S Қолжазба қүқығында Жүсіпова jiaypa Қуандыққызы Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының“Қазақ түбі” үлгілері

алады.  Еғарда  (ғүлама)  деп  жазсақ,  бөгеті  жоқ,  түсіне  қалады” 

/74,55-65/.

Қазақ  халқының  шыгу  тегін  Мәшһүр-Жүсіп  ежелгі  заманнан, 

Уыз  хан  (Огыз  хан)  кезінен  бастап,  дәлел  ретінде  Уыз  ханның  Үш 

оқ  атанған  үрпағын  қазақ  елінің  үш  жүздік  қүрылымымен 

сабақтастырады:  “Күн,  Ай,  Жүлдызына  таласпай-ақ  қоялық.  Үш 

оқты  бізге  қимай  ма?  Біз  неге  әлі  күнге  шейін  үш  жүз  атанып,  үш 

алаш  атанып  жүрміз?!”  /   32,235(278);36,3;/  Мөшһүрдің  бүл  пікірі 

ғылыми  топшылауларға  жақын.  Өйткені  Х.Әділгереев  мақаласында 

келтірілген  (Хг.)  Мақцисидің  “Алтын  тоғай”  зерттеу  дерегі 

бойынша,  оғыздар  үш  ордаға:  Үлы  Орда,  Орта  Орда,  Кіші 

Ордаларға бөлінген /75,3/.

Кей  ретте  Мәшһүр-Жүсіл  деректерді  мәлімдеп  қана  қоймай, 

оқиғаның  мезгілін,  себебін  ашып  көрсетуге  үмтылады.  Мөшһүр- 

Жүсіп  ХІИ-ХҮІІғғ.  тарихи  даталарды  ескіше  жыл  санау  (һижра) 

есебімен  беріп,  ал  ХҮІІІ-ХІХғг.  жаңа  жыл  санау  (Григориан) 

бойынша берген.

К.Қасымүлы  Қамауға  (Қамалга)  келгендігі  Үлы  жүз  халқының 

іттткі  саяси  жағдайы  туралы  Мәшһүр-Жүсіп  Көпеев  деректерді 

келтіре  отырып,  өз  түсінігін,  ой-пікірін  қоса  береді:  “Іле  деген 

өзеннің  Балқашқа  қүйган  жерін  Қамау  деп  атайды.  Қараталдың, 

Іленің,  Шудың  алабын,  Алатау  төңірегі  Найман  мен  Үйсін 

жайлайды.  Албан,  Суан,  Дулат,  Жалайыр,  Шапырашты  деген 

рулары  Кенесары  Үлытау,  Кіші  таудан  ауып  барғанда,  сол  Қамауға 

барған.  Шапыраштыдан  басқа  Үлы  жүзде,  Найман  да  Кенесарыны 

мойындай  қоймаған.  Үлы  жүз  бүрыннан 

Қоқанға  қарап 

атқамінерлері,  еркегі  жыл  сайын  сарттан  шапан  киіп  түратын. 

Найман,  Темірсу,  Жемінен,  Алматы,  Аягөздегі  орысқа  бағынып, 

тері шекпен киіп түратүғын”  /76,2;32,240(193; 120)/.

Енді  бір  жазбасында  Мәшһүр-Жүсіп  қазақ  хандарының  билеу 

институтьша  жеке  тоқталады.  Қалмақ  қоңтажыларымен  салыстыра 

келе  ол  қазақ  тарихында  орталықтандырылган,  біріккен  абсолютті 

билеу жүйесі жоқтығын  сынайды:  “1778  -   жылдар  Абылай  ханның 

Орта  жүзге  хан  болған  шамасы.  1821-жылдар  Уәлі  хан  өліп,  асы 

берілген  шамасы.  Қалмақтарға  да  әртүрлі  ат  қойылса  керек. 

