Сабақ 5 Тақырып: Іздестірудің жалпы мақсаттары. Кенорындардың іздестіру алғышарттары Жалпы түсінік
жүктеу/скачать 20,95 Kb.
|
Іздеу сілтемелері
| Құрылымдық сілтемелер –
Жер қыртыстың тектоникалық құрылымның, кенорныдар оқшалау жағдайларын анықтайтын ерекшелктеріне негізделеген. Үш топ құрылымдық сілтемелерді ажыратады: Тұғырлар мен қатпарлы аймақтар аралығында бассейндер мен кенді алқаптардын орнын анықтайтын сілтемелер (ПҚ орналасуының жалпы зандылықтарын қарастырады, анықтайды. Жер қыртыстың басты құрылымдың элементтер – қалқандар, тұғырлар, геосинклинальді аймақтар. Қалқандар слюда, сирек және радиобелсенді элементтер, апатит кенорындарға бай болады; тұғырларда фосфорит, мұнай, газ, көмір кенорныдары белгіленеді; геосинклинальді аймақтарда металлды ПҚдың негізгі массасы шоғырланған). Сондықтан бірінші топ құрылымдарын зерттеудің негізгі мақсаты кен алқаптардың заңдылық орналасуын белгілеу, анықтау. Бассейндер мен кенді алқаптар аралығанда кенорныдардың орнын анықтайтын сілтемелер (кенді алқаптардың құрылымдары қалқандар, тұғырлар мен геосинклинальді аймақтар аралығында қатпарлы және жыртылыс бұзылыстарымен анықталады. Кен алқаптар оқшалауына ең жағымды құрылымды жағдайлар қатпардың құлып бөлшектері болып келеді, жырылмды бұзылыстармен күрделенген, және әр бағыттағы жырылмды бұзылыстардың қиылысуы.) Кенорныдарда кенді денелердің орнын анықтайтын сілтемелер (Шөгінді кенорныдардың құрылымы қарапайым және қатпарлытарға бағынады «подчинена». Осындай тұғырлық тптін темір кенорындар кенді денелері әлсіз еністелген немесе горизонтальды астасуымен орналасады, тақташа және тақташа тәріздес пішінге ие, қалындығы тұрақты). Магмотогенді сілтемелер Атқыланған «изверженные» жыныстарымен ПҚК байланысын анықтайтын барлық тура немесе жанама геологиялық факторлдар жатады. Эндогенді кенорныдар белгілі бір интрузивтармен көбінесе кеністік және генетикалық баланысқа ие болады. Атқылаған жыныстар бұзылу кезінде шөгінді кенорныдар және үгілу қыртыс кенорындары пайда болу мүмкін. Негізгі және асанегізгі массивтерінде хром, платина, титан, алмаз, мыс-никелді, асбест, тальк кенорныдары оқшаланады. Жыныстрадың үгілу нәтижесінде никель мен кобальт қайталмалы (екінші рет п.б – вторичные) кенорныдары және платина мен алмаздардың шашыранды кенорныдары пайда болады. Қышқыл магмалық жыныстармен көбінесе эндогенді кенді кенорныдары байланысты. Алғашқы пайда болған интрузия түрлері ажыратылады: жанартаулы лавалы денелер, гибабиссалды интрузиялар мен дайкалар, интрузивті массивтер орта және үлкен терендіктерде орналасқан. Гипасбиссалды интрузиялармен байланысты көпшілік полиметаллды кенорнындар; алтынды кенорныдардың маңыздылық бөлігі; кейбір мыс, олово кенорныдары. Гранитоидті батолиттерге вольфрам кенорныдары негізделген; барлық кенді пегматиттер; алтынды және молибден кенорныдардың маңыздылық бөлігі. Сілтілі интрузивті жыныстармен ниобийдің ірі карбонатты кенорындары белгілі. Мысалы сілтілі жыныстарда Хибинск апатит кенорнындары орналасқан. Дайкалардың кенді денелермен кеністік байланысы анықталса, эндогенді рудалауын (оруденения) іздеу кезінде маңызды көмек көрсетеді. Метаморфогенді сілтемелер Тау жыныстардың қабаттары (толщи) және оларда орналасқан кенорындар жер қыртысы дамыған кезінде метаморфизмге ұшырайды. Осындай өзгерген кенорындар метаморфталған деп аталады (тау жыныстарда метаморфизмдің нәтижесінде температура мен қысымның өзгеруімен жаңа кенорындар пайда болу мүмкін- олар метаморфталған атауға ие). Флогопит, графит, темірлі кварциттер, мәрмәр, кейбір исланд шпат мен гранат кенорындардың пайда болуы метаморфизмбен байланысқан. Метаморфогенді кенорындарға сыйдырушы жыныстардың ерекше (спецефические) өзгерістер сипатты, олар іздеу сілтемелер болалады: асанегізгі жыныстрадың серпенитизалауы, слюдалануы, ізбестастардың мәрмәрлануы. Кен аймағындағы (околорудные) жыныстардың өзгеруі әртүрлі генезисті кенорындардың маңызды іздеу сілтемелері болып келеді. Сыйдырушы жыныстардың өзгеруі тек рудалы ерітінділердің әрекет ету нәтижесінде пайда болмайды, олар үгілу зоналарда кенорныдардың бұзылудың нәтижесінде пайда болалуы мүмкін. Скарндау (скарнирование), грезенизациялау, кварцтену (окварцевание), каолинизация, доломитизациялау, серицитизациялау деген руда аймағының өзгеруі эндогенді кенорныдар сыйдырушы жыныстарына сипатты. Скарндармен темір, мыс, полиметалл, вольфрам, молибден, алтын, қалайы, бор және басқа металлдар кенорындары байланысты. Грейзенизацияланған жыныстарда қалайы, вольфрам, молибден, бериллий, тантал, ниобий, висмут кенорындары белгіленген. Серицитизация алтын, мыс, мырыш, сирек металлдар кенорындарында анықталады (жанамалайды –сопровождает). Каолинитизация қорғасындың, мырыштын, алтындың қалайының флюориттің, сынаптын орта-төментемпературалы кенорындарға сипатты. жүктеу/скачать 20,95 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|