Сабақтың мақсаты: 1 Білімділік
Әр түрлі ортадағы дыбыс жылдамдығы 1-кесте
жүктеу/скачать 326,69 Kb.
|
Дыбыс. Дыбыстың сипаттамалары (9 сынып)
- Бұл бет үшін навигация:
- Дыбысты сипаттау үшін біздің дыбысты қабылдауымызбен байланысты дыбыс қаттылығы, тонның биіктігі, тембр сияқты арнайы физикалық шамалар енгізіледі.
- Интербелсенді тақтада камертонды видео арқылы көрсету Камертон
- Генри Белдің
- Дыбыс көзі Дыбыс қаттылығы, дБ
- Интербелсенді тақтадан жануарлар мен құстардың дауысын қосу
- Жаңғырық
- Жиілігі 20000 Гц-тен жоғары дыбыстарды ультрадыбыстар деп атайды.
- Есептер шығару(оқулықпен жұмыс) 26- жаттығу
Әр түрлі ортадағы дыбыс жылдамдығы 1-кесте
Дыбысты сипаттау үшін біздің дыбысты қабылдауымызбен байланысты дыбыс қаттылығы, тонның биіктігі, тембр сияқты арнайы физикалық шамалар енгізіледі. Ауада тарайтын дыбыс толқындары серпімді бойлық толқындар болып табылады. Дыбыстың қаттылығы неге байлынысты болатынын анықтау үшін камертонды қолданады. Интербелсенді тақтада камертонды видео арқылы көрсету Камертон – доға тәрізді қысқы сапталған металл таяқша, оның көмегімен музыкалық дыбыс алуға болады. Мектеп камертондары бірінші октаваның “ля” нотасына сәйкес келетін дыбыс шығарады. Камертондардың немесе басқа гармоникалық тербеліс жасайтын денелердің шығаратын дыбыстары музыкалық дыбыстар деп аталады. Дыбыс қаттылығы дыбыс шығаратын дененің тербелістер амплитудасымен анықталады. Өлшем бірлігі – Децибел (дБ) 1847 -1922 жылдары өмір сүрген, телефонды ойлап тапқан американдық өнертапқыш Генри Белдің құрметіне бел деп аталған. 1 бел = 10 дБ –ге тең. Кейбір дыбыс көздері шығаратын дыбыстың қаттылық деңгейінің мәндерін 2 кестеден көре аламыз.
Белгілі бір жиіліктегі дыбыс толқынын тон деп атайды.Тон биіктігі тербеліс жиілігімен анықталады, яғни тербеліс жиілігі үлкен болса, тон да биігірек болады. Слайд:8,9 Тембр –адамның дауысына немесе аспаптың үніне өзіндік бояу беретін дыбыстың сапасы.Интербелсенді тақтадан жануарлар мен құстардың дауысын қосу Шу - әр түрлі жиіліктегі дыбыстардың ретсіз қабаттасуы болып табылады. Акустикалық резонанс деп дыбыс тербелісі кезінде меншікті тербеліс жиіліктері сәйкес келетін құбылыс. Жаңғырық – қандай да бір кедергіден шағылған және бастапқы таралған орнына қайта оралған дыбыс толқындары. s= Дыбыстың әр түрлі кедергілерден шағылуы барысында, естілу ұзақтығының артуы реверберация деп аталады. Жұмсақ жиһаздары бар, кілем төселген және ада көп жиналған бөлмелер дыбыс толқындарын жақсы жұтады, мұндай орындардың реверберациясы аз болады. Жиілігі 20000 Гц-тен жоғары дыбыстарды ультрадыбыстар деп атайды. Ультрадыбыстар техникада және медицинада кеңінен қолданылады. Шағылған ультрадыбысты пайдаланып, нысананың орнын анықтау тәсілі эхолокация деп аталады. Медицинада (УЗИ) адам денесін ультрадыбыстық тексеру (сканерлеу)үшін пайдаланылады. Ультрадыбыстың көмегімен тастар ұнтақталады, металдарды және аса қатты материалдарды кесу және дәнекерлеу жүзеге асады. Есептер шығару(оқулықпен жұмыс) 26- жаттығу №1.Кез келген тербелетін дене ауада механикалық толқын тудырады.Неліктен онда олардың барлығы да дыбыс толқындарын таратпайды? Жауабы:Дыбыс таралу үшін дыбыс көзі мен дыбыс қабылдағыш арасында серпімділік қасиеті бар қандай да бір орта болуы тиіс. №2. Бер: Шешуі: ν=510Гц υ=λν υ=340м/с λ= = =0,7м т/к λ-? №3 Бер: Шешуі: t=10с υ= υ=343 м/с s=υt=343м/с·10с=3430м т/к s-? №5 Бер: Шешуі: ν=740Гц υ=λν υ=1480м/с λ= = =2 м т/к λ-? 27- жаттығу №1. Бер: Шешуі: s=200м s= t= = =1,2с υ=340м/с т/к t-? №2 Бер: Шешуі: t=4,5с s= = =765м υ=340 м/с т/к s-? №4 Бер: Шешуі: ν=435Гц υ=λν υ=340м/с λ= = =0,78 м т/к λ-? жүктеу/скачать 326,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|