Мүның  ханы  Қалдан  Шерін  -   Батыр  баласы.  Қара  қалмақтың 

ханы  қоңтажы,  орыс  историясында  “хан  тайшы”  делінеді.  Он  сан 

оймауыт,  тоғыз  сан  торғауыт  -   бүлардың  ханы  көрі  Аюке 

Тапсыради  деседі.  Қоңтажы,  Аюке  бірақ.  кісінің  аты  болмайды. 

Шүршіт хан  Ежен хан  атағандай  болғандарына  айтыла  берсе  керек. 

Қазақта  мүндай  үзілмей  бірінен  соң  бірі  болып  түратүғын  хандық

20 

... 

I

21

жоқ.  Анда-санда  қолдарына  хандық  тиіп  қалады  да,  ұзамай  быт- 

шыт

 болады”  /77,22/.

3.3.  Деректерді  жіктеуші,  топтастырушы 

ретінде  бергі  ХҮІІІ- 

ХІХғғ.  түлғаларды  сараптауға  келгенде  Мөшһүр-Жүсіп  олардың 

кімдердің  замандасы  болғандығына  назар  аудартып,  жіктейді.  . 

Жөнібектерді 

сараптау 

барысында 

Мөшһур-Жүсіп 

Шақшақ 

Жөнібектің  қалмақтың  қоңтажысы  Қалдан  ПІерінмен  замандас 

екенін,  ал  керей  Жәнібектің  олардан  сәл  кейін  көзге  түсе 

бастағанын  ашып  көрсетеді  /   35,88,176(313)/.  Күмәңданған  түста 

Мәшһүр-Жүсіп  тарихи  түлғаның  өзгерген  есімі  гана  (“Алаша  хан” 

т.б.)  халық  жадында  сақталынғанын  мәлімдеп,  қай  кезде  ом ір‘ 

сүргенін  өзі  де  анықтай  алмағанын  мойындайды:  “Қазақтың  өз 

сыбағасына  арналып  хан  болғандар:  Қасқа  жолды  Қасым  хан,  ескі 

жолды  Есім  хан,  “Күлтобеде  күнде  кеңес”  атанған  әз  Тәуке  хан, 

олардан  соң  48  жыл  хан  болып  билеген  Абылай  хан.Қазақта  хан 

болып,  заң-закон  жасап,  халық  қатарына  қосқандар  осы  айтылған 

хандар.  Алды-арты жоқ Алаша хан деген  бір  хан билеген.  Қазақ  үш 

жүзге  болініп.  Үлы  жүз  Үйсін,  Орта  жүз  Арғын,  Кіші  жүз  Алшын 

атанғаны:  Алаш  деп  үран  шақырысып,  “Алаш  алаш  болғанда, 

Алаша  хан  болғанда,  үйіміз  ағаш  болғанда,  үранымыз  Алаш 

болғанда деп  айтатын заман  болған”  /   77,22/.

