Сабақ №1 : Тақырыбы: Кіріспе Негізгі сұрақтар
Тақырыбы: Биоиндикацияның қолдану салалары Мақсаты
жүктеу/скачать 157,5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Негізгі сұрақтар
- Әдістемелік нұсқулар: Күл құрамын және өсімдік сөлін зерттеу әдістері
| Тақырыбы: Биоиндикацияның қолдану салалары
Мақсаты: Қоршаған орта жағдайын, атмосфералық ауа күйін, биоиндикаторлар - ағза көмегімен анықтау әдістерін зерттеу. Әрекеттер нәтижесінде болатын өсімдіктердегі өзгерістерді анықтау Негізгі сұрақтар: 1.Қоршаған ортаның ластануының индикаторлары Күкіртті газ индикаторлары Ауыр металдар индикаторлары Фтор, көлік газдарының индикаторлары Смог, озонның радиоактивтілік индикаторы Әдістемелік нұсқулар: Күл құрамын және өсімдік сөлін зерттеу әдістері Күл дегеніміз - өртеу немесе күйдіру нәтижесінде алынған органикалық зат қалдығы. Өсімдік күлінің құрамында өсімдікте кездесетін азоттан өзге (өртеу барысында тотық түрінде ұшып кетеді) барлық элементтер кездеседі. Анализ үшін алдын-ала кептіріліп алынған өсімдіктерді күйдіріп, алынған күлді сәйкес ертіндіде ерітіп, сумен араластырып, қажеттті жағдайда бейтараптап, сүзеді. Содан соң ғана сандық не сапалық анализ жүргізіледі. Әдетте талдау қышқылдық ертіндідегі (тұз қышқылы) қарапайым сапалық анықтаулардан басталады (Ca2+, Fe3+, Fe2+, C2O42-, PO43-). Күлді ертінділерді дайындау 1 г күлді бірнеше тамшы дистелденген сумен ылғалдап, пробиркаға орналастырылады. Оған 4-5 мл 25% тұз қышқылының ертіндісін қосып, қайнаған ыстық 15-20 минут су моншасында ұстайды. Алынған құрамды 100 мл колбаға алмастырып, екі рет дистелденген сумен шайып, көлемін белгіге дейін жеткізіп, араластырады (ертінді №1). Сөлді дайындау Өсімдік сағағы, жапырағы, сабаға 2-3 см ұзындықтағы кесінділерге бөліп, кәрлен кесеге салып сөл пайда болғанша езеді. Бөлінген сөлді тұндырып, анализге бөлек құйып алады. Күкіртті анықтау 5 мл №1 ертіндіні пробиркаға құйып, қайнағанша қыздырып, 3-4 мл 10% барий хлоридін қосады. Барий сульфатының ақ тұнбасының түсуі ертінді құрамында күкіртті қоспалардың бар екенін білдіреді. Темірді анықтау 3-4 мл №1 ертіндіні пробиркаға құйып, оған 4-5 тамшы 10% калий роданидін немесе аммониін қосады. Қызғылт түстің пайда болуы өсімдік кұлінің құрамында темірдің бар екенін көрсетеді. Қорғасынды анықтау Көптеген өсімдіктерде қорғасын қоспалар түрінде кездеседі. Тұз қышқылды күлді сығымдар қорғасынды анықтауға жарамсыз, себебі қорғасын хлориді - әлсіз еритін және тұз қышқылына ауыспайтын қосылыс. Сондықтан сапалық талдау жүргізу үшін азотқышқылды сығым дайындайды: 5-10 г өсімдіктен алынған күлді азот қышқылында ерітіп, аммиак ертіндісімен бейтараптап, натрий родизонатымен талдау жүргізеді. Ол үшін 1 тамшы ертіндіні сүзгіш қағазғатамызып, оған жаңадан дайындалған 0,2% натрий родизонатын қосады. Қоршаған ортаның қорғасынмен ластануының негізгі көзі автомобиль көлігі: көліктен бөлінген газбен бірге, этилденген бензиннің жануы нәтижесінде түзілетін қорғасын да бөлінеді. Қозғалыс қарқындылығына байланысты автомагистраль бойындағы қауіпті зона 10-500 м дейін созылады. Осы зона шегінде қоршаған орта обьектісінде қорғасын мөлшері өте жоғары болады. Қорғасынды анықтау үшін 2, 10, 50, 100 м және т.б. ара-қашықтықта 100 г өсімдік үлгісі таңдап алынып, этил спирті мен суда (50 мл) қосып, экстрактты қайнатады не буландырады. Себебі қорғасын ертінді құрамын бөлінуі қажет. Зерттелетін экстрактқа тамшымен натрий сульфиті қосылады, нәтижесінде түрлі қарқындылықтағы қорғасынның қара тұнбасы түседі (жолға жақын болған сайын тұнба мөлшері жоғары). Қорғасын ионы өзге реактивтермен де сипатты түс береді: хромат, дихромат, иодид, дитизон, п-тертраметилдиаминодефенилметан. Күлдің сілтілігін анықтау Күлдің сілтілігі дегеніміз – 1г күлді бейтараптау үшін қажетті 1н қышқыл ертіндісінің мөлшері. Күлге сілтілі реакция тән, себебі калий мен натрийдің көмірқышқылды тұзының көп мөлшері жинақталады. 1 г күлді стаканға орналастырып, көмірқышқылды тұздарды ыдырату мақсатында титрлеп өлшенген 0,05М күкірт қышқылы ертіндісі құйылып, 50 мин қыздырады. Стакан құрамы араластырылып, қышқылдың артық мөлшері 0,1 М сілті ертіндісмен титрленеді. С- күлдің сілтілігі, мл. V – 0,05 М күкірт қышқылының ертіндісі, мл V1 – артық қышқылды титрлеу үшін қажетті 0,1 М сілті ертіндісінің көлемі, мл. жүктеу/скачать 157,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|