Å = Åk + E p = constТабиғатта да, техникада да механикалық энергияның бір түрі екінші бір түріне айналып жатады. Маятниктің қозғалысы потенциалдық және кинетикалық энергиялардың бірбіріне өзара айналуының мысалы болып табылады. Маятник жүгі төменгі тепетеңдік нүкте арқылы өткенде оның потенциалдық энергиясы толығымен кинетикалық энергияға, ал қайтадан жүк көтерілген кезде кинетикалық энергия потенциалдық энергияға айналады. Доп белгілі бір H биіктіктен құлаған кезде оның потенциалдық энергиясы кинетикалық энергияға айналады. À нүктесінде доптың жерге қатысты белгілі бір потенциалдық энергиясы бар (5.17сурет) және осы нүктеде оның жылдамдығы нөлге тең. Доп төмен қарай құлағанда оның жылдамдығы артады да, құлау биіктігі азаяды. Демек, доптың кинетикалық энергиясы артып, потенциалдық энергиясы азаяды. Жерге соғылған мезетте (B нүктесі) потенциалСендер толық механикалық энергия энергияның сақталу заңы тірек сөздер: • механикалық энергияның сақталу және түрлену заңын түсіндіріп, мысалдар келтіре алатын боласыңдар; • механикалық энергияның сақталу заңын есептер шығарғанда қолданып үйренесіңдер. 5.17-сурет Eп + Åк = Å Eк = 0, v = 0, Epmax Åp  = 0, Ekmax H A 161 Тәжірибелердің нәтижесінде мынадай қорытынды жасалған: еãер денелерãе тек ауырлық күші ìен серпіì ді лік күші әрекет етсе, онда толық ìеõанèкалық ýнерãèÿ сақталады. Денелер өзара әрекеттескенде және қозғал ған да кинетикалық және потенциалдық энергиялардың бірінің артуы екіншісінің кемуіне тең болатындай өзгереді: Ek1 + Ep1 = Ek2 + Ep2. (34.1) Áұл теңдеу үйкеліс күші әрекет етпейтін денелердің жүйесіне қолданылатын механикалық энергияның сақталу заңын өрнектейді. Үйкеліс күші болғанда механикалық энергия сақталмайды. Åрте ме, кеш пе энергияның басқа түріне айналады. Онда біз заттың ішкі құрылысымен байланысты механикалық емес энергияны (мысалы, жылу энергиясын) анықтайтын боламыз. Оның салдарынан дененің және оны қоршаған ортаның температурасы өзгереді. Сонымен, механикалық энергия ізтүссіз жоғалып кетпейді, ол механикалық емес энергия түріне айналып, басқа денелерге беріледі. Механикалық емес энергия түрлерімен (жылу, ядролық, электрмагнит тік және т.б.) сендер кейінірек танысатын боласыңдар. Есте сақтаймыз! Ýнергияның сақталуы мен айналуының жалпы заңы:
Дескриптор:
-Ғалымдардың тәжірибесінен мысалдар келтіреді
-энергияның сақталу заңына теория тұрғысынан сипаттайды
ДЭ
Презентация
Оқулық 7-сынып.
Жеке жұмыс
«Кім жүйрік» әдісі
12 мин
.
5.3,5.4 жаттығуды шығарады.
Оқушылар
Мех-қ энергия формуласын қолданып есептер шығарады.