Ғалым  оз  басы  түсінбеген,  не  замандастары  түп  тарихын 

анықтап  айта  алмаған  шежіре  варианттарын  жазып  алумен 

шектелген.  ҚТ  жазбаларындағы  қазақ  шежіресінде  14  атадан 

кейінгі  тізбек  генеалогиялық  сипатынан  айрылып, 

шартгы 

жылнамалық  түрге  ие  болады.  Мөселен,  ҚТ  Ел  ханды  Түрік 

қағанатымен  (ҮІ  ғ.);  Аныс  сахабаны  ислам  діні  таралуымен  (ҮІІ- 

ҮІІІ  ғ.);  Қондыкерді  оғыз  мемлекетімен  (ІХ-ХІ  ғ.).  /   23,67-70;/ 

Қүбанды  Қүман  тайпасымен  (Х-ХІ  ғ.)  /   47,108-111;/;  Қотанды 

этноним ретінде  Қыпшақ тайпасымен,  немесе XIII  ғ.  қыпшақтарды 

Венгрияға  бастаған  Котян  хан  есімімен  /78,12-13/;  Аққожа, 

Қарақожа,  Ақтамберді  қожаларды  ХҮІ  ғ.б.  Шайбанилар  мен  қазақ 

хандары  арасындағы  бітімді  бекіткен  Жойбары  шайхылары, 

Накшибани  қожалары, 

софылары  ықпалы  үстемдік  қүрған 

дәуірмен  /9,52-53/;  Ақсақ  Келімбет,  Қара  Келімбет, 

Сары 

Келімбеттерді  ХҮІ-ХҮІІ  ғғ.  Ноғай  ордасы  (Келімбет  үлысы)  мен 

Қазақ  хандығының  қарым-қатынас  жүргізген  заманымен  /8,62/ 

Жаңа  қырғыз  елін  /17,60;58,79-80;/  ХҮІІІ  ғ.  Абылайға  ақ  үйліге 

берілген  қырғыз  руларымен  байланыстырып  қарастыруымызға 

болады.

3.4.  Деректерді  қүрастырушы 

ғалым  ретінде  Мәшһүр-Жүсіл 

жинақтаған  барлық  тарихи  материадцарды  озінің  ҚТ  атты

22

жинағына  кіргізген.  Бірақ  қолжазба  кітап  мазмұнына  кіргізбестен 

бүрын  бүл  деректер  сүрыпталған,  толықтырылған,  кезендерге 

бөлініп,  тақырыптары 

қойылып  жинақталған,  соңында  өзара 

байланыстырып 

берілген. 

Мүның 

өзі 

Мэшһүр-Жүсштің 

деректанушы  ретінде  ғылыми  көзқарас  негізінде  зерттеу  жүмысын 

жүргізгеіідігін 

айқындайды. 

ҚТ 

нүсқаларының 

ғылыми 

маңызының  көтерген  бір  қүнды  өзгешелігі-әр  ҚТ  үлгісінде 

тарихіъщ  өртүрлі  баяндалуы  кейбір  нүсқа  мәтіндерді  мазмүны 

келесі 

ҚТ 

варианттарында 

қайталанбауы. 

Мәшһүрдің 

ҚТ 

тақырыбында  жазылған  шығармаларының  мазмүны  да  өртүрлі 

болып  келеді.

1)  Адам  Ата  Нүх  заманынан  Уыз  ханға  дейін;  Мүхаммед 

пайғамбар  және  Аныс,  Ақкөсе  сахабалар  дәуірі;  92  баулы  Қыпшақ, 

32  баулы  Өзбек,  “үш  жүз”  атанулары  (“Алаша  хан”  әңгімесі) 

туралы  шежіре  сөзі;  (Әбілғазы  шежіресі  негізінде).  Әз  Жәнібектен 

бастап  әз  Төукеге  шейінгі  қазақ  хандары  тарихы  туралы  баяндауы; 

Ақтабан  шүбырынды  оқиғасы  туралы  тарихи  аңыз-әңгімелер 

/47,100-431/ жинақталған  .

2)  В.В.Радловтың  “Қазақ  түбі”  аңызындағы  Шыңғыс  хан 

(Шынқыз)  шығу  тегі  жөніндегі  аңыз-әңгіме  нүсқасы;  Абьшай  хан 

және  оның  заманы  хақындағы  ауыз  әдебиеті  үлгілері  (аңыздар, 

жырлар,  дастандар);  Нысанбай  жыраудың  “Кенесары-Наурызбай” 

дастаны;  /79,111-127/

3)  Әбілғазы  шежіресіндегі:  Адам  Ата,  Оғыз  (Уыз)  хан  әңгімесі; 

Шыңғыс  хан  (Темучин)  шығу  тегі;  Шыңғыс  ханнан  Есім  ханға 

дейінгі  хандар  тізбегі  қысқартылған  нүсқасы;  Абылай  хан  жэне 

Абылайдан кейінгі замандағы үрпақтары  /   80,394-408/;

4)  Үш  жүз  (“Алаша  хан”  өңгімесі)  шығу  төркіні  туралы  өңгіме 

нүсқасы;  Әз  Жөнібектен  әз  Тәукеге  шейінгі  хандар  шежіресі 

(Мөшһүрдің  хандар  тізбегінің  бір  үлгісі);  Ақтабан  шүбырынды, 

Еңсегей  бойлы  ер  Есіл хан ертегісі /81,76-112/;

