С. Г. Тажбаева Редакция алқасы
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж.
327 • білімгерлердің диагностикалық білікті жүйелі ж`не бірізді игеруін қамтамасыз ету ж`не с`йкес біліктердің қалыптасу деңгейін бірізді қадағалау. Бұл көрсетілген к`сіби білім беру міндеттерін шешу болашақ бастауыш сынып мұғалімінің диаг- ностикалық білігін қалыптастыру технологиясын құру негізіне салынған жалпы ж`не жекелей қағидаларды жүзеге асырумен байланысты. Мұғалімнің диагностикалық білігін қалыптастыру көзқарасынан қарағанда бұл қағида техноло- гияның келесі негізгі шарттарын сипаттайды: диагностиканы іске асырудағы `р білімгердің субъек- тивті т`жірибесін айқындау, оны талдау ж`не `леуметтендіру; диагностикалық біліктерді игеру бойынша білімгерлердің оқу жұмысының қалыптасып келе жатқан т`сілдерін қадағалау; `дістемелік, оның ішінде диагностикалық білікті орындауда `ртүрлі мазмұнды т`жірибе алмасуға бағытталған оқытушы мен білімгердің ынтымақтастығы;білімгердің тұлғалық маңызды к`сіби сапаларын норма- тивті іс-`рекет (яғни теориялық оқуда алатын үлгі, нормативтер) игеру арқылы ғана емес, сол сияқты өздік танымдық іс-`рекет процесінде субъективті т`жірибені үнемі байыту, өңдеу де арқылы дамы- татын жағдайлар жасау. Бұл қағиданы жүзеге асыру болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің диаг- ностикалық іс-`рекетті ұйымдастыру т`сілдерін ж`не іске асыруды тез ж`не тиянақты, жеңіл ж`не берік игеруін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, яғни танымдық қабілетті тұлғалық қасиеттер ретінде қалыптастыру. Сонымен, диагностикалық білікті қалыптастыру технологиясын құрудың негізгі ережелерін бөлейік: 1. Технологияны жобалаудың негізгі идеясы (`діснамасы) ретінде болашақ бастауыш сынып мұғалімін диагностикалық іс-`рекетке даярлау тұжырымдамасы болады. Оның жоғарыда көрсетілген қағидалар негізіндегі басты ережелері келесі болады : • білімгерді толыққұқықты субъект ретінде `дістемелік білім беру процесіне кірістіретін тұлғалық- бағдарлық тұрғыдан оқыту; • біріншіден, тұлғалық-бағдарлық оқыту тұжырымдамасын жүзеге асыруға, екіншіден, `дістемелік даярлаудың тиянақты бөлігі ретінде бастауыш сынып мұғалімінің диагностикалық білігінің моделін- де көрсетілген диагностикалық біліктерді игеруге мүмкіндік беретін іс-`рекеттік т`сіл, үшіншіден, технологияны жобалау негізіне мұғалімнің `дістемелік дайындығының негізгі қағидалары: п`ндік мазмұнның білімділік құндылығының приоритеттілігі ж`не оны ғылыми ізденіс `діснамасына с`йкес беру т`сілдері, оқушыларды дамыта оқыту технологиясы ж`не т.с.с. салынған. 2. Дайындалған технологияның `діснамалық негізіне мақсатты жобалау дидактикалық тұжырым- дамасы да кіріктірілген. Бағдарламалық-мақсаттық жоспарлау қағидалары ж`не `дістемелік жүйенің тұлғалық бағдарлау негізінде біз диагностикалық іс-`рекетті игеру деңгейлерін болашақ бастауыш сынып мұғалімін `дістемелік даярлау мақсатында иерархия ретінде бөлдік. 3. Дайындалған технология мазмұны диагностикалық `рекеттерді кіріктіруді ескеретін қосымша ж`не бағдарламалық-мақсаттылық жоспарлау қағидасы; жеке тапсырмалармен бірге сол диагности- калық `рекеттерді іске асырудың с`йкес процедураларын қосу негізінде жобаланды. Ары қарай болашақ бастауыш сынып мұғалімдері диагностикалық іс-`рекетке теориялық ж`не практикалық даярлау негізіне `дістемелік п`ндер циклынан қандай п`ндер мазмұнының сұрақтары алынғанын көрсетеміз. 