Рылыс академиясы
жүктеу/скачать 7,3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Талшыққа кӛлденең сығу. Сынақтың екі түрі ажыратылады: 1) қысым
үлгінің үстіне біркелкі басылған кездегі сығу (4.2,а-сурет); 2) қысым үлгінің үстіне біркелкі емес, белгілі бір жерге ғана басылу кездегі сығу (4.2,б-сурет). 4.2-сурет. Сүректі сығуға сынау және талшық бойымен кӛлденең майыстыру: а – сығуға сынауға арналған үлгі; б – майыстыруға сынау сұлбасы мен үлгісі; в – сынауға арналған құрылғы; 1 – индикатор; 2 – корпус; 3 – шток; 4 – тіреуіш; 5 – алмалы-салмалы пуансон; 6 – үлгі Үлгі қимасы екі жағдайда да 20х20 мм, ал ұзындықтары тиісінше 30 немесе 60 мм. Сынақ үшін ауыспалы пуансонмен және үлгінің деформациясын ӛлшейтін индиктормен жабдықталған құрылғылар (4.2,в-сурет) қолданылады. 1....2 мин ішінде қысымды тоқтамай кӛтеріп отыру керек, және осы уақыт ішінде шамамен 10 рет кысым шамасы Р мен қысқаруды Δl есептелінеді. Осы мәліметтер арқылы түзусызықты және қисықсызықты аудандары бар тәуелділік графигі салынады. Графикке жанама және Р осінің, сызықтық аудандағыға қарағанда 50%-ке кӛбірек болатын, кӛлбеу бұрыш тангенсі ординаталық нүктесін, шартты беріктік шегіне сәйкес келетін, кысымы деп қабылдайды (пропорционалдық шегіне байланысты). Жапырақты және қылқан жапырақты тұқымдыларды талшыққа кӛлденең сыққанда (радиалды бағытта) үшфазалы деформациялану диаграммасы, ал қылқан жапырақты тұқымды- ларды тангенталды бағытта сыққанда – бірфазалы диаграммалар байқалады (4.3-сурет). 92 Талшыққа кӛлденең сығу кезіндегі Шартты беріктік шегін 0,1МПа-ға дейін дӛңгелектеу арқылы есептейтін формула , (4.6) мұндағы – қысым,Н; a,l – тиісінше үлгінің ені мен ұзындығы, мм. Жергілікті майысу талшыққа кӛлденең сығу кезінде , (4.7) мұндағы 18 – пуансон дӛңес- тігінің орташа ұзындығы, мм. Талшыққа кӛлденең сығу және жапырылу кезіндегі беріктік аз зерттелген. 4.2-ші кестедегі кейбір орташа мәліметтерді бағдар ретінде қарауға болады. Сынақ кезінде ылғалдылықты анықтау және ылғалдылығы 12% шартты беріктік шегінің кӛрсеткіш- терін есептеу талшық бойымен сығу кезіндегі сынақтар сияқты ӛткізіледі. 4.3-сурет. Сүректің талшыққа кӛлденең бағытта сығылу диаграммасы 1 – үшфазалы; 2 – бірфазалы 4.2-кесте. Шартты беріктік шегі, МПа, ағашты талшыққа кӛлденең сығу және жергілікті майысу кезінде Тұқым Сығу Жергілікті майысу радиалды тангенциалды радиалды тангенциалды Балқарағай Қарағай Майқарағай Қызыл қайың Шаған Емен Шамшат Шегіршін Жӛке Қандыағаш Кӛктерек 4,3/2,6 5,1/3,0 2,1/1,3 6,5/3,9 --/-- --/-- 6,1/3,6 5,7/3,4 5,5/3,3 6,7/4,1 5,4/3,2 6,1/2,4 7,5/3,0 2,4/1,0 6,0/3,6 --/-- --/-- 6,3/3,8 4,6/2,8 5,1/3,0 3,7/2,3 3,5/2,1 6,1/3,6 --/-- 2,5/1,5 13,7/8,0 8,3/5,1 9,1/5,5 11,4/6,9 11,0/6,7 9,6/5,9 8,0/4,9 6,3/3,8 9,3/3,8 13,6/5,6 3,5/1,4 11,3/6,9 10,6/6,5 5,3/3,2 10,8/6,7 11,0/6,7 9,8/6,0 5,3/3,2 4,8/2,8 Ескерту: Ылғалдылығы алымында 12%, бӛлгішінде – 30% және одан жоғары болғандағы. 93 Орташа есеппен барлық тұқымдардың талшыққа кӛлденең сығу кезіндегі шартты беріктік шегі - талшық бойымен сығу кезіндегі беріктік шегінің 1/10-ын құрайды. Жергілікті майысу кезіндегі беріктік шегі, талшықтың майысуына қосымша қарсылыққа байланысты, жай талшыққа кӛлденең сығу кезіндегі беріктік шегіне қарағанда әлдеқайда жоғарырақ болады. Талшыққа кӛлденең сығу қолданылады, мысалы, престелген ағаш жасағанда, ал жергілікті майыстыруды темір жол шпалдарын жасағанда қолданылады. жүктеу/скачать 7,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|