5) 

Адам  Ата, 

Уыз  хан  шежіресі  (Әбілғазы  нүсқасы); 

В.В.Радловтың  Шыңғыс хан шығу тегі туралы әңгімесі;  Қ.Халидтың 

Алтын  Орда  тарихы  және  өз  Жәнібек  тегі  туралы  баяндаулары; 

Мәшһүр-Жүсіптің  әз  Жөнібектен  бастап  әз  Тэукеге  дейінгі  шежіре 

варианты;  Ақтабан  шүбырывды  туралы  тарихи  сөздері  топтамасы 

/32,221-248/.

Өзіндік 

зерттеу 

әдістемесі, 

мәліметті 

өзгертпей 

жазып 

қолдануы,  мәтін  мандайшасына  тақырыи  қойып  сүрыптауы, 

материалдарды  кезендерге  бәліп  жіктеуі,  әр  ҚТ  үлгісін  қолжазба 

кітап  түрінде  қүрастыруы,  кітап  беттерін  нөмірлеуі,  кітап  соңынан

23

мазмұны  көрсетілген  тізім  т.т.  Мөшһүр  Жүсіптщ  деректанушы 

ғалым  болғандығым  айгақтай түседі

Қ О Р Ы Т Ы Н Д Ы Д А  

еңбегімізде көрсетілген мәліметтерге  сүйеніп, 

Мәшһүр 

Жүсіп 

Көпейүлының 

“Қазақ 

түбі” 

тақырыбына 

байланысты  жазылған  қолжазбаларында 

мол  тарихи  дерек 

сақталганын  дәйектедік.  Біздіңше,  Мөшһүр-Жүсіп 

мүрасын 

зерттеудің  Қазақстан  тарихы  ғылымы  үшін  маңызы  зор  болмақ. 

Кез-келген  ел  тарихы  бірнеше  түрлі  мағлүматтар  кездерін  жан- 

жақты  сараптаулар  көмегімен  жазылады.  Кеңес дәуірінде  зерттеу 

танымына 

мәліметтердің 

соны  да,  мәнді  бір  түрінің 

назарға 

ілінбеуі,  немесе 

идеологиялық 

цензура  талаптарына  сай 

енгізілмеуі 

салдарынан  тарихымыздың  “ақтандақ” 

мәселелері 

көбейе  түсті.  Бүл  олқылықтың  орнын  Мөшһүр  жазбаларындағы 

деректер толықтыра алатынына көз жеткіздік.

Қолжазба  мәтіндерінің  ғылыми  зерде  үшін  пайдалы  екі  қыры 

бар.  Біріншіден,  деректану  бағыты  бойынша  үрпақтан  үрпаққа 

ауызша  айтылып  жеткізіліп  келе  жатқан  әңгімелерді  сол  калпында 

қағазға  түсірген  нүсқалар, 

жазба  шежіре  түрлері, 

гылыми 

еңбектер  мөтіндері  сарапталынады.  Екіншіден,  ғалымның  мүрасын 

жүйелеу,  жіктеу,  қүрастыру  т.т.  әдіс-тәсілдері, 

тарихтану  мен 

дерекнамаға 

қатысты  мәселелерді  талдауы, 

оз  түжырымдарын 

үсынуы 

Отандық  тарих 

ғылымының  тарихнама,  деректану 

салаларын  байыта түседі.

Анықталған 

дерек 

көздері, 

қолжазба 

мәтініндегі 

мағлүматтарды 

салыстырмалы  түрде  талдау  барысы  қазақ  елі 

тарихындағы  оқиғалардың 

шынайы  сипатын  қайта  қарауға, 

жаңаша  көзқарас  негізінде  түсінуге  мүмкіндік  береді.  Өйткені 

Мәшһүр 

материалдарында 

деректер  озгертусіз  жеткізілген,  әрі 

есімдері  ғылыми  ортаға  белгісіз  мелімет  берушілер 

мәтіндері 

алынған.

