С. Г. Тажбаева Редакция алқасы
dлеуметтік-экономикалық негіздер
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| dлеуметтік-экономикалық негіздер. Дене т`рбиесі жүйесі қоғамдағы экономика, саясат, ғылым
ж`не м`дениет саласындағы жүйелермен тығыз байланыста. Қоғамдық қатынастардың көрінісінің аясы (сферасы) есебінде ол сол жүйедегі жүріп жатқан өзгерістер `серіне, яғни дене т`рбиесі жүйе- сінің қоғамдық өндіріске осы байланыстардың нақты негіздерінің бірі болғандығынан дамып отыра- ды. Алайда қоғамдық өндіріске ол қосымша жолдар арқылы `сер етеді. Бұл жүйе тікелей қоғамдық өнім шығаруға араласпайды. Бірақ ол осы ортаға өндірістік қатынастарының субъектісі - адам арқылы `сер етеді. Өзінің `р түрлі салалары арқылы дене т`рбиесінің жүйесі адамның `леуметтік қызметінің барлық негізгі түрлеріне қатысты. Бұл адамның қозғалыстағы биологиялық қажеттілігін қанағаттырып қоймайды, сонымен бірге `леуметтік жеке тұлғаның қалыптасуын, қоғамдық қатынастардың жетілуін де қанағаттандырады. Адамның денесінің дамуы биологиялық заңдарға бағына отырып, табиғи жол- мен де жүзеге асатындығы м`лім. Алайда қазіргі адамның қозғалыс белсенділігі оның дене мүм- кіншілігін қажетті деңгейде ұстауға `лі жеткіліксіз. Өзінің арнайы қызметін жүзеге асыра отырып, дене т`рбиесінің жүйесі адамдардың қозғалыс белсенділігінің қажеттілігін қамтамасыз етуге, сол арқылы дененің жетілуін ж`не денсаулықтың жоғары деңгейге жетуін қамтамасыз етуге толық қабілетті. Т`рбиелік-педагогикалық қызметті жүзеге асыра отырып, дене т`рбиесі жүйесі адамгершілік, эсте- тикалық, еңбек, м`дени даму міндеттерін шешуге мүмкіндігі бар. Дене т`рбие жүйесі кейбір т`рбие жүйесінің тиімсіз болатын жерлерінде табыска жетіп те жүр. Сонымен бірге дене т`рбиесі жүйесінің өзінде `леуметтік, экономикалық ж`не қоғамның рухани өмірімен байланысты н`рселердің б`рі де көрініс табады. Қоғамның `леуметтік-экономикалық даму деңгейі жоғары болған сайын, оның, азаматтарына дене шынықтырудың байлықтары толықтай беріледі, т`рбиесі мақсаттарына жұмсала- тын ұлттық табыстың бөлігі, денсаулық деңгейі ж`не адамдардың жасауы да жоғары болмақ. Жан-жақты жетілген адамдарды қалыптастырудағы дене т`рбиесінің орасан зор маңызын ескере отырып, үкімет тарапынан қоғамымыздың дамуының `р түрлі кезеңдерінде бұл м`селеге бірнеше рет назар аударды (бұл орайда 1925, 1929, 1948, 1959, 1966, 1981 ж`не 1995 жылдарында қабылданған қаулыларды атап кеткеніміз жөн болады). Қаулылардың мазмұны сол кезеңдегі саяси жағдайды бейнелеп, орталықтан қатал басқару мен бақылауға басты назар аударылды, сонымен бірге сол кезде- гі дене шынықтыру қозғалысының дамуына үнемі қолайлы бола бермейді. Дене т`рбиесі жүйесі экономикалық қатынастардың дамыған аумағына жатады. Өзінің ұйымдық құрылымы жөнінен күрделі болуына байланысты (мемлекеттік ж`не қоғамдық басқарудың кағида- ларын байланыстыра жүргізу), қаржыландырудың материалдық-техникалық жағынан қаралуында да `р түрлі қаржы көздерін өзіне жинақтады мемлекеттік бюджет, қоғамдық қорларды, к`сіпорындар, к`сіподақ кооперативтік қоғамдар. Экономикалық жағынан дене т`рбиесі жүйесі дамыған материал- дық ж`не материаддық емес өндірісі бар халық шаруашылығының бір бөлігі есебінде көрінеді. Мате- риалдық өндіріс саласы қызметкерлерінің еңбегі заттай материалдан түрге ие болады: спорт құры- лыстары, құрал-жабдық, аяқ-киім, киімдер. Бірақ бұл ортада адамдардың денесінің жетілдірілуіне бағытталған өндірістік емес дене т`рбиесінің басты өрісіне қарағанда қызмет көрсету сипатына ғана ие. жүктеу/скачать 7,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|