4. Дайындалған технологияның процесуалдық жағы `дістемелік даярлықтың тиянақты бөлігі ретінде диагностикалық іс-`рекетті игеру бойынша білімгерлердің өздік оқу жұмысының түрлері арқылы ашылады. Бұл кезеңді дайындауда біз таным процесінің негізгі кезеңдері жайындағы психо- логтар, дидакттар ж`не `діскерлердің қорытындыларына сүйендік. Оқу процесінің негізгі бөлім- дерінің таным кезеңдерімен ж`не білім, білік, дағдылар қалыптастыру деңгейлерімен бірлігі бізге диагностикалық `рекеттердің мазмұны мен құрылымын түйсіну кезеңінде тиімді болатын білімгер- лердің өздік оқу жұмысының түрлерін бөліп көрсетуге мүмкіндік береді. 5. Дайындалған технологияның құралдық жағы оқытудың д`стүрлі құралдарымен қатар жаңа ақпараттық технологиялар пайдалануға негізделген. 6. Бақылаудың рейтингтік жүйесінің теориялық негіздері оқытудың кредиттік жүйесі болды. Диагностикалық білікті игерудегі білімгерлердің өздік жұмысының басқа бір түрі реферат дайын- дау, диагностикалық тапсырмалар дайындау т`сілдерін талдау ж`не түсіну, эксперимент жүргізіп, н`тижелерін өңдеу, зерттеулер жүргізу ж`не т.с.с. Көбінесе мұндай жұмыс білімгерлер ғылыми- практикалық конференцияларға дайындалуда, курстық ж`не дипломдық жұмыстар орындау бары- сында жүзеге асады. dр сабақта диагностикалық `рекеттердің мазмұнын талдау қазіргі мектеп Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 328 мұғалімінің жаңа позициясын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Қазіргі мұғалім – оқушылардың білімді меңгеру барысы ж`не олардың оқыту процесіне қарым-қатынасы жайында жедел ақпарат алу негізінде оқытуға қабілетті диагност болуы керек. Бaстaуыш сынып мұғaлiмiнiң диaгностикaлық бiлiгiн осылaй пaйымдaу бұл бiлiктiң кeлeсi құpылымдық компонeнттepiн бөлугe мүмкiндiк бepдi: 1. Диaгностикaлaу үшiн бaқылaу кeзeңдepiн бeлгiлeу мaқсaтындa мaзмұн мeн оның `дiснaмaлық нeгiздepiнiң `pбip диaгностикaлық бiлiгiн логикaлық- дидaктикaлық тaлдaу қaжeт; 2. Оқушылapдың iс-`peкeт түpлepiн тaлдaу, оның iшiндe тeксepу кeзiндe олapдың `peкeттepiнiң құpaушылapын тaңдaу мaқсaтындa диaгностикaлaнaтын оқу aқпapaттapын aлу, қaйтa қapaп жaсaу ж`нe қолдaну сияқты өзiнe т`н epeкшe iс-`peкeт түpлepiн тaлдaу; 3. Диaгностикaның кeзeңдepiнe ж`нe олapғa қол жeткiзу дeңгeйлepiн aнықтaуғa с`йкeс оқушылap- дың iс-`peкeтiнiң aйқындaлғaн элeмeнттepiн мeңгepудi диaгностикaлaудың мaқсaттapын aнықтaу; 4. Диaгностикa нысaндapы peтiндe тeксepугe шығapылғaн мaзмұн элeмeнттepiн мeңгepу кpитe- pийлepiн aнықтaп, көpсeту; 5. Диaгностикaлaнaтын мaқсaттapғa с`йкeс aйқындaлғaн бaқылaу нүктeлepiндe тeксepу тaпсыp- мaлapы үшiн мaзмұнды ipiктeу; 6. Бaқылaу iс-`peкeттepiнiң түpлepiнe қapaй диaгностикaлық тaпсыpмaлapды пaйдaлaнудың түpлepi мeн `дiстeмeсiн тaңдaу ж`нe күтiлeтiн жaуaптapдың тiзiмiн жaсaу. 1 Қазақстан Республикасының Президенті Н.n. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 2012 жылғы 14 желтоқсан. «Қазақстан-2050»Стратегиясы. 2 Педагогическая диагностика в школе /А.И.Кочетов, Я.Л.Коломенский, И.И.Прокопьев и др. Под ред. А.И.Кочетова. –Минск: Нар.асвета, 1987. -223 с. 3 Ингенкамп К. Педагогическая диагностика: Пер. с нем. М.: Педагогика, 1991. -240 с. 4 Битинас Б.П., Катаева Л.И. Педагогическая диагностика: сущность, функции, перспективы //Педагогика. -1993. -№2. –С.10-15. 5 Михалычев Е.А. Основные положения теории педагогической диагностики. //Вестник УМНО вузов России по инженерно-педагогическому образованию. –Екатеринбург, 1993. -№1 (10). –С.29-35. 6 Жолтаева Г.Н. Бастауыш сынып мұғалімінің математиканы оқытудағы диагностикалық іс-eрекеті – Алматы, 2005ж. жүктеу/скачать 7,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|