Батыс Қазақстан инновациялық-технологиялық университеті
Практикалық сабақтардың жоспары
«Қазақ халык ауыз әдебиеті»
Курс – 3
Мамандықтар:6В01301 – «Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі»
Оқу түрі – күндізгі
Семестр – 1
2021-2022
оқу жылы
Құрастырған: аға оқытушы Қуаныш Талап Таймасұлы
Филология, мәдениет және оқыту әдістемесі кафедрасы
Кредит саны – 4
Практикалық сабақ – 15 сағат
Орал, 2021ж
Такырыбы №1: Халық фольклорының зерттелу тарихы, классификациясы.
Сабақ мазмұны:
1. Ауыз әдебиетінің әлеуметтік маңызы.
2. Халықтық
құндылықтары, идеялық,
тағылымдық, эстетикалық, танымдық қызметтері.
Фольклорлық шығармалардағы халық бейнесі, үміті.
3. Фольклорды зерттеушілер.
Тақырыбы №2: Фольклордың ерекшеліктері.
Сабақ мазмұны :
1. Көркемдік жүйесінің қалыптасуы, өміршеңдігі.
2. Фольклорлық жанрлардың поэтикасы, жасалу тәсілдері мен құралдары.
Тақырыбы №3: Тәуелсіздік кезіндегі қазақ фольклорының жай-күйі.
Сабақ мазмұны:
1. Фольклордың қазіргі тұрмыстағы маңызы,
қажеттілігі, қолданыстағы нәтижелілігі. Балабақша,
мектеп сатысындағы фольклор жайы.
2. Ауыл фольклоры, оның қалаға ықпалы.
3. Қазіргі фольклорлық жанрды қолданушылар жайы.
Тақырыбы №4: Ұлттық этнография ұғымдары, жанрлары, тегі, түрлері.
Сабақ мазмұны:
1. Лирикалық өлеңдер.
2. Халық лирикасының жанрлық ерекшеліктері.
3. Классификациялау мәселесі. Лирикалық өлеңдердің тақырыбының ауқымдылығы.
4. Қара өлең, ән өлең, тарихи өлеңдер. Лирикалық өлеңдердегі қазақ халқының эстетикалық
дүниетанымы
Тақырыбы №5: Мақал-мәтелдердің жанрлық белгілері.
Сабақ мазмұны:
1. Классификациялаудың принциптері.
2.
Тақырыптық, логикалық-семантикалық жіктелулері.
Тақырыбы №6:
Жұмбақтардың айтылу формасы мен көркемдік тәсілдері.
Сабақ мазмұны:
1. Жұмбақтардың тақырыптық ауқымы.
2. Жұмбақтың бүгініг формасы.
3. Жұмбақтың тағылымдық рөлі.
Тақырыбы №7: Шешендік сөздердің құрылымдық ерекшелігі.
(Ырғақты қара сөз, өлең өрнектерімен келуі).
Сабақ мазмұны:
1. Мәдениет, қоғамдық қызметтердегі билер сөзі.
2. Бүгінгі күнгі билер сөзінің рөлі мен беделі.
Тақырыбы №8: Батырлық, новеллалық ертегілер. Жанрлық белгілері.
Сабақ мазмұны:
1. Шытырман оқиғалығы және ондағы қиялдың (вымысед) атқаратын қызметі. Композициялық
құрылымы.
2. «Ер Төстік», «Керқұла атты Кендебай», «Уәзірдің қызы», «Үш өсиет», «Әділ патша туралы ертегі»
т.б).
Тақырыбы №9: Аңыз-әңгімелердің, әпсаналарының қаһармандары.
Сабақ мазмұны:
1. Эпсана (легенда). Жанрлық сипаты.
2. Ертегісімек (Былички). Жанрлық анықтамасы.
Тақырыбы №10: Тарихи жырлар.
Сабақ мазмұны:
1. Тарихи жырлардың
жанрлық ерекшеліктері, батырлар жырымен байланысы. (“Едіге
батыр”, Абылай, Олжабай, Бөгенбай, Қабанбай, Кенесары. Досан, Бекет, Жанқожа,
Исатай-Махамбет т.б.
2. Тарихи жырлар, оның эпостық жырдан айырмашылығы. «Бекет батыр» жыры
, «Ер
Қабанбай» жыры
, Нысанбай жырау «Кенесары-Наурызбай» дастаны
, Жүсіпбек
Шейхисламұлы «Қиса Наурызбай төре»)
Тақырыбы №11.
Айтыс өнері.
Сабақ мазмұны:
1.
Зерттелу тарихы, жіктелуі.
2. Қазіргі кезең айтысы, маңыздылығы мен тақырыптың кеңдігі.
3. Айтыстағы демократия жайы.
4. Айтыс беделі. Айтыс және айтыскер.
5. Айтыс және қоғам қатынасы.
Тақырыбы №12: Балалар фольклорының поэтикасы.
Сабақ мазмұны:
1. Көркемдік бейнелеу құралдары мен тәсілдері.
2. Жинақылық (Локоничность). Қарапайымдылық. Ойнақылық.
3. Көркемдік бейнелеу құралдары мен тәсілдері.
4.
Тақырыбы №13: Қазіргі қазақ әдебиеті және фольклор.
Сабақ мазмұны:
1. Фольклор мен әдебиеттің бір-бірімен тектес, туыстастығы.
2. V-XV, XV-XVI, XVIII-XIX, XX ғасырлардағы, қазіргі қазақ әдебиеті және фольклор.
3. Түркі халықтарына ортақ ежелгі әдебиеттегі фольклор ролі.
Тақырыбы №14 Қазақ халқы түркі халықтарының ауыз әдебиеті құрамында.
Сабақ мазмұны:
1. Тарихи-типологиялық зерттеу әдісі.
2. Ұқсастық себептері. Қыпшақ, оғыз, қарлұқ тілдер тобындағы халықтардың фольклоры. Шығу
түбірі.
Тақырыбы №15: Қазіргі қазақ фольклористикасындағы типологиялық және
функциналдық зерттеу әдістері.
Сабақ мазмұны:
1. Қазақ фольклористикасы.
2. Қазақ фольклористикасының тарихы.
3. Қазақ поэзиясының жанры мен стилі.