С а я с и б и л І к т ұ р ғ Ұ м б е к а я у л ы м н ұ р т а й қ а л а м қ а с билік ұғымының мәні, тұжырымдамалары
жүктеу/скачать 5,27 Mb. Pdf көрінісі
|
Саяси билік (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Инструменталистік анықтама Инструменталистік анықтама билікті белгілі бір құралдарды, амалдарды пайдалану, қолдану мүмкіндігі деп білді. Структуралистік
- А Р А С Ы Н Д А Ғ Ы Ә Р Т Ү Р Л І А Н Ы Қ Т А М А Л А Р М Е Н Т Ұ Ж Ы Р Ы М Д А М А Л А Р : Конфликтілік анықтама
- Б И Л І К Т І Ң Қ Ы З М Е Т Т Е Р І Ж Ә Н Е Ж І К Т Е Л У І
| Бихевиористік
анықтама Бихевиористік анықтама бойынша билік деп басқа адамдардың жүріс – тұрысын, өзін - өзі ұстауын өзгерту мүмкіндігіне негізделген іс - әрекетің ерекше түрі. Инструменталистік анықтама Инструменталистік анықтама билікті белгілі бір құралдарды, амалдарды пайдалану, қолдану мүмкіндігі деп білді. Структуралистік анықтама Структуралистік анықтама билікті басқарушы мен бағынушының арасындағы қатынастың ерекше түрі деп ұғады. Б И Л І К Ж Ө Н І Н Д Е Ғ А Л Ы М Д А Р А Р А С Ы Н Д А Ғ Ы Ә Р Т Ү Р Л І А Н Ы Қ Т А М А Л А Р М Е Н Т Ұ Ж Ы Р Ы М Д А М А Л А Р : Конфликтілік анықтама 1Конфликтілік анықтама билікті дау – жанжал жағдайында реттейтін, шиеленісті шешудің құралы деп түсіндірді. Қоғамның саяси жүйесін қалыптастыру; 01 Оның саяси өмірін ұйымдастыру; 02 Әр түрлі деңгейдегі қоғам мен мемлекеттің істерін басқару; 03 Өкімет органдары, саяси емес процестерге басшылық жасау; 04 Б И Л І К Т І Ң Қ Ы З М Е Т Т Е Р І Ж Ә Н Е Ж І К Т Е Л У І Саяси және басқа қатынастарды бақылау. 05 Белгілібір қоғамға сәйкес басқарудың түрін, саяси тәртіпті және мемлекеттік құрылысты құру. 06 Қоғамдық тәртіп пен тұрақтылықты қолдау. 07 Дау-дамай, шиеленістерді ашып, оларға шек қою және дер кезінде шешу, қоғамдық келісімге, мәмілеге келу. т.с.с. 08 Қ О Ғ А М Д А Б И Л І К Ө З А Р А Т Ы Ғ Ы З Б А Й Л А Н Ы С Т А Ғ Ы 3 Д Е Ң Г Е Й Д Е Ұ Й Ы М Д А С Т Ы Р Ы Л Ы П , Қ Ы З М Е Т Е Т Е Д І : 1. Жоғары орталық саяси институттар, мемлекеттік мекемелер мен ұйымдар, саяси партиялар мен қоғамдық ұйымдарды басқару органдары кіретін өте ірі деңгей. 2. Орта буынды аппараттар мен мекемелерді қамтитын және аймақтық, облыстық, аудандық шенбердегі жергілікті әкімшілік билік кіретін орта деңгей. 3. Адамдар, кішігірім топтар, ұйымдар, одақтар, өндіріс және басқа ұжымдар арасындағы қоғамдық қатынастардың негізі, арқауы болып табылатын, саяси және қоғамдық өзін-өзі басқару өрісін құрайтын кіші деңгей. 01 Заң шығарушы билік (парламент) заң шығарумен, оны бекіту, өзгерту немесе жоюмен айналысады. Ол заң қабылдайды, салық салуды анықтайды, үкіметті тағайындайды, бюджетті бекітеді, соғыс ашып және әскермен қамтамасыз етеді, сауданы реттейді, сотты ұйымдастырады халықаралық келісім шарттарды қабылдайды, саясаттың маңызды ішкі және сыртқы бағытын анықтайды. Конституция атынан оның жұмысына арнайы органдар бақылау жасайды. 02 Атқарушы билікке үкімет пен әкімшілік жатады. Оларды заң шығарушы өкілдік органдар қалыптастырады. Атқарушы билік заң шығарушы биліктің бақылауында болып, олардың алдында есеп береді. Оның жұмысы заңға негізделіп, заң шеңберінде іс істеуі керек. Сырттай қарағанда ол заң шығарушы билікке тәуелді. Бірақ іс жүзінде ол саяси жүйенің маңызды бөлігіне айналған және қоғамдық өмірде зор рөл атқарады. Үкімет саяси шешімдер қабылдайды, ал әкімшілік ол шешімдерді жүзеге асырады. 03 Сот билігі адамдардың құқығын қорғайды, заң бұзушылықтан сақтайды, парламент не президент қабылдаған заңдардың, конституциялы жарғылардың сәйкестігін анықтайды. Оны халық немесе өкілетті мекемелер қалыптастырады. Ол заң шығарушы немесе атқарушы билікке тәуелсіз. Өз жұмысында тек заңды ғана басшылыққа алады. Егер жоғарғы сот мемлекеттік органның немесе қызмет адамының шешімін конституцияға қарсы десе, ол шешім толығымен күшін жояды. Соттың маңызды принциптеріне жариялылық, айыпкердің өзін қорғауға және сот үкімін бұздыру туралы шағым арыз беруге құқығы жатады. Биліктің бейнесін, қоғамдағы рөлін, қызметін және болашағын бағалау үшін оны жүйелеп, топтастырудың мәні зор. Билік түрлері өзара байланысты бірқатар белгілермен өзгешеленеді. 1. Институционалданған (өзінің басқарушы және тәуелді құрылым деңгейі бар әр түрлі мекемелер түрінде ұйымдасқан, төмен шенділердің жоғары шенділерге бағынышты болып, араларында билеу-бағыну қатынастары орнаған) және институционалданбаған (биресми, басқарушы және атқарушы топтар анық, ашық көрсетілмеген) биліктің түрі. 2. Жұмыс істеу саласына байланысты билік саяси және саяси емес болып бөлінеді. 3. Құқықтық шегіне, құдіретінің мөлшері мен саласына қарай билік мемлекеттік, ассоциативтік болып, сыртқы саясат қатынастарында, дүниежүзілік ұйымдар мен одақтардың халықаралық билігі болып жіктеледі. 4. Биліктің субъектісі бойынша парламенттік, үкіметтік, соттық, дербес, ұжымдық, т.с.с. болып топталады. 5. Қолданылатын әдіс, тәсіліне қарай үстемдік, озбырлық, басқа түрлерді еріксіз көндіру, сендіру, ерік, бедел, т.с.с. билігі болып бөлінеді. 6. Әлеуметтік түріне қарай феодалдық, буржуазиялық, т.с.с. болып бөлінеді. жүктеу/скачать 5,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|