Сабақтың тақырыбы: «Қобыланды батыр»
«Қобыланды батыр» жырының
жүктеу/скачать 1,84 Mb.
|
5-сабақ «Қобыланды батыр» жыры. Алғашқы сын
- Бұл бет үшін навигация:
- «Қобыланды батыр» жыры
- Білгенің жөн
- Анықтама бұрышы Сюжеттің негізгі элементтері
| «Қобыланды батыр» жырының
ең көне түрі бізге жетпеген. Өйткені жырды жырлаған ақын, жырау, жыршылар өзі өмір сүрген дәуір тұрғысынан толықтырып, өңдеп отырған. «Қобыланды батыр» жырының бірнеше нұсқасы бар. Аталған жырды Марабай жырау, Мергенбай жырау, Біржан Толымбайұлы, Мұрын Сеңгірбайұлы сынды жыршы- ақындар жырлаған. «Қобыланды батыр» жырыҚарақыпшақ Қобыланды –батыр, тарихи тұлға Тарихи деректер бойынша Көшпелі өзбек мемлекетінің негізін қалаушы Әбілқайыр ханның бас батырларының бірі болған. Шамамен ХV ғасырда өмір сүрген Қазақ шежіресіне сүйенсек, Қобыланды Қарақыпшақтан тараған Тоқтарбайдан туған. Қарақыпшақ Қобыланды батырдың аңыздық негізде қиялдан туған кейіпкер емес, өмірде болған, ерлік істерімен еліне танылып, құрметіне бөленген батыр Қобыланды-туған жерін жаудан қорғаған қаһармандықтың символы, яғни, қайсар рухтың символы. Білгенің жөнКомпозиция дегеніміз латынша құрастыру, қиыстыру деген мағынаны береді. Көркем шығарманың құрылысы, яғни шығарманың оқиғасы, тілі, автор сөзі, кейіпкер пішіні, кескін-келбеті, мінез-құлқы, сөйлеген сөзі, жалпы алғанда, қажетті материалдардың бірлігі. Композиция кез келген шығармада болады. Сюжет дегеніміз французша зат деген мағынаны береді. М.Горькийдің сөзімен айтқанда:" Сюжет дегеніміз—адамдардың өзара қарым-қатынасы, байланысы, қайшылықтары, жек көру, жақсы көру, әр характердің, типтің өсуі, жасалу тарихы." "Қобыланды батыр" жырында оқиғаның дамуы оған қатысушы адамдардың өзара байланыста, қарым-қатынаста, күрес, тартыстарда болатынын көреміз. Қимыл, іс-әрекет, талас-тартыс үстінде әркімнің мінезі, наным-сенімдері, күйініш-сүйініштері айқындалады және сол адамдардың қарым-қатынастарына жырды бізге жеткізуші, айтушының қалай қарайтын ойы, көзқарасы да сезіледі. Осылардың бәрін бір сөзбен шығарманың сюжеті деп атайды. Анықтама бұрышы Сюжеттің негізгі элементтері1. Экспозиция-түсіндірме- шығарманың жай-жапсарын таныстыру мақсатында айтып, негізгі әңгімеге көшеді. жүктеу/скачать 1,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|