Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
Шыѕыс пен Батыс арасындаѕы ћатынастардыѓ шиеленiсуi
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| Шыѕыс пен Батыс арасындаѕы ћатынастардыѓ шиеленiсуi.
Бќсеѓдетудiѓ сќтсiздiкке џшыратылуы жќне АЋШ-тыѓ «ћырѕићабаћ соѕыста» жеѓiске жетудi кLздеген баѕыты. 70—80-жылдардыѓ шегiнде халыћаралыћ жаѕдай таѕы да шиеленiстi. Оныѓ к=птеген себептерi бар. 1974—1975 жылдарда батыстыѓ дамыѕан барлыћ елдерiн iс жљзiнде экономикалыћ даѕдарыс ћамтыды. Оѕан энергетикалыћ даѕдарыс ћосылды. Осыныѓ бќрi дљниежљзiлiк нарыћтаѕы дќстљрлi байланыстардыѓ бџзылуына ќкелiп соћтырды, экспорт-импорттыћ операциялардыѓ ћалыпты љдерiсiн ћиындатып, бљкiл ћаржы-несие 35 ћатынастары саласыныѓ жаѕдайын нашарлатты. Жаѓа жолдар iздестiрiле бастады. Дегенмен Батыс Еуропаныѓ бiрћатар елдерiнде жќне АЋШ пен Канадада =кiмет басына келген «консерваторлар» халыћаралыћ аренада ћатал баѕыт џстай беру идеясынан айырыл- мады. Бџѕан Ауѕанстандаѕы оћиѕалар себеп болды. Кеѓес бџћаралыћ аћпарат ћџралдарыныѓ атап к=рсеткенiндей, КСРО Ауѕан =кiметiнiѓ =тiнiшi бойынша Ауѕанстанѕа шектеулi ќскер контингентiн енгiздi. Батыстыѓ аћпарат ћџралдары КСРО-ны егемендi елге ћарсы басћын- шылыћ жасады деп айыптап, «кеѓестiк соѕыс ћаупi» ж=нiндегi идеяны ћоздыра тљстi. Осы оћиѕаларды пайдаланѕан АЋШ-тыѓ белгiлi бiр кљштерi стратегиялыћ ћару-жараћтарды џлѕайтудыѓ бџрын-соѓды болмаѕан џзаћ мерзiмдi баѕдарламасын ћабылдады. Олар Кеѓес Одаѕынан ќскери басымдыћћа жету маћсатын алдарына ћойды. АЋШ- та бiрiншi болып соћћы беретiн ћару-жараћтыѓ жаѓа тљрлерiн =ндiру =рiстетiлдi. Вашингтон ѕарышты милитарландыратынын ашыћтан- ашыћ бiлдiрдi. НАТО-ѕа енген Батыс Еуропаныѓ бiрћатар елдерiнде орташа ћашыћтыћћа жететiн американ ядролыћ зымырандары орналастырылуы КСРО-ны жауап шаралар ћолдануѕа мќжбљр еттi. Бџл халыћаралыћ жаѕдайды одан бетер ушыћтырды. Сондай-аћ АЋШ- тыѓ басћа елдердiѓ iшкi iстерiне араласуы да халыћаралыћ шиеленiстiѓ ушыѕа тљсуiне себеп болды. С=йтiп, Таяу Шыѕыс, Африка, Љндi мџхиты АЋШ-тыѓ «=мiрлiк мљдделерi» аймаѕына айналдырылды. Пентагон осы аймаћтарда АЋШ ќскерлерiнiѓ болуын жќне жалпы АЋШ-тыѓ бџл =ѓiрлерге деген ыћпалын еркiн џлѕайта бастады. Оѕан ћоса 70- жылдардыѓ соѓы — 80-жылдардыѓ басында Ливан, Ауѕанстан, Никарагуа, Панама, Сальвадор, Гренада, Ливия АЋШ-тыѓ араласып отыратын объектiлерiне айналды. 1983 жылы президент Рейган ѕарышта орналаса алатын элемент- терi бар зымыраннан ћорѕанудыѓ кеѓ к=лемдi ћорѕаныс жљйелерiн ћџрудыѓ џзаћ мерзiмдi баѕдарламасын жариялады. Ол ресми тљрде «стратегиялыћ ћорѕаныс инициативасы» (СЋИ) деп аталды. Оныѓ мiндетi — КСРО-ѕа ћарсы бiрiншi болып ядролыћ ћаруды ћолдану жќне американ аумаѕына жауап соћћы берiлгенде оныѓ зардаптарын азайту мљмкiндiгiне жету љшiн соћћы берушi ѕарыштыћ ћару- жараћтардыѓ к=птеген легiн орналастыру жолымен АЋШ аумаѕын ћорѕауѕа арналѕан зымыранѕа ћарсы «ћорѕаныс ћалћанын» жасау болатын. СЋИ-дыѓ маћсаты — ѕарыш арћылы КСРО-дан ќскери басымдыћ жаѕдайына ие болу едi. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|