Сабақ Өндірістік процестерді автоматты басқару жүйесінің типтік құрылысы және әдістері
жүктеу/скачать 1,41 Mb.
|
|
Практикалық сабақ 1. Өндірістік процестерді автоматты басқару жүйесінің типтік құрылысы және әдістері. Өндірісті механизациялау жабдықтарын енгізудің басты мақсаты – жұмыс нысанының сапалы параметрлерін қолдау болып табылады, нəтижесінде бұл өнім сипаттамасында да көрінеді. Егер технологиялық процестерді автоматтандыру негіздерін қарастыратын болсақ, онда механикаландырылатын нысандардың тізіміне сол цехтар, конвейерлер, барлық аппараттар мен қондырғылар кіреді. Тек автоматика жобасының деңгейі мен көлеміне байланысты оны енгізу қиындығының дəрежелерін ғана салыстыруға болады. Автоматты жүйелердің жұмысын жүргізетін параметрлерге кірістік жəне шығыстық көрсеткіштерін белгілеуге болады. Бірінші жағдайда, бұл өнімнің физикалық сипаттамалары, сондай-ақ объектінің өзінің қасиеттері, екінші – бұл дайын өнімнің тікелей сапалы көрсеткіштері жатады. Автоматтандыру жүйелерінде реттеуді қамтамасыз етуші аспап түрінде арнайы сигнализаторлар қолданылады. Қолдану мақсатына байланысты олар түрлі технологиялық параметрлерді қадағалайды жəне басқарады. Атап айтқанда, технологиялық процестерді жəне өндірісті автоматтандыру температуралық көрсеткіштердің, қысымның, ағын сипаттамасының жəне т.б. сигнализаторынан тұрады. Техникалық аспаптар электрлік түйіспелі элементтері бар шкаласыз құрылғылар жұмысы тізбек шығысында іске асырылады. Реттегіш сигнализаторының жұмыс қағидасы алуан түрлі. Егер аса кең тараған температуралық құрылғыларды қарастыратын болсақ, онда манометрлік, сынап, биметалл жəне терморезисторлық үлгілерін айқындауға болады. Аспаптардың конструкторлық орындалуы, əдетте, əрекет ету қағидасымен негізделеді, алайда оған жұмыс жағдайы да біршама əсер етеді. Кəсіпорынның жұмыс бағыттарына байланысты технологиялық процестер мен өндірісті автоматтандыру өндірісті пайдалану ерекшеліктерін ескере отырып жобаланады. Осыған байданысты реттегіш аспаптар өндірістік ортаның жоғары ылғалдылығына, физикалық қысымына немесе химиялық заттардың əсеріне бағытталып əзірленеді. Өндірістік процестерді басқару жəне бақылау сапасы есептегіш құрылғылар мен микропроцессорларды белсенді енгізгеннен бастап едəуір артты. Өнеркəсіп қажеттіліктері тұрғысынан бағдарламанатын техникалық құралдардың мүмкіндіктері тек технологиялық процестерді тиімді басқаруды қамтамасыз етпейді, сонымен бірге жобалауды автоматтандыруға, сондай-ақ өндірістік сынаулар мен эксперименттер өткізуге мүмкіндік береді. Заманауи кəсіпорындарда қолданылатын ЭЕМ құрылғысы нақты уақыт режимінде технологиялық процестерді реттеу жəне басқару міндеттерін шешеді. Өндірісті автоматтандырудың мұндай құралдары есептегіш кешендер деп аталады жəне агрегаттау қағидасында жұмыс істейді. Жүйелер алуан түрлі конфигурацияларды жасайтын жəне белгілі жағдайларда жұмысқа кешенді бейімдейтін бірегей функционалды блоктар мен модульдерден тұрады. Жұмыс операцияларын тікелей орындау функциясын электрлік, гидравликалық жəне пневматикалық құрылғылар орындайды. Жұмыс қағидасы қарай олар функционалды жəне порциялық механизмдер болып жіктеледі де, əдетте олар тағам өнеркəсібінде қолданылады. Бұл жағдайда өндірісті автоматтандыру үшін конструкциясы жағынан электрлі жəне реттеу органдарынан тұратын электрлік жəне пневматикалық механизмдерді енгізуді қарастырылады. Орындаушы механизмдер негізін жиі электр моторлар қалыптастырады. Басқару түріне қарай олар түйіспелі жəне түйіспесіз болып орындалады. Релелік-түйіспелі аспаптармен басқарылатын агрегаттар оператормен манипуляциялау кезінде жұмыс органдарының қозғалыс бағытын өзгертеді, бірақ бұл кезде операцияларды орындау жылдамдығы өзгеріссіз қалады. Егер технологиялық процестерді автоматтандыру жəне механизациялау түйіспесіз құрылғыларды қолданумен жоспарланса, онда электрлік немесе магниттік – жартылай өткізгішті күшейткіштер қолданылады. Кəсіпорындарда өндірістік процестерді басқару мен бақылауын қамтамасыз ету мақсатында жабдықтарды орнату үшін арнайы тетіктер мен қалқандар монтаждалады. Онда автоматты басқару жəне реттеу аспаптары, бақылау-өлшеу аппаратурасы, қорғаныш механизмдері, сондай-ақ коммуникациялық инфрақұрылымның түрлі элементтері орналастырылады. Конструкциясы қарай мұндай қалқан бетінде автоматтандыру жабдықтары орнатылған металл шкаф немесе жазық панель болып табылады. ТПБ АЖ басқару тетіктері операторға технологиялық процестерді бақылауға жəне сол процеске араласу мүмкіндігін береді. Қосымша басқару тетігі технологиялық процесс көрсеткіштерін тіркеу жəне хаттамалау, кəсіпорынның автоматтандырылған басқару жүйесімен автоматты байланыс орнату, сондай-ақ, кəсіпорын басшылығының телефон жəне радио байланысы мен апатты-құтқару қызметтері функцияларын жүзеге асырады. Заманауи басқару тетіктері əдетте технологиялық жабдықтармен бірыңғай өнеркəсіп желісі арқылы байланысты ЖК оператор панельдері мен мониторлары іске асырады. Операторлық панель қоршаған ортаның жəне механикалық əсер етудің жағымсыз (агрессивті) əсерінен қорғалған дисплеймен жəне/немесе басқару органдарымен тегіс алдыңғы бөлігінен тұратын құрылымнан тұрады. Əдетте, панельде шағын тереңдігі бар бөлік болады, бұл оны басқару панелінде, оператор тетігіне, немесе автоматтандыру құрылғысы салынған шкаф есігінде қолайлы орналастыруға мүмкіндік береді. Технологиялық процестерді жəне өндірісті автоматтандыру персонал тарапынан қызмет көрсетуге қолжетімділікті қарастыруы тиістігін атап өткен маңызды. Осы функция көбіне есептеулер жүргізуге, өндірістік көрсеткіштерді бағалауға жəне жалпы жұмыс процесін қадағалауға мүмкіндік беретін тетіктермен жəне қалқандармен анықталады. жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|