Да на лық ой дан дән із де

91
қор ға нуы үшін бас ты шарт бір лік еке нін те рең тү сі не ді, ата жау ға қар-
сы бі рі гіп, ті зе қо са кү рес кен ер лер ді өз ге лер ге үл гі ете ді:
Қа ра ке рей Қа бан бай,
Қан жы ға лы Бө ген бай,
Қаз дау ыс ты Қа зы бек,
Шақ ша құ лы Жә ні бек,
Ор ман дай көп Ор та жүз,
Со лар дан шық қан төрт ті рек, –
деп, май дан да ла сын да көр сет кен ер лі гі мен бір ге ел дің ұйыт қы сы 
бо лып, бір лік тің ті ре гі бо лып жүр ген ер лер ді ма дақ тай ды.
Бұ қар мұ сыл ман ша оқы ған, сау ат ты адам бол ған. Бұ қар дың 
сөз де рі – қа зақ хан ды ғы ның сырт қы сая са ты ту ра лы ай тыл ған 
ақыл-ке ңес тер. Бұл – жы рау дың ке зін де ел ара сын да ғы сая сат қа 
ті ке лей ара ла сып отыр ға ны ның куәсі. «Ті лек» де ген тол ғау ын да:
Бі рін ші ті лек ті ле ңіз,
Пи ғы лы жа ман за лым ның,
Ті лі не еріп аз бас қа.
Екін ші ті лек ті ле ңіз,
Ар дақ та ған аяу лың,
Өзің нен бас қа бір жан ға,
Те гін ол жа бол мас қа.
Үшін ші ті лек ті ле ңіз,
Жел кіл де ген ту ке ліп,
Жер қай ыс қан қол ке ліп,
Со нан да са сып тұр мас қа.
Төр тін ші ті лек ті ле ңіз,
Омырт қа сы үзі ліп,
Аяз ды күн де ай нал ған,
Тар құр са ғын ке ңіт кен,
Тас ем ше гін жі біт кен,
Анаң бір аңы рап қал мас қа, –
деп ел бір лі гі нің, тәу ел сіз ді гі нің қан ша лық ты қым бат еке нін біл ді ре ді.
Бұ қар өлең де рі – ау ыз әде бие ті мен жә не өзі нен бұ рын жа са ған 
Асан қай ғы, Қаз ту ған, Шал гез жы рау лар тол ғау лары мен үн дес, 
ақыл, на қыл, ғиб рат, өси ет ре тін де гі тол ғау лар. «Ас қар тау дың 
өл ге ні» де ген тол ғау ын да:
Ас қар тау дың өл ге ні –
Ба сын мұ нар шал ға ны.
Бұ қар жы рау дың 
«Ті лек» тол ғау ын тың дап, 
әр ті ле гі нің мә нін тү сін ді­
рің дер. 

жүктеу/скачать 9,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: