Белдемшелер түрпішініне қарай әр түрлі болады: қатаң кіші көлемді түрпішін; жайлы көлемді түрпішін; қиялды. Олар үш сұлбалы сызықтармен шектелген;
а) бел сызығы;
б) етек сызығы;
в) бүйір сызықтары.
Сұлбаға байланысты белдемшелер тік және коус тәрізді, тепе-теңдікке қарай қысқа, ұзын, бел сызығы көтерілген, орташа немесе төмендетілген болып шығарылады. Әдеттегі пішімді белдемше беті белдемшені алдыңғы және артқы бөліктерге бөліп тұратын екі немесе үш ұзындық сызықтарымен бөлінеді.
Артқы бөлігі көбінесе ортасында тігісі бар өзара симетриялы екі бөліктен тұрады. Белдемшенің алдыңғы және артқы бөліктерінде бел сызығына қарай бүкпелер жүргізіледі. Бүкпелердің саны, олардың ұзындығы мен түр пішіні адам денесінің құрылысына байланысты әр түрлі болады.
Тапсырма: Тік белдемшенің конструкциялық сызбасы сызу мен есебі шығару
1.Тік белдемше
Тік белдемше негізінің сызбасын конструкциялау үшін әйелдер тұлғасының өлшемдерін білу қажет:
ЖАбел,ЖАб, Ұб, Бб.
Тік белдемше негізінің сызбасын құру үшін конструкциялау қосымшалары мөлшері қарастырылады: жартылай бел айналымына Қбел =0,5-1,5 см, жартылай мықын айналымына Қмық=1,0-4,0 см.
Ең алдымен, базистік тор құрады. Базистік тордың өлшемі белдемшенің алдыңғы ортасынан және артқы орта сызығына дейінгі бетінің олшеміне сәйкес болып келеді.
Т нүктесінің ұшынан бұрыш сызады. Ұзындық сызықта белдемшенің ұзындығы мен технологиялық өңдеуіне берілген қосымшаны шегереді. ТН – Ұбм + Қ тө.
Мықын сызығының орнын Бмық. – мықтың биіктігі өлшемін қолданып айқындайды, ТБ =Бб(бұл мөлшер қалыпты емес, өйткені ол әйелдер тұлғасының тепе-теңдік пен дене құрылысына байланысты). Базистік тордын ені жартылай мыкын айналымы еркін қонымдылығына берілген ТТ1 =ЖАмық. + Қм.қ.қажетті минемалды қосымшадан тұрады. Сонымен, тік бұрышты құрастырғаннан кейін белдемшенің артқы және алдыңғы бөліктерінің енін дұрыс есептеу қажет. Әдетте, мұндай есеп өте қарапайым болады. ТТ2 =ЖАмық + Қм.қ. /2-2 см, мұндағы 2 см тұлғаға байланысты. Бұл есепті қолдана отырып, артқы бөліктің учаскесі ТТ2алдыңғы бөліктің Т2Т1учаскесін, әйелдер тұлғасының ерекшеліктеріне байланысты кіші болады. Тік белдемше тұлғаның бел тұсында тығыз қонымды болуға тиіс, бірақ технологиялық өңдеуге берілген қосымша белдемшенің бел сызығындағы енінің есебінде болғаны, белдемшеніңбел сызығындағы енінің есебінде блғаны, белдемшенің үстіңгі қиығымен белдіктің бірігуінде қонып кетеді. Бел бүкпелерінің енін есептеу үшін белдемшенің бел тұсындағы ені мен мықын деңгейдегі өлшемінің айырмасын анықтап алу қажет.
(ЖАмық + Қм.қ.)-(Жбел + Қт.ө.).
Есептелген айырмашылығын қақ бөледі, өйткені белдемше екі бөліктен тұрады. Белдемшенің артқы бөлігінің бел бүкпелерінің ені бел тұсындағы арқаның майысуына байланысты көбірек болады. Бүйір бүкпелерінің ені қалған айырма санына байланысты есептелінеді.
Бүйір бүкпесін анықтау үшін айырмадан қалған санды қолданамыз, 18 – 9=9. Тексеру: 55-5-4-9=37 см.
Бел бүкпелерінің орналасуын адам тұлғасына байланысты таңдайды. Ереже бойынша, артқы және алдыңғы бөліктердің бүкпелер орнын ББ3 және Б1Б4 кестелері анықтайды.
ББ3=0,4 х ББ2, Б1Б4 = 0,4 х Б1 Б27.
Бүкпелер ұзындығы артқы – 15,0 – 17,0 см, алдыңғы – 10,0 – 12,0 см, бүйір – 17,0 – 20,0 см, мықын биіктігіне байланысты. Бүкпелерді әзірлеу: бүйір бүкпесін бір қалыпты сызықпен мықын жағына қарай айналдырып сызады, ал артқы және алдыңғы бүкпелерін тік сызықпен көсетеді.
Белдемшелердің анықталған сұлбасы мен түрпішінін жасау үшін (тар, етегіне қарай сәл кеңейтілген) декорациялық – конуструкциялық қосымшалар қолданады. Н2 Н2 1= Н2 Н2 11, қосымшалардың мөлшерінің аса маңызы жоқ, олар 1,5 см-ден 2,0 см-ге дейін өзгереді. Тік белдемше конструкциялық сызбасы. Бел мен бөксеге берілетін қосымшалар.
Тік белдемше құрастыруға қажетті есептер.
Тік белдемше конструкциялық сызбасы.
Белдік бұйымдарды құрастыру үшін негізгі өлшемдер: Ст, Сб, Ди. Кеңдікке қосымшалар бел Пт және Пб бөксеге береді.
Бел мен бөксеге берілетін қосымшалар.
Бұйым
Ескертулер
Қатты қыналған
қыналған
орташа
кең
Пт
Пб
Пт
Пб
Пт
Пб
Пт
Пб
Юбка
Шалбар
0
0
0-0,5
0-0,5
0,5-0,7
0,5-0,7
0,7-1
0,7-1
1
1,5-1
1,5-2
1,5-2,5
1-ден жоғары
1,5-нан жоғары
2-ден жоғары
2-ден жоғары
Тік белдемшені құрастыру.
Ст – 38 Пт – 0,7
Сб – 52 Пб – 1
Ди – 60
ТН↓
ТБ↓
→
→
→
В
Вбөк
Взад
Вбер
←
→
Ди – 60 см
18 – 20 см
Сб + Пб = 52 + 1 = 53
(Сб + Пб) - = 53 – 25,5 = 27,5
Ескерту: дене бітіміне қарай алдыңғы бөлік пен артқы бөлік бірдей болуы мүмкін немесе артқы бөлік алдыңғы бөліктен ені қысқа болуы мүмкін.
(Сб+Пб) – (Ст+Пт) = 53 – 38,7 = 14,3
В
В = = 2,4
бөк = = 3,55
Белдік қынамаларды ; нүктелерінің ортасында орналастырады артқы қынама бөксе сызығына дейін 3-4 см жетпейді (ұзындығы 13-14 см). Алдыңғы қымтыманың ұзындығы бөксе сызығына дейін 6 см жетпейді (10-12 см). Жан қиықтарын 1-1,5 см көтереміз. Қынама соңдарын 0,5. Юбка етегі 1-1,5 см кеңейтілген немесе 1,5 см кішірейтілген болуы мүмкін.