С. Г. Тажбаева Редакция алқасы
«Дастарқан» концептісінің бейнелеуіштік-ассоциацитивтік бөлігі
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| «Дастарқан» концептісінің бейнелеуіштік-ассоциацитивтік бөлігі. Біздің сауалнамаға қатыс-
қан информанттар жасы жағынан үш топқа бөлінеді: 60 жастан жоғары; 35 пен 45 жас арасы; 20-25 жас арасы. Н`тижесі: «дастарқан» сөзіне қатысты информанттардың ассоциациясы: қонақжайлық, төр, қазақ, eже, бата, қой, eн-би, шапан, кеңпейілдік, ақ көңілдік, кeде, туыстардың бауырмалдығы, отбасы мүшелерінің бір жерге жиналуы, кеңдік, домбыра, тілек, ет. Осы анықталған сөздер негізін- де «дастарқан» концептісінің үшінші құраушы бөлігі құндылық анықталды. «Дастарқан» концептісінің құндылық құраушы бөлігі адамдар арасындағы риясыз сыйластық, бір- біріне деген құрмет; отбасы мүшелері, ағайын туыстар арасындағы бауырмалдық, туыстық қаты- насты нығайту; дастарқан басындағы үлкендердің айтқан ғибрат сөздері, үлкеннің алдына шығып сөз алмау, ас алмау, оларға құрмет көрсету сияқты т`рбиелік м`ні; қонақ күту `рекеті ағайын-туыс, бауырлардың бірігіп, ынтымақтастықта `рекет етуге `серін тигізу, бұл адамдардың бір-біріне қамқоршы, ж`рдемші ж`не көпшіл болуына оң ықпалын тигізеді. Сонымен қатар, ең бастысы, қазақ- тың өзінен өзгені жоғары қоя білу мeдениеті, бұл адамға т`н кеңдік қасиетке ие болуы. Бұлай дейтін себебіміз, қазақ келген қонақтың д`режесіне, `леуметтік жағдайына ж`не жасына қарай бөліп, ажыра- тып жатпаған. Қонақ – қашан да қонақ, оны риясыз көңілмен сыйлап, күтіп жіберу керек деген қағида басты ұстаным. Қазіргі `лемдік жаһандану үрдісі, ақпараттар ағыны мен жаңа технологиялар заманы д`стүрлі м`дениеттің де басқаша сипат алуына `серін тигізіп отыр. Оны біз тек бір ғана осы «дастарқан» ұғымының аясында жүргізілген сауалнама н`тижелері негізінде қарап көрейік: жүктеу/скачать 7,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|