадан да, сол сияқты жаратылыстанудан да 31 % ден 63% шамасында құбылып отырды. Батыс Қазақстанның төртінші сынып оқушылары және Шығыс Қазақстанның сегізінші сынып оқушылары аймақтық салыстырудың жалпы есебінде математикалық дайындықтың жақсы көрсеткіштерін көрсетті. Батыс Қазақстан облысының бастауыш мектебінің оқушылары жаратылыстану бойынша білімдерімен алға шығады. Жамбыл облысының орыс тілінде білім алатын мектептің сегізінші сынып оқушыларының ғылыми жаратылыстану циклдағы пәндер бойынша дайындық деңгейі елдің басқа аймақтарындағы құрбыларына қарағанда айтарлықтай жоғары Оқу деңгейлерін екі бағытта халықаралық бағалаудың аутсайдерлері Оңтүстік Қазақстан және Маңғыстау облыстарының оқушылары болды. Жалпы есептеуде зерттеуге қатысушылардың тең арақатынасымен Қостанай облысының 4 сынып оқушылары Атырау облысы және Астана қаласындағы құрбыларымен салыстырғанда жоғары нәтиже көрсетті. TIMSS- 2011 қатысу үшін халықаралық сарапшылармен Солтүстік Қазақстан облысының орыс тілінде білім алатын мектептердің 4 сынып оқушылары және Батыс Қазақстан облысының қазақ тілінде білім алатын оқушылары сұрыптау дерегі айқындалды. Сонымен қатар, математикалық және ғылыми жаратылыстану пәндері бойынша тапсырманы орындаудың жалпы саны осы аймақтарда бірдей. Зерттеуге қазақстандық оқушылардың қатысуының қорытындысын талдау қала- ауыл шегінде аймақтық салыстыруда мектептегі оқытудің сапасын бағалау IEA халықаралық мәліметтер базасының өңдеу технологиясының ерекшеліктеріне байланысты ұсынылмайды. TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 192 Қорытындылар ► TIMSS-2011 қатысушыларының маңызды үлесін қазақ тілінде білім алатын мектеп оқушылары құрады (61% артық). ► Аймақтарды оқыту тіліне қатысты бөліп қарағанда оқушылардың сандық қатынасы таңдаудың тең еместігін көрсетті. ► Орыс тілінде білім алатын мектеп оқушыларының тест тапсырманы орындаудың көрсеткіші қазақ тілінде білім алатын құрбыларының көрсеткішінен 10% жоғары. ► Орыс тілінде білім алатын мектептің 8 сынып оқушыларының ғылыми жаратылыстану пәндер бойынша тапсырманы сәтті орындауы 51,2% құрады. ► Алматы және Қостанай облыстарының көрсеткіштері қазақ тілінде оқытылатын мектептің сегізінші сынып оқушыларының сандық айырмашылығымен тең - 37,2%. ► Ақтөбе және Атырау облыстарының төртінші сынып оқушылары оқу тілдері бойынша салыстырмалы нәтижені көрсетті. ► 4 сынып оқушыларының тест тапсырмасын орындаудың пайызы жаратылыстанумен салыстырғанда математикадан жоғары. ► Батыс Қазақстан, Қызылорда және Солтүстік Қазақстан облыстарының оқушылары математикадан, жаратылыстанудан жақсы көрсеткіштерді көрсетті. ► Аймақтық салыстыруда гендерлік аспекті бойынша айтарлықтай айырмашылықтар байқалмады. ► Оңтүстік Қазақстан облысының оқушыларымен халықаралық зерттеуге қатысушылардың ең көп санымен мектепте сапалы оқыту ( 1562 адам) ұсынылды. TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 196 5 БӨЛІМ. Оқушылардың нәтижелеріне әсер етуші факторлар 5.1. Оқушылардың білім ресурстары TIMSS зерттеу концепциясына сәйкес оқушылардың оқу жетістіктері пәндік білім және қабілетпен, оқу-танымдық қызмет түрлерімен ғана шектелмейді. Оқушылардың сәттілігіне әсер етуші, қосымша құраушы ретінде мектеп оқушысының жеке қасиеті- пәнге деген қатынасы, ақыл жиынтығы, білуге құиарлық, пікір білдіруі және жауапкершілігі сияқтылар жатады. Зерттеуді жүргізу барысында әр түрлі диагностикалық құралдарды пайдалану оқушылардың оқу жетістіктерінің нәтижелерін анықтайтын контексті көрсеткіштер туралы нақты ақпаратты алудың нәтижелі әдісі болып табылады. Білім беру үрдісінің негізгі қатысушыларына – оқушыларға, мұғалімдерге және мектеп әкімшілігіне сауалнама жүргізу зерттеу нәтижелерін негіздеу үшін қажетті «фон» ақпараттар жиынтығын алуға мүмкіндік жасайды. Оқушылар үшін сауалнама сұрақтары математиканы және жаратылыстануды игерумен байланысты тұлғаның төрт жақ қыры туралы ақпаратты алуға бағытталған -Мотивация, Өзіне деген Сенімділік, пәнді игерудегі «Стратегиялар», Көңіл-күй факторлар. Оқушылардың сауалнамаларын өңдеу үшін халықаралық сарапшылар «Білім алу нәтижелері және оған әсер етуші факторлар» (5.1.1сурет) моделін өңдеді. Оқушылардың демографилық сипаттамасына тестілеу кезіндегі оқушылардың жасы және олардың жынысы жатады. Отбасы жағдайының әлеуметтік-экономикалық көрсеткішіне отбасының материалдық жағдайы (компьютердің, ұялы телефоның, автокөліктің және т.б. болуы),ата-ананың білім деңгейі және олар елдің тұрғылықты тұрғыны болып табылатындығы туралы мәліметтер жатады. TIMSS зерттеуінде оқушылардың оқу жетістіктеріне тікелей әсер ететін отбасы мәдениетінің көрсеткіші ретінде үй кітапханасының және қатынас тілінің болуы сияқты факторлар алынды. Білім алу нәтижелері көбінесе жеке тұлғаның ерекшеліктеріне байланысты болады. Математика, физика, химия, биология, география пәндеріне – «қызықсыз пәндер», «жеңіл пәндер», «әр адамның өміріне маңыздылығы», «осы пәнмен байланысты жұмысты қалауы» сияқты қатынаспен өзіндік жетістіктерді бағалау анықталынады. Оқушылар уәжін талдау үшін математика және ғылыми жаратылыстану пәндерді оқуға тырысу және қызығушылық таныту, жетістіктерге жету сияқты білім берудің траекториясы таңдалынды. Мазмұнына байланысты уәждемелі орта негіз болуы,с ол сияқты керісінше қол жетуге қарсы болуы мүмкін. жүктеу/скачать 6,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|