Сабақ Орындаған : Орыс Мұқағали курс топ Қабылдаған

Психология
(
СӨЖ
, 
практикалық
 
сабақ
)

Орындаған
: 
Орыс
 
Мұқағали
 
2
курс
 7 
топ

Қабылдаған
:
Ордагулова
Д
..

Мамандық
: 
Психология
Алматы
қаласы
2023
жыл
Қазақстан
Республикасы
Ғылым
және
Білім
министрлігі
Абай
атындағы
Қазақ
ұлттық
педагогикалық
университеті
Министерство
Образования
и
Науки
Республики
Казахстан
Казахский
национальный
педагогический
университет
имени
Абая

Практикалық сабақ №7
Конфликтіні басқару психотехнологиялары бойыншажүйелі классификация құ
растыру.
Делдалдық – конфликтіні шешу техникасы ретінде.
Конфликтіден кету. Бейімделу. Мəжбүр ету. Келісім. Ынтымақтасу.Психологиялық дел
далдық дегеніміз-
бұлконфликтімен жұмыс істеу туралы психологиялықойларды біріктіретін жұмыс фо
рмасы, келісімге келупрактикасына негізделген конфликтологиялықдəстүрлерден жи
нақталған ситуациялық бағытпентəжірибенің мүмкіндіктері.Бұл контексте ситуациялы
қбағыт олардың базистік сипаттарын мадивикациялауарқылы конфликтілі ситуациян
ы өзгерту мүмкіндігінкөрсетеді.Осының негізінде адамдардың мінез-
құлықтары мен өзара əрекеттері өзгереді.Медиатор өзінің іс-
əрекетін осы нақты ситуацияда шешімқабылдауға бағыттайды.
Психолог адамдармен, тұлғаралық қатынастарменжұмыс істейді, осыған байланыст
ы конфликтіліситуация кезіңдегі оның міндетті екі жақты шешімгекелу жолдарымен із
деу, қиын жағдайдағы адамдардыңарасындағы байланыстарды қайта құру.Психологи
ялықделдалдық адамдар арасындағы диалогтыұйымдастыру үрдісіне бағытталған ə
рекеттер жүйесіндеөтте маңызды.Психологиялық делдалдық – 
конфликтілі жағдайда бұзылған қатынсатарды қайтақұруға бағытталған психологиял
ық көмек болыптабылады.
Бұл жерде клиенттің мəселесіне байланыстыпсихологтың (медиатордың) 
этикалық жəне моралдықпозитцияларына екі полиярлық көзқарастың бар екенің ест
ен шығармау керек:
▪ психологтың (медиатордың) 
нейтралды позитциясының құндылығын бірінші орынға қою- 
клиент мəселесіне қатысты қандайда бір өзіндікморалдық позитциясының болуына т
иім салу,себебі бұл қорғануға əкеледі.
▪ психолог 
(медиатор) өзінің құндылық позитциясынклиенттен жасырмастан ашық айтуы керек.
Бұл жерде осы екеуінің қайсысы дұрыстеген сұрақпайда болады .Н.В.Гришинаның ай
туы бойынша психологтың өзінің іс-
əрекетінде жүзеге асырытын кəсіби құндылық мəселесі маңызды болып табылады.
Конфликтіге үшінші жақтың қатысуында тиімділігіəртүрлі болады.Бағыныштылырлар 
арасындағыконфликтіге басшының араласуында жағымдынəтиженің болуы 67 пайыз
ы құрайды. 
Ал ситуацияның25 пайызында мəселе шешілмеген. Ситуацияның 8 пайызында бас
шының конфликтті мəжілісіне керіықпал ететіндігі байқалған.Бұл дегеніміз конфликті
дегіүшінші жақтың іс-
əрекетінің тиімділігіне ықпал ететінфакторлардың бар екендігін білдіреді.

