4. Алгоритмдердің бірыңғай құрылымдары Кез келген алгоритмді (программаны) блоктардың өзара байланысуына қарай төмендегідей үш түрлі басқару құрылымын пайдалану арқылы жазып шығуға болатындығы дәлелденген:
сызықтық құрылым немесе тізбектелген әрекеттер тізбегі;
тармақты құрылым немесе шартты тексеру;
қайталау немесе циклдік құрылым.
Осы үшеуі құрылымдық программалаудың негізгі конструкциялары, яғни құраушылары болып саналады.
Программадағы кез келген әрекетті (операторды) оның кіру нүктесі арқылы тауып орындауға болады (осы тәсілмен табылмайтын операторлар және шексіз циклдер болмауы тиіс).
Мұндай алгоритмді – программаны басқару ісі жоғарыдан төмен қарай жүргізіледі. Түсініктеме мәтін (комментарий) қосылған осындай програм-малар оқуға және түсінуге жеңіл болып есептеледі.
Оператор – тілдің қарапайым сөйлемі, ол белгілі бір әрекет немесе амал орындап, ; таңбасымен аяқталады.
Сызықтық құрылым бірінен кейін бірі орындалып тізбектеле орналасқан бірне-ше операторлардан тұрады.
Тармақты құрылым – шартқа байланысты екі оператордың бірінің орындалуы.
Цикл – операторлар бөлігінің бірнеше рет қайталана орындалуы.
Төменде алгоритмдердің бірыңғай құрылымдарының сызбалық (схемалық) бейнеленуі көрсетілген
Мұнда a және b-ның сандық мәндерін программаға енгізіп (2-блок), содан кейін қосу ама-лын орындап, ақырында y-ті қағазға басып шығарып, жұм-ысты тоқтатамыз.
y = a + b формуласы есептеу блогы (3-блок) арқылы өрнек-теледі. Ал нәтижені қағазға ба-су үшін көпбұрышты құжат алу блогын (4-блок) пайдала-нып, оның ішіне нәтиженің атауларын жазамыз.
басы
a, b енгізу y := a + b
y
соңы
1
2
3
4
5
5. Сызықтық алгоритм
6. Тармақталу алгоритмдері
Тармақталу алгоритмінде арифметикалық теңсіздік (тең-дік) түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі. P шар-тының мәні ақиқат (true) немесе жалған (false) бола ала-тын логикалық өрнек түрінде болады. Егер ол орындалса – ақиқат болса, онда алгоритм бір жолмен, ал орындалма-са – екінші жолмен жүзеге асырылады, яғни есепті шы-ғару жолы тармақталып екіге бөлініп кетеді.