Оқушыларды «қаламсап» әдісі арқылы 3 топқа біріктіру

 

Тапсырма: Әр топқа тиісті кілем, алаша, гобелен тоқу өнерлерінің тарихын, тоқылу жолдарын, ерекшеліктерін   зерттеңіздер. Қазақстандық және әлемдік тоқыма өнерінен мысалдар келтіріңіздер.

Дескриптор:

—       кілем, гобелен, алаша өнерінің тарихын біледі;

—       кілем, гобелен, алаша өнерінің түрлерін анықтайды;

—       тоқылу жолдарын, ерекшеліктерін зерттейді;

—       қазіргі кілемдер түрлерін анықтайды.

—       мәліметті сызба, сурет ретінде флипчартқа түсіреді;

—       зерттеу жұмысына таныстырылым жасайды.

Оқушылар жоғарыда аталған тоқыма өнері туралы туралы мәліметтер жинақтап флипчартқа сызба, сурет ретінде түсіреді, бояуда орындайды, креативті таныстырылым жасауға дайындалады.

Зерттеулерін біткен топ қол шапалақтап белгі береді және таныстырылымға шығады. Дескрипторге сәйкес әр топ тоқыма өнерінің үш түрі бойынша таныстырылым жасайды.

Таныстырылым аяқталған соң өзге топ оқушылары басбармақ әдісінде өзара бағалау жүргізіп, әр топтан бір оқушы ауызша кері байланыс береді.

Оқушылардан бүгінгі сабаққа байланысты кері байланыс алынады. Ол үшін «білемін», «білмеймін», «білгім келеді» деген үш бағаннан тұратын «Ой толғау» кері байланыс парақшасы беріледі. Оқушылар өз ойларын осы кестеге жазады.

Sketchbook (сурет дәптері), түрлі-түсті қаламдар, өшіргіш алып келу.

-Балалар, киізден дайындалған бұйымдарды атаңызшы.

— Бұл өнер қашан және қалай туындаған?

-Шиді тоқу өнері туралы айтып беріңізші.

Сонымен, балалар, қорытынды жасайық, мұндай бұйымдарды орындау үшін келесі сабақта қандай материалдарды біз алып келуіміз керек????

— Ши тоқу үшін: ши дала қамысы, тас,  жүннен жасалған жіптер  және  ағаштан жасалған станок (сырық)  қажет.

— Ши ораудың екі түрі бар.

Біріншісі — тоқулы тұрған даяр шидің өрнегіне сала отырып орау;

Екіншісі — жаңа өрнек сүретінін үлгісімен тоқу.

Шиді бірінші түрмен тоқу үшін оларды бір-бірлеп тоқылған даяр шидің өрнегінің үстіне салып, дәл келтіріп, әр түсті оралған шидің буындарын, санап отырып орайды. Осылай ораған шилерді араласып кетпеу үшін өрнегіне сәйкес келтіріп, өз алдына бөлектел шуда жіппен тізіп отыру керек.

— Және сурет қажет…

— Киіз басу технологиясын еске салайық.

Киіз басуға қойдың күзде қырқып алынған күзем жүнін пайдаланған. Алдымен, киізге арналған жүнді тазалайды. Ол үшін жүнді тулаққа салып, сабау ағашпен тулақтың жан-жағынан отырып алып сабаған.  Жүн сабалып болған соң «тулақ шашу» деген ырым жасалады.

— Жүнді  басу үшін, сабынды ыссы сумен ерітіп жүнге жағады. Жүнді қолмен қаңып, пішін бойынша орналастырады. Қазақта оюлы киізді текемет, сырмақ деп екіге бөледі. Текеметтің жай киізден айырмашылығы бір түсті (ақ немесе қара) жүнді шиге төсеген соң бетіне бояған жүннен ою салады. Тұсқа ілінетін өрнектеліп жұқалау қылып жасалған киізді түскиіз деп атаған. Киізден бұдан басқа да тұрмыстық заттар киіз кебенек, киіз қалпақ, байпақ, кесеқап, шәйнекқап, кірқап, сандыққап, жер жастық, асмалдық (түйенің жабуы), тоқым, жабу, т.б. істеген.

—  Киіз шамамен бір тәулік ішінде кебеді.

— Фильцевание технологиясы  туралы естідіндерме?   ( арнайы  ине арқылы  ойыншықтар жасалады).

— Алдымен нобай дайындаймыз

—  Дизайнерлерді киіз өте қатты қызықтырады…

Біз бүгін А 4 форматтағы қағаз бетінде нобай орындаймыз.

Мұндай бұйымдардын қандайын  таңдайсыз? Ойланыныз.

Мүмкін, бұл киіз  мойынорағыш   немесе сөмке болама екен? Бұл сіздің таңдауыныз және бұйымдар сіздің идеяныз – бұл сіздің қиялыныз.

Суреттерге қараныз  ( мысал суреттер)

Әр  сурет   3 кезеңден тұрды:

1.      Композициялық дұрыс орналастыру (компоновка);

2.      Құрастыру және пропорциялық қатынастарды зерттеу;

3.      Композицияның пластикалық және түстік шешімдері.

Нобай бойынша жұмыс жасау кезде түске көңіл аудару қажет.

Түстер үйлесімділігіне арналған кестелерді зерттеу қажет. Қараныз…

Акварель техникаларын көрсету: мөлдірлету,шаю. Гуашьпен  жұмыс істеу кезіңде суды көп қолданбаймыз, акварельде керісінше – суды көп  қолданамыз.   Акварельде қылқаламмен қағаз бетінде 3 қабаттан артық жүруге болмайды.

—  Ең маңыздысы —   түспен сараптама  жасау.

—  Нобайды бояу алдында  түстерді бөлек қағазда зерттеп қараныз.

Тәжірбиелік жұмысты бастамас бұрын қауіпсіздік техникасымен таныстырыңыз.

Көркем еңбек сабақтарына арналған қауіпсіздік техникасы:

•          жұмысты тек қана мұғалімнің рұқсатымен бастау;

•          оқытушының рұқсатынсыз оқу, жұмыс орнын тастап кетпеу;

•          құрал-саймандарды тек қажетті жағдайда ғана пайдалану;

•          жұмыс орнын таза ұстап, материалдар мен құралдарды тиімді жұмыс істеу;

•          жұмыс кезінде бөтен жаққа назар аудармау;

•          басқа оқушылардың жұмысына кедергі жасамау;

•          жұмыс бітісімен материалдар мен құралдарды өз орындарына жиып қою.