1.Екі жақтың бірлескен жұмысқа деген мотивтері, делдалдың көзқарасын ескеруге да
йын болулары, олардың ұсынған шешімдерін қабылдаулары маңыздыфактор болып 
табылады.
2.Медиаторлықтың тиімділігі үшінші жақтың іс-əрекетінің ерекшелігі мен 
сипаттына байланыстыанықталады.
Олар:
Үшінші жақтың конфликтіні реттеуге дегенқызығушылығы;
Конфликтіні реттеу үрдісі нəтижелі жүргізудіқамтамасыз ететін білім мен кəсіби сапал
ардың, сонымен қатар сендіру қабілетінің пайда болуы;
Жеткілікті тəжірбиенің болуы;
Конфликтілі ситуацияны, жағдайды, оныңерекшеліктерін білу.
3.Конфликтінің өршуі жоғары болғана кезде үшіншіжақтың əрекеттінің тұрақты болуы 
мүмкін.
4.Конфликтіге қатысушылардың ерекшеліктері. Конфликтілі ситуациядағы оппонентт
ердің өзарақатынастары қаншалықты күрделі болса, делдалдықтың тиімділігі соншал
ықты төмен.
5.Конфликтілердің реттеуі тактикалары мен техникалары медиатордың ерекшелікте
ріне емес, ситуацияға байланысты анықталаады.
Үшінші жақтың қатысуымен жүзеге асатын аяқтауүрдісі конфликтіні басқарудың бір ф
ормасы ретіндеқарастырылады.Беделге, нитралдылыққа, компотентілік сапаларына 
ие үшінші жақтан көмексұрау жаңадан шыққан жоқ.Олардың іс-
əрекеттерінкелесідей алгоритімін қарастыруға болады.Ұсынылыпотырған іс-
əрекеттер ситуацияның ерекшеліктерінескеру арқылы анықталған:
- конфликтінің жалпы кортинасын түсініп, ол туралымəліметтерді талдай отырып оны
ң мəнінеену.конфликтінің ерекшеліктерін, екі жақтыңпозитциялармен жасырын қызығ
ушылықтарынбағалау.
- осы конфликтідегі оппоненттердің біріменəңгімелесу.Оның конфликті туралы ойын, 
неге қолжеткізгісі келетіңдігін жəне неден қорқатындығын анықтау.
- міндетті түрде екінші оппонентпен əңгімелесу.
- конфликтігнің себептерімен сипатты туралы біріншіоппоненттің достарымен əңгіме
лесу.Олар біріншіоппоненттің қызығушылықтары туралы жаңаобъективті мəлімет бер
еді.Олармен əңгімелесу кезіңдегіуақытты үнемдеуге болмайды.
- конфликтігнің себептерімен сипатты туралы екіншіоппоненттің достарымен əңгімел
есуі.Олармен əңгіміжоғары мазмұнда болады.
-конфликтінің себебі жəне дамуы реттеу жолдарынұжымның формалды емес лидерл
ерімен бірлесе отырыпталдау.

- қажет болғанжағдайда конфликт мəселесі екіоппоненттің басшыларымен бірлесе о
тырып талдау.
- конфликтіге қатысушылардың жеке ерекшеліктерінескермей, конфликтінің маңызды
себебін неде екендігінтүсіну.
- оппоненттерде қарсылық тудырған мотивтер мен жасырын себептерді анықтау.Кон
фликтінің жасырынмазмұның максималды түрде нақты анықтауға тырысу.
- əрбір оппоненттердің дұрыс жəне қате жерлерінанықтау.
- оқиғаның дамуының жақсы, жаман жəне ықтималварианттарын бағалау.
- конфликтіні тұтас жəне жекелеген шешубағдарламасын жасау.Осы бағдарламаның
үш-төрттүрін дайындау.
- 
осы бағдарламаның оппоненттердің достарыменфармалды емес лидерлермен қаже
т болған жағдайда басшымен бірлесе отырып талдау.
- конфликттінің тек қана тактикасын ғана емессонымен қатар нақты ситуацияны еске
ре отырып оныңстратегиясынада əрдайым түзетулер еңдіріп шешулеркерек.
- осы конфликт нəтижесінде жинақталған позитивтіжəне негативті тəжірибелерді 
жалпылау.