М.Ж.  Көпеевтің  ғылыми  козқарасы  қалыптасуына  омір  сүрген 

заманы  жэне  өскен  ортасы  эсер  еткен.  Мүсьшмандық  білім  алып, 

есейе  келе  орыс  тілі  арқылы  Батыс 

өркениетімен  танысып, 

озіндік  дәстүрі  бар  Орта  Азия 

ықпалын  қабылдап, 

отарлық 

саясатын  күшейте  түскен  Ресей  ықпалы 

дәуірлеуінің  куәгері 

болды.

Қолға  түскен  барлық  материалды  сарқа  пайдаланған  Мөшһүр 

Жүсіп  қолжазбаларды  жүйелеуде,  сүрыптауға,  кезендерге  болуде, 

хронологиялык  жүйе  ретімен  баяндауда  тарих  ғылымы  қалыптасу, 

орістеуіне  сай  келетін  Батыс  үлгісін негізге  алды.  Тарихты  баяндау 

барысында  шығыстың  тарихнама  дәстүріне  негізделген  шежіреге 

кобірек  сүйенген.  Шежіретанудың  озіндік  ерекшеліктері,  зерттеу

24

өдістемесі,  таным  зандылықтары  барлығын  ескерсек,  ежелгі  түркі 

заманының  түрлі  кезендерін  шежіре  сөздері 

арқылы  жеткізген 

Мәшһүр  мүрасының тағы бір  шарттылығын тани түсеміз.

“Қазақ  түбі”  мөтіндерін  негізге  ала  отырып,  Мәшһүр  Жүсіптің 

тарихтануға,  деректануға  қосқан  үлесі, 

білдірген  козқарасы 

қарастырылды.  Мүның  барлығы  XIX  ғ.  аяғы  мен  XX  ғ.  басы 

аралығындағы  тарихи  білімнің 

дамуын,  тарихнама 

саласын 

зерттеушілерге  тың  мәліметтер  үсынып,  тарихи  оқиғалар  барысына 

деген оз козқарасын қалыптастыруға қызмет  жасайды.

Қамтылған 

мәселелер, 

иікірлер 

Қазақстан 

тарихын 

зерттеушілерге, 

деректанушыларға,  этнографтарға,  этнологтарға, 

олкетанушыларға  т.б.  түрлі  ой  салып, 

қызығушьшьпс,  тудырып, 

Мәшһүр  мүрасы  тоңірегінде  пікір-талас  жүргізілуі  занды.  Қалай 

болғанда  да  Мөшһүр  Жүсіп  қолжазбаларының  ғылыми 

таным 

арнасына жан-жақты  тартылуы  Отандық тарих  ғылымы  дамуына 

оз үлесін қосады деп  санаймыз.

Зерттеу  соңында  М.Ж.  Копейүлының  “Қазак  түбі”  атты 

нүсқалары-ның  Қазақстан  тарихы  туралы  жазылған  бірден-бір 

дерек козі екеңдігі  түжырымдалды.

25

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР МЕН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ

1.  Қозыбаев  М.Қ.  Тарих  зердесі  (Замана  асуы).-Алматы:  Ғылым,

1998.-  1  кітап.  — 344  б.

2. Утемиш-хаджи.  Чингиз-наме.  /Факсимилие,  перевод,  транс­

крипция, 

текстологические 

примечание, 

исследование

В.П.Юдина.Комментарии  и  указатели  М.Х.  Абусеитовой.  - 

Алматы:  Ғылым,  1992,-  С.  296.

3.Артықбаев  Ж. О.  Қазақстан  тарихы  (оқулық-хрестоматия).- 

Астана:  Фолиант,  2000.  -   260  б.

4. Халидов  А. Б.  Арабские  рукописи  и  арабская  рукописная

традиция.-Москва:  Наука,  1985.-С.  311.

5. Қазақ 

қолжазбаларының 

гылыми 

сипаттамасы 

(ҚҚҒС).

