Нау рыз бай Қа сы мұлы (1822–1847 – сұл тан, ба
тыр, Абы лай хан ның не ме ре сі, Ке не са ры ның ту ған
іні сі. 1837–1847 жыл дар да ғы Ке не са ры Қа сы мұлы
бас та ған қа зақ хал қы ның ұлтазат тық қоз ға лы сын да
ерек ше ер лі гі мен көз ге түс кен. Нау рыз бай Ке не са
ры ның тап сыр ма сы мен кө те рі ліс ке қар сы жер гі лік ті
бас шы лар ды ба ғын ды ру, са лық жи нау, бар лау, әс
кер ді қа ружа рақ жә не азықтү лік пен қам та ма сыз ету,
дип ло мат тық т.б. қыз мет тер ат қар ған. Ре сей отар шы
ла ры мен Қо қан ха ны ның оз быр лық та ры на қар сы со
ғыс тар дың бар лы ғы на қа тыс қан. 1841 жы лы Ке не са
ры хан бо лып сай лан ған да хан ке ңе сі нің мү ше сі бол
ған. Со ғыс та тап қыр, ұрыс та ба тыл Нау рыз бай сөз ге
ше шен, ән шікүй ші лі гі мен, жауы ры ны жер ге ти ме ген
па лу ан ды ғы мен аты шық қан, бүр кіт, қар шы ға, ла шын ұс тап, құс бе гі лік пен де ай на лыс қан.
Нау рыз бай 1847 жы лы тұт қын ға түс кен аға сы Ке не са ры ның қа сы на өз ер кі мен ба рып,
қыр ғыз ма нап та ры ның қо лы нан қа за тап ты. Оның көр кем бей не сі Ны сан бай жы рау дың
«Ке не са ры – Нау рыз бай» да ста нын да, М.Әуе зов тің « Хан Ке не » пьеса сын да сом дал ған.
Қазақ н иклопедиясы, -том Наурызбайбатырға арналғанескерткіш Бағалы дерек КенесарыҚасымұлына арналғанескерткіш АР МА Н - ПВ ба сп ас ы
136
Көк бай дың «Абы лай
–
Ке не са ры», Нұр хан ның «Жа сау ыл қыр
ғы ны», Сая діл дің «Ке не са ры» жыр ла рын, М.Әуе зов тің «Хан Ке не»
тра ге дия сын, І.Есен бер лин нің «Қа һар» ро ма нын оқың дар.
