Рылыс академиясы
жүктеу/скачать 7,3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Тозуға тӛзімділік. Сүректің тозуға, яғни оның беткі аудандарының
абразивті элементтердің немесе әлдеқайда қатты дененің микротеңсіздіктері әсерінен үйкеліс кезінде бірқалыпты бұзылуға қарсыласу қабілеті осылай аталады. Иозудың бірінші түрі құмның және басқа да абразивті түйіршіктердің едендерді, палубаларды қажау кезінде, ал екіншісі – машинаның үйкелуші бӛлшектерінде (мойынтіректердің, ӛстердің ішпектері және т.б.) байқалады. Тозудың бірінші шарты үшін ЦНИИМОД-та стандартты сынау әдісі дайындалған болатын (МемСТ 16483.39 – 81). Бұл кезде үлгінің қайтымды ілгерілемелі және бір уақытта айнымалы қозғалысы кезіндегі сүректің оған жанасқан ажарлау қабықшасымен қажауын қамтамасыз ететін сынау машинасы пайдаланылады. Үлгілер негізі бар призма пішінге ие, ӛлшемдері 50х50мм және биіктігі 20мм. Әртүрлі үлгілерде сүректің кӛлденең, тангенциал және радиал қималарындағы тозуға тӛзімділік сыналады. Сынауға дейін үлгінің массасы мен биіктігін ӛлшейді, сонымен қатар оның 400 қайтымды ілгерімелі қозғалысынан кейінгі массасы ӛлшенеді. Қажалу кӛрсеткіші t, мм, келесі формула бойынша анықталады: (4.15) мұндағы h – үлгінің сынауға дейінгі биіктігі,мм; m 1 , m 2 – сәйкесінше үлгінің сынауға дейінгі және одан кейінгі массасы, г. 4.10-кесте. Кейбір ағаш тұқымдастарының сүректірінің тозуға тӛзімділігі Ағаш тұқымдастығы Ӛсу аймағы Қажалу кӛрсеткіші, мм, қима жазықтығы кӛлденең радиал тангенциал Балқарағай Қарағай Шырша Майқарағай Шаған Қайың Иркут облысы Сол сияқты » » Татарстан Архангельск облысы 0,07 0,12 0,18 0,18 0,09 0,13 0,17 0,31 0,24 0,26 0,17 0,26 0,14 0,28 0,24 0,30 0,14 0,29 Кейбір ағаш тұқымдастарының сүректерінің тозуға тӛзімділігі жӛніндегі мәліметтер 4.10-кестеде келтірілген. Осыдан, бүйір жазықтықтардағы тозу кӛлденең қима жазықтықтарына қараған едәуір үлкен екендігін байқауға болады. Сүректің тығыздығы мен қаттылығы арқан сайын тозу тӛмендейді. Ылғал сүректің тозуға икемділігі, құрғаққа қарағанда жоғары. Сүректің тозуына машинаның үйкелуші бӛлшектеріндегі факторлар да балама түрде әсер етеді. Бұл жағдайдағы сүректің тозуға тӛзімділігн анықтау үшін Н.Н. Суродейкиннің әдісін қолдануға болады. Қозғалыссыз бекітілген сүрек үлгісі оған белгілі бір күшпен қысылатын шыңдалған аспаптық болаттан жасалған айналмалы тӛлкенің үйкелуіне ұшырайды. Тозу кӛрсеткіші болып үйкелуші тӛлкенің белгілі бір айналымынан кейін үлгіде қалыптасқан қуыс кӛлемі есептеледі. |