С. С. Абдуллаев, Ғ. Б. БақЫТ

3 
 
 
 
С.С. АБДУЛЛАЕВ, Ғ.Б. БАҚЫТ
 
 
 
 
 
 
«Локомотив қҧрастыру зауыты» АҚ жасалған ТЭ33А 
тепловозы. Қҧрылғысы, тҥйіндері мен агрегаттарының 
тағайындалуы 
 
 
Оқу қҧралы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Алматы - 2015 

4 
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі 
 
М. Тынышбаев атындағы Қазақ кӛлік және коммуникациялар 
академиясы 
 
 
 
 
С.С. Абдуллаев, Ғ.Б. Бақыт 
 
 
 
 
 
«Локомотив қҧрастыру зауыты» АҚ жасалған ТЭ33А 
тепловозы. Қҧрылғысы, тҥйіндері мен агрегаттарының 
тағайындалуы
 
 
Оқу қҧралы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Алматы – 2015 

5 
ӘОЖ 629.482 (075.8) 
КБЖ 39.23 я 73 
А14
 
 
 
Пікір жазғандар: 
Даусеитов Е.Б. – т.ғ.д., Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ Ҧлттық техникалық 
университетінің профессоры; 
Тлеубаев М.Б. – т.ғ.к., «Локомотив қҧрастыру зауыты» АҚ президенті; 
Мусаев Ж.С – т.ғ.д., М. Тынышбаев атындағы Қазақ кӛлік және 
коммуникациялар академиясының профессоры. 
 
Абдуллаев С.С., Бақыт Ғ.Б. 
А14 «Локомотив қҧрастыру зауыты» АҚ жасалған ТЭ33А тепловозы. 
Қҧрылғысы, тҥйіндері мен агрегаттарының тағайындалуы: Оқу қҧралы / 
С.С. Абдуллаев, Ғ.Б. Бақыт – Алматы: ҚазККА, 2015. – 243 б. 
ISBN 978-601-207-909-8 
Оқу қҧралында ТЭ33А тепловозының қҧрылғысы, оны қҧрастыру және 
жӛндеу жҧмыстары қарастырылған. Механикалық жабдықтарының, 
айнымалы-тҧрақты токты берілісінің, гидравликалық берілісінің және 
басқаларының әрекет ету принципі сипатталған. Оқу қҧралы техникалық 
жоғары оқу орындарының білім алушылары мен магистранттарына арналған. 
Пайдалану және жӛндеу деполарының (зауыттар) инженерлік-техникалық 
қызметкерлері ҥшін пайдалы. 
ӘОЖ 629.482 (075.8) 
КБЖ 39.23 я 73
 
5В071300 (6М071300) -«Кӛлік, кӛлік техникасы және технологиялары» 
бакалавриат 
(магистратура) 
мамандығының 
«Локомотивтер 
(Магистральді тепловоздар)» мамандандырылуы бойынша оқитын 
студенттерге және магистранттарға арналған оқу құралы оқу үдерісінде 
пайдалануға және ашық баспаға шығаруға академияның ОӘК-інде 
мақұлданған (№4 хаттама 23 сәуір 2015 ж.). 
ISBN 978-601-207-909-8 
© ҚазККА, 2015 
© Абдуллаев С.С., Бақыт Ғ.Б., 2015
 

6 
Авторлардан 
Қазақстан Республикасының теміржол саласы біртҧтас экономикалық 
жҥйенің байланыстырушы буыны болып табылады және стратегиялық 
маңызға ие. Саланың алдындағы сапалы кӛліктік жҧмысты орындаудың 
кепілі болып тартым жылжымалы қҧрам паркін жаңарту бойынша міндеттер 
табылады. Осының нәтижесінде жаңа локомотив ӛндірісін іске қосу және 
«Локомотив қҧрастыру зауыты» акционерлік қоғамы кәсіпорнын қҧру 
туралы шешім қабылданды. 
Кәсіпорнынның негізгі мақсаты болып шығарылатын ӛнім – ТЭ33А 
тепловозымен отандық тҧтынушылар және шетелдік экспорттық нарықтарды 
сапалы және дер кезінде қамтамасыз ету. 
ТЭ33А тепловозы – автономды кҥштік қондырғысы ретінде дизель-
генератор 
қызмет 
ететін, және 
осы 
арқылы 
тартым 
электрлі 
қозғалтқыштарды қоректендіретін (электр тогымен) локомотив болып келеді. 
Қазақстан 
темір 
жолдарында 
ТЭ33А 
тепловозы 
кӛбінесе 
электрленбеген теміржол телімдерінде жоғары ӛтімділік және тасымалдау 
қабілетін қамтамасыз ете отырып жҥк пойыздары тартымында қолданылады. 
Аталған тепловоз тҥрі «ҚТЖ» ҦК» АҚ талаптарына сәйкес General 
Electric компаниясының мамандарымен жобаланған. Тепловоз ӛте кҥрделі 
машинаны қҧрайды: оның әрбір тҥйіні мен аппараттары (атап айтуға бірнеше 
бет кетеді) белгілі бір тағайындауға ие.
Берілген оқу қҧралында арнайы дайындығы жоқ оқырманға тепловоз 
жҧмысы мен қҧрылғыларының негізгі принциптері жеткілікті тҥрде 
тҥсіндіруге 
талпыныс 
жасалды. 
Сондықтан 
оқулықта 
мазмҧндау 
салыстырмалы тҥрде қарапайым тҥйіндерден кҥрделісіне қарай ретімен 
жҥргізіледі. Әр тҥрлі қҧбылыстар мен ҥдерістер тҥсіндіріледі. Тепловоз 
аппараттары мен тізбектерінің принциптік сҧлбалары, оның механикалық 
және пневматикалық жҥйелері кӛп мысалдарда қысқартылған тҥрде 
қарасытырылады. Келтірілген материал General Electric компаниясы ресми 
тҥрде ҧсынған тҥйіндер мен агрегаттардың техникалық сипаттамалары 
туралы ақпараттармен ғана шектеледі. 
Американдық компания General Electric халықаралық бірліктер жҥйесін 
қолданбайтындықтан, ҧсынылғын оқулықта метрлік және ағылшын ӛлшем 
жҥйелері келтірілген. Басымдық пойыздар жҧмысы ҥшін тартым есептері 
Ережелерінде қабылданған (кг/к, кН/Н) ӛлшем бірліктер мен халықаралық 
бірліктер жҥйесінде қала береді. 
Қҧрылымдық бірліктерді бӛлшектеу мен орнату кезінде жарақаттану 
мен жабдықтырдың зақымдануын болдырмау ҥшін сақтық шаралары 
келтірілген. Материалдың мазмҧндау деңгейі физика мен электротехниканың 
негізгі заңдары мен тҥсініктерімен таныс оқырмандарға есептелген. Авторлар 
«Локомотив қҧрастыру зауыты» АҚ техникалық бӛлімдерінің мамандары 
мен қҧрастыру цехтарының шеберлеріне оқулықты жазуда қолғабыс етулері 
мен кеңестері, жан-жақты қолдаулары ҥшін алғыс білдіреді. Авторлар 

7 
оқулықтың мазмҧны мен баяндалу қалыбын жақсартуға бағытталған 
пікірлер, ескертпелер мен ҧсыныстарға ризашылық білдіреді. Оларды 
«Локомотив қҧрастыру зауыты» АҚ мекен-жайы бойынша жіберуге болады. 
 

8