/Редакциясын  басқарған  Ғабдуллин  М.-Алматы:Ғылым,  1975,- 

Т.1.-347  б  .

6. Божеев  М.  Мәшһүр-Жүсіп  мүралары хақында //Жалын, 1974.-№4

7. Марғүлан  Ә.Х.  Мәшһүр-Жүсіп  Копеев  //Қ азақ әдебиеті,  -  1940.-

5  қаңтар.-№2  .

8.Тілеке  Ж.  Шежіре:  Ертіс-Баянауыл  өңірі.  -Павлодар:  Дауа  - 

Қазақстан,  1995.-1  кітап.-368  б.

9. Бекмаханов  Е.  Қазақстан 

XIX 

ғасырдың  20-40  жылдарында  (Оқу

қүралы).-Алматы:  Санат,  1994.-  416  б.

10. Марғүлан  Ә.Х.  Олжабай  батыр.  //Жүлдыз,  1984.-№2.-Б.171-175; 

П.Марғүлан  Ә.Х.  Ежелгі  жыр,  аңыздар.-Алматы:  Жазушы,  1985-

3686.

12. Марғүлан Ә.Х.  Еңбекпен  өткен өмірім.  //Жүлдыз,  1986.-№1.

13.ҚҚҒС 

/Редакциясын 

басқарған 

Ғабдуллин 

М.-Алматы: 

Ғылым,1975.-Т. 1.-347  б.

14. Сыздыкова  P.,  Қойгедциев  М.  Қадырғали  би  Қосымүлы  және 

оның  жылнамалар  жинагы.  Алматы:  Қазақ  университеті,  1991-.- 

272  б.

15.Түркі  еліпбиі:  Қазақша  жазу  емлесі.  /Қүрастырған  Ибатов 

Ә.  - 

Алматы:  Арыс,2000.-120 б.

16. “Әділ 

сүлтан” 

эпикалық 

жыры. 

/Зерттеу, 

қолжазба 

факсимилиесі, 

транслитерациясы, 

транскрипциясы,тусінік 

темелері  баспаға  дайындау  Исин  А.И.-  Алматы:  Дайк-Пресс, 

2001,-  148  б.

17.Көпеев  М.Ж.  Таңдамалы.-Алматы:  Ғылым,  1990.-Т.1  .

18.Копеев  М.Ж. 

Тандамалы.-1992.-Т.2  .

19. Абылай  хан  /Қүрастырған  Дәуітов  С.  Алматы:  Жазушы,  1993.- 

Т.1.-416  б.

26

20. Көпеев  М.Ж.  Қалдан  Шерін  өңгімесі  /Баспаға  әзірлеген 

Жүсіпова Л.Қ.  //Қ азақ тарихы,-1998.-№  З.-Б.60-67;

21. Мөшһүр-Жүсіп  оқулары  (бірінші  жинақ),  -  Павлодар:  ЭКО” 

2001.-130  б.;

22. Мөшһүр-Жүсіп  оқулары  халықаралық  гылыми-тәжірибешілік 

конференцияның 

материалдары,- 

Павлодар: 

С.Торайгыров 

атындагы  Павлодар  Мемлекетгік  Университеті  баспасы,  2001.- 

408  б.

23.Қазақтың  кэне  тарихы  /   Жинақты  дайындаған  Қани  М.- 

Алматы:Жалын,  1993.-400  б.

24.Артықбаев  Ж.О.  Қазақ  этнографиясы:  этнос  және  қоғам  ХҮІІ 

ғасыр.-Қарағанды,  1995-266  б.;

25. Артықбаев Ж.О.  Материалы к истории правящего дома  казахов.- 

Алматы:Ғылым,  2001.-С.  204  .

26. История  Казахстана  (с  древнейших  времен  до  наших  дней).  В 

пяти томах.-Алматы:  Атамүра,  2000.-Т.З.-С.  768.

27. Фазыл  кошірмесі / /   ҚПЖӘМ.  3  том,-  17 дэптер.

