С. Г. Тажбаева Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет221/587
Дата06.01.2022
өлшемі7,04 Mb.
#13134
1   ...   217   218   219   220   221   222   223   224   ...   587
Байланысты:
ped and psy 2 nomer 2016.compressed (1)

Түйін  сөздер:  халық  педагогикасы,  этнопедагогика,  д`стүрлі  педагогикалық  м`дениет,  т`рбие,  халықтық 
т`рбие, патриоттық т`рбие, отансүйгіштік, қазақстандық патриотизм. 
 
Қазақстан Республикасының Президенті Н.d. Назарбаев өзінің «Қазақстан-2050» Cтратегиясында 
қалыптасу барысындағы мемлекетіміздің жаңа саяси бағыттарын нақты айқындай отырып, «Өз бойы-
мызда  ж`не  балаларымыздың  бойында  жаңа  қазақстандық  патриотизмді  т`рбиелеуміз  керек.  Бұл 
ең алдымен елге ж`не оның игіліктеріне деген мақтаныш сезімін ұялатады», - деп атап көрсетті [1, 69 б.].  
Елбасы қойып отырған маңызды талап, жаңа қазақстандық патриотизм – біздің көпұлтты ж`не көп 
конфессиялы  қоғамымыздың  табысының  негізін  құрайтындығын  айқындап  беруімен  қатар,  тұтас 
қоғам алдындағы ұлтжандыұрпақт`рбиелеу м`селесініңбірлікте, жан-жақты, үздіксіз процесс ретінде 
шешім  табуы  бүгінгі  күннің  өзекті,  `рі  күрделі  проблемасы  екендігін  тағы  да  нақтылап  берді.Осы 
бағытта елімізде отансүйгіш ұрпақ т`рбиелеудің жаңа, кешенді жүйесін қайта қалыптастыру қажетті-
лігіне орай қазіргі білім берудегі арнайы педагогикалық процестің сапалы ұйымдастырылуына ж`не 
тиімді жолдары мен құралдарының іздестіріліп, н`тижелі жүзеге асуына ерекше көңіл бөлінуде. Бұл 
орайда бүгінгі ғылыми педагогика өзінің зерттеу п`ніне сай жеке тұлға т`рбиесін жүзеге асыруда ең 


Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
143 
алдымен д`стүрлі т`рбие м`дениетінен бастау алатын тарихи сабақтастық заңдылығын қатаң сақтау 
қажеттілігін  мойындап  отыр.  Демек,  бұл  халықтық  педагогика  т`жірибесін  бүгінгі  уақыт  талабына 
сай  тұлға  т`рбиесі  мен  оның  қалыптасуындаэтном`дени  құндылықтар  көзі  ретінде  үйлесімділікте 
пайдаланып, негізге алу қажеттілігін көрсетеді. 
Халықтық  педагогика  –  ол  `р  халықтың  ұрпақ  т`рбиесі  жөнінде  жинақталған  тарихи-қоғамдық 
ж`не `леуметтік, рухани-м`дени т`жірибесі. Халық педагогикасы дегеніміз – біздің көзқарасымызша, 
ұрпақтан-ұрпаққа  жалғасын  тауып  келе  жатқан  халқымыздың  тeртіп  нормалары  мен  құндылық 
бағдарларының,көрнекті тұлғалардыңрухани қызметтерінің нeтижесі мен тұтас білімдері жүйесі-
нің, халық өміріндегі салт-дeстүрлер мен eдет-ғұрыптардың жиынтығын құрайтын педагогикалық 
тeжірибенің (эмперикалық білім, білік, дағды) ажырамас бөлігі, халықтың тұтас рухани қазынасы 
[2,182 б.]. Міне осындай мол ғасырлық т`жірибенің түйінін өз бойына жинақтаған халық даналығы-
ның бастаулары бүгінгі барша адамзат өміріндеұрпақ т`рбиесін тиімді жүзеге асырудағы баға жетпес 
байлық. 
Қазақ  халқы  «Отан»,  «туған  жер»,«ел»,  «тек»,  «ар»,  «намыс»деген  ұғымдарға  ұрпақ  т`рбие-
сінде  ежелден  жіті  м`н  беріп,  «Туған  жерге  туынды  тік»,  «Туған  жердің  топырағы  да  ыстық», 
«Отан  отбасынан  басталады»,  «Отан  үшін  отқа  түс  күймейсің,  Арың  үшін  алыссаң,  өлмейсің», 
«Ер  –  намысының  құлы»  -  деп,  отансүйгіштік  сезімді  бала  санасына  ерте  жастан  сіңіруді  ерекше 
д`ріптеген. 
Сондықтанда бүгінгіжоғары к`сіби білім беретін мектептер тек білім б`секесіне қабілетті, дарын-
ды маман кадрлар даярлап қана қоймай, сонымен қатар, өз елім, жерім дейтін, бойында намысы бар, 
нағыз  отансүйгіш  жастарды  т`рбиелеуге  міндетті.  Аталмыш  т`рбие  міндетінің  жүзеге  асып,  адам 
бойындағы  патриоттық  сана-сезімінің  қалыптасып,  жетілуі  қандайда  бір  жас  кезеңінің  өзіндік  ерек-
шелігіне т`н педагогикалық процестердің заңдылықтары мен қағидаларына сай ұйымдастырылатын, 
уақыт  талаптарына  жауап  беретін  танымдық-т`рбиелік  іс-шаралар  мақсаты  мен  мазмұнына  тікелей 
т`уелді.  
Тарихи  тұрғыдан  қарастырсақ  отансүйгіштік  т`рбиенің,«патриотизмнің  күре  тамыры  сақ,  ғұн 
д`уірлерінен Күлтегін, Тоныкөк, Алтын Орда батыры Ер Едіге, ХVI-XVIIІ ғасырда елі мен жері үшін 
жан  аямай  күрескен  Жалаңтөс,  Қарасай,  Қабанбай,  Бөгенбай,  Наурызбай  т.б.»  батырлар  бейнелері 
мен  ерліктерінен  бастау  алып,  кейінгі  қазақ  халқының  біртуар  ұлдары  А.Құнанбаев,  Ш.Құдайбер-
диев, А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев, Б.Момышұлы ж`не т.б. еңбектеріне арқау болған асыл мұрамыз-
дың бірі екендігі баршамызға м`лім [3,101 б.].  
Отандық педагогика мазмұнында жастарға патриоттық т`рбие беру проблемасы түрлі кезеңдерде, 
сан  алуан  қырынан  этнопедагогикалық  тұрғыдағылыми  негізделіп,  зерттелуде.  Бұл  орайда  қазақ 
этнопедагогикасы саласында жас ұрпаққа халықтық т`рбиеніңтүрлі құралдары негізінде патриоттық 
т`рбие беруді өзіндік зерттеу п`ні ретінде ғылыми талдап, оның `дістемесін жасауда айрықша үлес 
қосқан  ғалымдар  қатарындағы:  Е.Жұматаева,  С.Т.Иманбаева,  К.Т.dбілғазиева,  Д.С.Құсайынова, 
Р.А.Джанабаева,  А.А.Бейсембаева,  Ғ.Б.Базарғалиев,  А.К.Қалимолдаева,  Е.С.Салтанов,  А.Н.Иман-
бетов, А.Қ.Дүйсенбаев ж`не т.б. ғылыми зерттеу еңбектерін атауға болады.  
Студенттерді отансүйгіштікке т`рбиелеу жұмыстары, оның мазмұны, бағыттары туралы сөз етпес 
бұрын,  алдымен  «патриотизм»,  «ұлттық  патриотизм»ұғымдарының  м`ніне  тағы  бір  үңіліп, 
патриоттық т`рбиенің сонау ертедегі ата-бабаларымыздан бастау алып, жалғасын тауып келе жатқан 
асыл мұрамыз іспеттес т`рбие қағидасы ретіндегі маңызына тоқталғанды жөн деп білеміз. 
Бүгінгі  т`рбие  теориясы  мен  т`жірибесіндегі  «патриотизм»  ұғымы  гректің  «патриотис»  - 
«отандас»  деген  сөзінен  бастау  алады.  «Патриоттық  идея,  отаншылдық  сезім  –  адамға  туа  біткен 
қасиет емес, ол бірте-бірте адамның саналы өмірімен бірге қалыптасатын саяси-`леуметтік құбылыс. 
«Патриотизм»  –  өте  күрделі  ұғым.  Бір  жағынан,  ол  ізгілікті  саяси  үрдіс,  яғни,  жеке  тұлғалық, 
қоғамдық сана элементтерінен тұрса; екінші жағынан, Отанды қорғауға, сақтауға, нығайтуға бағыт-
талған  тұлға  сезімінен  тұрады»  [4,58  б.].  Қоғамдық  құбылыс  ретінде  т`рбиеге  т`н  негізгі  белгілерді 
ескере  отырып  айтылған  бұл  ғылыми  пайымдау  бізге  бүгінгі  патриоттық  т`рбиенің  педагогикалық 
м`нін барынша толық, терең ашып, түсінуге мүмкіндік береді. 
Қазақ этнопедагогикасы саласында студенттерге патриоттық т`рбие беру м`селесін зерттеуге үлес 
қосқан ғалым А.Н.Иманбетовтың пікіріне жүгінсек: «ұлттық патриотизм» дегеніміз – ең алдымен, 
белгілі  бір  ұлттың  өкіліне  сүйіспеншілікпен  қарау,  оның  ұрпақтан  ұрпаққа  үзілмей  жалғасып  келе 
жатқан құндылықтарын жастардың бойына сіңіру. Тереңірек пайымдасақ, мұның өзі ұлттарды ұлы-
лауға  бағытталып,  ілгеріде  жүргізілген  кереғар  ұлт  саясатының  кесірінен  ұмытылып  қалған 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   217   218   219   220   221   222   223   224   ...   587




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет