Ұжымдық іс-әрекет Бір қарағанда мұғалімнің көшбасшылыққа «дауысын» күшейту мен жеке басының
жетекшілік мүмкіндіктерін жеке де, ұжымда да кеңейту арқылы жететіндігі оғаш болып
көрінуі мүмкін. Ұстаздардың жетекші топтарында және қоғамдастық шеңберінде өзара қарым-
қатынасты қамтамасыз ету үшін мұғалімдер бірлесе жұмыс істеулері қажет. Мұндай бірлескен
жұмыс өз мектептерінде тәжірибені таратуға ғана емес, сонымен бірге басқа мұғалімдерді
иландыра алатын кәсіби білімнің негізін құрастыруға көмектеседі. Білімнің бұл негіздері –
зерттеулерге негізделген білім емес, бұл басқаларға дем беретін және ары қарай іс-әрекет жасау
үшін оларды қажетті бағытпен қамтамасыз ететін инновацияға негізделген жанды диалогтік
үдеріс.
Жоғарыда айтылғанның барлығы: адамдар тек білім арқылы ізгілікті бола алады; білім
беру – адамдардың зерделеп үйренуі үшін көрсетілетін көмектер жиынтығы; жалпы алғанда,
тек мұғалімдер ғана педагогикалық тәжірибені жақсарту жөніндегі шараларды қабылдай ала-
ды деген дәлелдерге келіп саяды. Қалған қоғамдық институттар (саясаткерлер, зерттеушілер,
мемлекеттік емес ұйымдар және халықаралық органдар, яғни Дүниежүзілік банк және ЭЫДҰ)
қолдау көрсетіп, жаңа идеяларды ұсына алады. Бұл, әрине, оптимистік көзқарас, бірақ опти-
мизмге ынталандыру – мұғалім көшбасшылығының міндетті қыры болып табылады.
ПАйдАлАНЫлғАН әдЕБиЕТ Bolam, R., McMahon, A., Stoll, L., Thomas, S., Wallace, M., Greenwood, A., Hawkey, K., Ingram,
M., Atkinson, A. and Smith, M., (2005). Creating and Sustaining Effective Professional Learning Communities. [Тиiмдi кәсiби оқу қоғамдастығын құру және қолдау]. The Department for
Education and Skills.
Elliott, J., (1991)., Action Research for Educational Change. [Бiлiм беру өзгерiстеріне арналған
қызметті зерделеу]. Milton Keynes: Open University Press.
Frost, D., (2011). Supporting teacher leadership in 15 countries: the International Teacher Leadership project. [15 мемлекеттегі мұғалiмдер көшбасшылығына қолдау көрсету: Мұғалiмнiң
жетекшiлiгi Халықаралық жобасы]. Phase 1, A report, Cambridge: LfL at the University of
Cambridge Faculty of Education.
Frost, D. and Durrant, J., (2003) Teacher Leadership: Rationale, Strategy and Impact, School Leadership and Management. [Мұғалiмнiң көшбасшылығы: Мақсаттылық, Стратегия және
әсері, мектеп жетекшiлiгі және басқару]. 23 (2) pp. 173–186.
Hoyle, E., (1974). ‘Professionality, profesionalism and control in teaching’. [Мамандық, кәсібилік
және білім берудегі бақылау]. London Educational Review 3 (2) 42–54.
Katzenmeyer, M. and Moller, G., (2001). Awakening the Sleeping Giant: Helping Teachers Develop as Leaders. [Ұйқыдағы алыптың оянуы: Мұғалiмдерге көшбасшылықтың сапаларының да-
муына көмек]. second edition, Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
MacBeath, J., Frost, D., Swaffeld, S. and Waterhouse, J., (2006). Leader’ship for Learning: Making the Connections. [Оқытудағы көшбасшылық: Байланыс орнату]. Cambridge: University of
Cambridge Faculty of Education.