28. Сәрсеке  М.  Қаныш елі.  -  Жібек жолы,1999.-336  б.;

29.Маданов X.  Кіттті  жүздің шежіресі.-Алматы:  Атамүра,1993.

30. Салғараүлы  Қ.  Қазақтың қилы тарихы.-Алматы:Жалын,1992.

31.Өкпенің  Кәрімтайы.  Арғын:  Мейрам  шежіресі.-Павлодар:  ЭКО, 

2001,-  311  б.

32. Копеев  М.Ж.  / /   ОҒКҚҚ.  №  1177  папка  .

33.Әбілғазы.  Түрік  шежіресі.  /Баспаға  өзірлеген  :  Б.Әбілқасымов.- 

Алматы:  Ана тілі,  1991.-208  б.

34. Көпеев  М.Ж.  / /   ОҒКҚҚ.  № 1176  папка.

35. Копеев  М.Ж.  / /   ОҒКҚҚ.  №1178  папка  .

36.Жолмүрат  кошірмелері / /   ҚПЖӘМ.  2 топтама.-  26 тізім  .

37.Жолмүрат  кошірмелері / /   ҚПЖӘМ.  4 топтама.-51  “ә”  тізім.

38.Копеев  М.Ж.  Атасының  аты  білінбей  оз  аты  шыққан  ерлер. 

/Материалды әзірлеген Н.Жүсіпов.  //А қ Орда,  1993.  -  №  2.

39. Копеев  М.Ж.  Сарырақаның  кімдікі  екендігі.//Қазақ  тілі  мен 

әдебиеті,  1994,-  №4  .

40. Марғүлан  Ә.Х.  Үлытау  төңірегіндегі 

тас  мүсіндер.  //Ежелгі 

мәде  ниет куәлары.-Алматы:Қазақстан,  1966.-212  б.

41. Копеев  М.Ж.  Қазақ билері //Жүлдыз,  1992.-№ 8.-Б.187-188.;

42. Көпеев  М.Ж.  Ер  Едіге.  //Қ азақ  батырлары.-1992-29  қараша.

43. Копеев  М.Ж.  / /   ОҒКҚҚ.  №  1170  “б”  папка.

44. Ел 

казынасы-ескі 

соз.//В.В. 

Радлов 

жинаған 

қазақ 

фольклорының 

үлгілері 

/Қүрастырғандар 

Уахатов 

Б., 

Қасқабасов  С.А.,  Матажанов  Қ.-Алматы:  Ғылым,  1994.-616  б.

45. ҚПЖӘМ,  Жолмүрат кошірмесі,  4 топтама,  16  “ә”  тізім.

27

46. Копеев  М.Ж.  Асан  Қайғы  туралы 

/Материадды  әзірлеген 

Жусіпов  Н.  //Ақиқат.-1992.-№  7.-Б.83.;

47. Копеев  М.Ж  / /  ОҒКҚҚ.  №  1176  папка.

48.Жолмүрат кошірмесі / /   ҚПЖӘМ.  2 топтама.-31  тізім  .

49. Шөмшәтүлы  И.  Әз  Жонібек  қай  Жөнібек?//Үлт  тағылымы.-

2000

. - №  

2

.

50.Көпеев  М.Ж.  Қазақ  хандары.  / /   Қазақстан  мектебі.  -  1999.- 

№10

51.Көпеев  М.Ж.  1-4  үлгілер.  /Баспаға  үсынған  Жүсіпова  JI. 

//Қ азақ тарихы.  -  2001.  -  №  2.

52. Копеев  М.Ж.  Тандамалы.  -  Алматы:  Жазушы,  1992,-  Т.2  .

53. Копеев  М.Ж. 

Абылайдың  хан  атануы./Әзірлеген  Жүсіпова  Л. 

//Қ азақ тарихы.-2000.-№  3  .

54. Жолмүрат көшірмесі/ /   ҚПЖӘМ.  2 топтама.-  31  тізім.

