Сабақтың жоспары: Ас қорыту жүйесіне жалпы шолу. Ас қорыту жүйесінің қызыметі. Ас қорыту түтігінің құрлысы
жүктеу/скачать 3,19 Mb.
|
АС ҚОРТУ
| б) жамбастың сырт жағында
в) бөксе еттерінің алдында г) санның алдынғы жағында 9 Сирақ бұлшықеттеріне қандай топтар жатады? а) ортаңғы және шеткі б) алдыңғы,латералді,сыртқы в) қиғаш бас,көлденең бас г) үлкен бел,мықындық 7 Құстұмсық-иық бұлшық етінің пішіні қандай? а) жалпақ,ұршықтәрізді б) күшті дамыған,жалпақ в) ұзын бір қауырсынды жалпақ г) дөңгеленген 8 Қол ұшы бұлшықеттері қанша топқа бөлінеді? а) 3 б) 5 в) 4 г) 6 9 Білек бұлшықетінің латынша аталуы? а) mm.capitis б) mm.anterbrachii в) m.anconeus г) m.palmarislongus Жамбас бұлшықеттеріне жатпайтын бұлшықеттердің латынша атауын атаңыз: m.Guadratus lumborum m.abdominis m.carpitis m.anconeus m.Pectoralis minor m.Piriformis m.lumbricales m.Psoas minor m.Gluteus maximus m.Obturatorius internus m.iliopsoas m.Palmaris longus m.Guadratus lumborum m.abdominis m.carpitis m.anconeus m.Pectoralis minor m.Piriformis m.lumbricales m.Psoas minor m.Gluteus maximus m.Obturatorius internus m.iliopsoas m.Palmaris longus Дұрыс жауабы: Иық бұлшықеттерінің латынша атауын атаңыз: m.Biceps brachii m.coracobrachialis m.brachialis m.Ablguus internus abdominis m.Quadratus lumbocum m.latissimusdorsi m.Serratus anterior m.Trasversus abdominis m.Pectoralis major m.piramidalis m.Obliguus externus m.Rectus abdominis Дұрыс жауабы: m.Biceps brachii m.coracobrachialis m.brachialis m.Ablguus internus abdominis m.Quadratus lumbocum m.latissimusdorsi m.Serratus anterior m.Trasversus abdominis m.Pectoralis major m.piramidalis m.Obliguus externus m.Rectus abdominis Дельта тәрізді ет Иық белдеуінің бұлшық еттерін атаңыз: Өттің еттері Үлкен дөңгелек бұлшық ет Қылқанүсті бұлшық ет Қылқанасты бұлшық ет Шайнау еттері Жауырынасты бұлшық ет Қиықша ет Кіші дөңгелек бұлшық ет Трапеция тәрізді ет Бронх еттері Қолды бүгу еті Дельта тәрізді ет Дұрыс жауабы: Өттің еттері Үлкен дөңгелек бұлшық ет Қылқанүсті бұлшық ет Қылқанасты бұлшық ет Шайнау еттері Жауырынасты бұлшық ет Қиықша ет Кіші дөңгелек бұлшық ет Трапеция тәрізді ет Бронх еттері Қолды бүгу еті Мылқау суреттер: Төмендегі суретке сипаттама беріңіз: Төмендегі суреттке сипаттама беріңіз: Төмендегі суреттке сипаттама беріңіз: Төмендегі суретке сипаттама беріңіз:
Кестені толтырыңыз:
Дұрыс жауабы: Жаңа Сабақтың тақырыбы: Ас қорыту. Сабақтың жоспары: 1. Ас қорыту жүйесіне жалпы шолу. 2. Ас қорыту жүйесінің қызыметі. 3. Ас қорыту түтігінің құрлысы . Төменгі жақ сүйек Еріндер Тіл Меншікті ауыз қуысы Жұмсақ таңдай Жұтқыншақ Өңеш Асқазан Ұйқы безі Аш ішек Тоқ ішек Он екі елі ішек Бауыр Тік ішек Соқыр ішек Ас қорыту жүйесі (Пищеварительная система, systema digestorum) Ауыз қуысы (Полость рта ,cavitas oris) Жоғарғы ерін Жоғарғы жақ сүйектің тістері Жұмсақ таңдай Таңдайлық тілшік Аңқа Таңдай-тілдік доғашық Төменгі ерін Төменгі жақ сүйектің тістері Таңдай-жұтқыншақтық доғашық Тіл (язык,lingua) Тілдің түбірі Тілдің соқыр тесігі Шекаралық жүлге Тілдің орталық жүлгісі Тілдің денесі Тіл жиегі Тіл ұшы Жапырақ тәрізді бүртіктер Саңырауқұлақтәрізді бүртіктер Науашықтәрізді бүртіктер Таңдайлық бадамша Тіл-көмекейлік қақпашықтық орталық қатпар Дауыстық қатпар Тістер (зубы,dentеs) Кіреуке Тістік заттек Тістің ұлпасы Тістік цемент Тіс түбірінің өзегі Тіс ұшының тесігі Тістің түбірі Тістің мойны Тіс сауыты Жұтқыншақ (глотка,pharynx) Мұрынның қалқасы Соқыр тесік Жұтқыншақтың таралуы Алмұрт тәрізді қалта Жұтқыншақ-көмейлік қақпашықтық қатпар Шекаралық жүлге Түтік-жұтқыншақтық қатпар Жұтқыншақтың қалтасы Шырышты қабық Есту түтігінің жұтқыншақтық тесігі Өңеш (пищевод, esophagus) Жұтқыншақтың көмейлік бөлігі Өңештің мойындық бөлігінің тарылуы Өңештің кеуделік бөлігінің тарылуы Өңештің көкеттік тарылуы Көкет Іштік бөлік Кеуделік бөлік Мойындық бөлік Асқазан (желудок,gaster) Аш ішек, тоқ ішек және соқыр ішек (тонкая кишка,толстая кишка,слепая кишка,intestinum tenue, intestinum crassum,caecum) Сигма тәрізді жиек ішек Жоғарыланған жиек ішек Көлденең жиек ішек Төмендеген жиек ішек Соқыр ішек Мықын ішек Аш ішек Бауыр (печень,hepar) Өт қуық Бауырдың сол үлесі Бауырлық артерия Төменгі қуыстық вена Бауырдың оң жақ үлгісі Тік ішек (прямая кишка,rectum proctos) Сигма тәрізді жиектік ішек Тік ішектің кеңжері Артқы өтістің өзегі Артқы өтісті қысатын бұлшықет Артқы өтіс аймағының терісі Артқы өтісті көтеретін бұлшықет Ұйқы безі (поджелудочный железы, pancreas) Жалпы өт түтігі Ұйқы без денесі Ұйқы без түтігі Ұйқы без басы Он екі елі ішектің жоғарланған бөлігі Тесігі Ас қорыту жүйесі латыншасы: systema digestorium, Орысша: пищеварительная система. Ас қорыту мүшелері:
Бездері: үш жұп: 1.Сілекей бездері (шықшыт,тіл асты ақ,жақ асты); 2.Ұйқы безі (қарын асты безі); 3.Бауыр. Жүйенің қызметтері: 1) тағамды механикалық; 2) қоректік заттарды; Тіректі конспект: 3) қорытылған; 4) қорытылмаған. Ауыз қуысы латынша: cavitas oris, Грекше: stoma, Орысша: Ротовая полость. Екі бөлігі бар: кіре берісі және меншікті ауыз қуысы. Меншікті ауыз қуысы жоғары жағынан таңдай мен төменгі жағынан бұлшық ет диафрогмасынан,екі бүйірінен және алдынан тістермен,ал артынан аранмен шектеседі. Таңдай -латынша: palatinum, орысша: небо. Қатты және жұмсақ таңдайдан тұрады.Жұмсақ таңдайдың ортаңғы бөлігі-тілшесі деп аталады. Бүйір жағында алдыңғы және артқы жағында талшықтар болады.Олардың аралықтарында бадалша бездер жатады.Лимфоидті ұлпадан түзілген, қорғаныш қызмет атқарады. Тіл – латынша: lingua, орысша: язык – пішінін өзгертіп тұратын етті мүше.Сыртынан кілегей қабықшамен қапталған. Тілдің үстіңгі жағында дәмді сезетін әр түрлі емізікшелер орналасқан .Олардың құрамында дәм сезу рецепторлары болады.Тілдің түбірі,денесі,ұшы болады. Қызметі: 1) дәм сезу,сөйлеуге және шайнауға қатысады. Тістер-латынша: dens ,орысша: зуб. Шығу мерзіміне байланысты сүтті және тұрақты түрлері болады.Тұрақты тістің саны-32.Пішініне қарай күрек,ит, кіші және үлкен,ауыз тістер деп бөледі. Тістің құрылысы: тіс сауыттан,мойыннан,түбірден құралған. Тіс сауыты эмальмен қапталған.Оның астында дентин жатады.Тістің ішкі қуысы болады.Ол пульпа толтырып жатады (қан тамырлары мен нерв талшықтарынан) тұрады Жұтқыншақ-латынша: pharynx,орысша: глотка. Мойын омыртқаларының алдыңғы жағында орналасқан.Бас қаңқасының негізгі сүйегінен басталып 4-ші мойын омыртқасы тұсында өңешке жалғасады.Үш бөлігі бар: мұрын,ауыз,көмей. Мұрын бөлігі хоана тесіктері арқылы мұрын қуысымен байланысады.Бұл бөлігінің екі бүйірінде түтіктерінің тесіктері болады.Ол түтіктер арқылы ортаңғы құлақ жұтқыншақтың мұрын бөлігінен байланысады. Ортыңғы құлақ сыртқы ортадағы қысыммен теңестіреді. Ауыз бөлігі: аран арқылы ауыз қуыспен байланысады. жүктеу/скачать 3,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|