55. Абылай хан /Қүрастырған  С.  Ақтаев.-Алматы. Жалын,  1992  .

56. Мәшһүр қолжазбасы  / /   ҚПЖӘМ.  3  том,-  28 тізім  .

57. Алдаспан.-Алматы:  Жазушы, 1971.-278  б.

58. Бес  ғасыр жырлайды.-Алматы:  Жазушы,  1984.  — Т.1  .

59. Копеев  М.Ж.  / /   ОҒКҚҚ.  №  829  папка,-  1  дэптер.

60. Копеев  М.Ж.  Тарихи әңгімелер.  //Жүлдыз.-1994.  -  №10-12.

61. Копеев  М.Ж.  / /   ОҒКҚҚ  №  378  папка.

62. Копеев  М.Ж.  / /   ОҒКҚҚ  №  149  папка.

63. Копеев  М.Ж.  Кенесары  туралы  жазбалар.  //Қ азақ  тарихы.-2000. 

№  

2

.

64. Копеев 

М.Ж. 

Кенесары-Наурызбай 

хақындағы 

тарихи 

өңгімелер.  //Жүлдыз.-1992.-  №  4.

65. Копеев  М.Ж.  Бүрынғы  қүдалық  //Қ азақ  әдебиеті.-1996.-9 

қаңтар.-№  2.-Б.12.

66. Көпеев  М.Ж.  Бүхар,  Қоқан  хандары  туралы.//Қазақ  тарихы.- 

1997.-№1.

67. Копеев  М .Ж ./ /   ОҒКҚҚ  .  №1170  “б”  папка.

68. Копеев 

М.Ж. 

Туысқан 

бауырларыма 

бір 

насихат. 

//Энциклопедия  “Айқап”.-Алматы:  Қазақ  энциклопедиясы  бас 

редакция 

сы,  1995.-366  б.

69.  Копеев 

М.Ж. 

Қазақ 

шежіресі 

,-Алматы:Жалын, 

1993,- 

Б.9;Копеев  М.Ж.  Кенесары-Наурызбай  хақындағы  әңгімелер 

/Дайын.:  Исмаилов  О.  //Жүлдыз.-1992,-  №4.

70.  Цинская  империя  и  казахские  ханства:  вторая  половина  XVIII- 

первая  треть  ХІХв.  /Сост.:  Хафизова  К.Ш.,  Моисеев  В.А.- 

Алматы:  Наука.-1989.-Ч.  1.-С.  220.

71. Қүдайберді  Ш.  Түрік,  қырғыз-қазақ  һәм  хандар  шежіресі,- 

Атматы:  Қазақстан —Сана,  1991.

28

72. Копеев  М.Ж.  / /   ОҒКҚҚ.  №1174 папка.

73. Абусеитова  М.Х.  К  истории  казахской  государственностий  XVI-

XVII  вв.  //Государство  и  общество  в  странах  постсоветского 

Востока:  история,  современность,  перспективы:  Материалы 

международной 

конференций. 

/Ответственный 

редактор 

Абусеитова М.Х.-Алматы: Дайк-Пресс,  1999.-С.276.

74. Бекхожин  “Дала  уалаяті”  жэне  мәдениет  мәеелелері  //Қ азақ тілі 

мен  әдебиеті  .-1958,-  №10.

75.Әділгереев 

X. 

Қазақ 

халқының 

құралуы 

тарихынан. 

//Социалистік  Қазақстан,-  1941,-  №115.-18  мамыр.

76. Жолмүрат көшірмесі  / /   ҚПЖӘМ.  4  топтама.-  65  “ә ”тізім.

77. Фазыл кошірмесі / /   КПЖӘМ.  5  том 

6  тізім.

78.  Копеев  М.Ж.  Наурыз //Парасат.  — 1990.-  №8.

79.0ҒК ҚҚ,  №1170  “а”  папка.-Б.  111-127.

80. ОҒКҚҚ,  №1173  папка,-  -Б.  394-408.

81.Сонда.  №1645  папка.-Б.  76-112.

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: