Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
Социализм орнатудыѓ басталуы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
дүниежүзі тарихы 11
| Социализм орнатудыѓ басталуы. 1952 жылы «)тпелi кезеѓ»
аяћталѕаннан кейiн ЋКП жаѓа «басты баѕыт» џсынды, оныѓ мќнi экономикада тiкелей социалистiк )згерiстер жасауѕа к)шу болды. Ћытайда социализм орнату кеѓестiк љлгi бойынша басталды, оѕан неркќсiптi индустрияландыру жќне ауыл шаруашылыѕын џжымдастыру жатћызылды. 1953—1957 жылдарда ЋХР-де дамудыѓ бiрiншi бесжылдыћ жоспары жљзеге асырылды, ол елде бiртџтас экономикалыћ кеѓiстiк ћџруѕа к)мектестi жќне ќмiршiл-ќкiмшiлiк басћару жљйесiнiѓ негiздерiн ћалады. 1953 жылы љкiмет халыћтан астыћ, техникалыћ даћылдар жќне мата сатып алуѕа мемлекеттiк монополия енгiздi. Ауыл шаруа- шылыѕында жер шаруалардыѓ ћолында болатын кооперативтер ћџрылып жатты. Одан кейiн келесi кезеѓ — жер мен )ндiрiс ћџралдары ћоѕамдыћ меншiкке к)шкен кооперативтер ћџру кезеѓi басталды. Ћалаларда џлттыћ буржуазия сауда саласынан ыѕыстырылып, жекеменшiктегi )неркќсiп орындарыныѓ к)пшiлiк б)лiгi мемлекеттiк тапсырыстарды орындауѕа мiндеттелдi. К)п џзамай жекеменшiктегi 178 кќсiпорындардыѓ бќрi аралас кќсiпорындар болып ћайта ћџрылып, мемлекеттiк баћылауѕа алынды. 1956 жылдыѓ кктемiне ћарай шаруаларды џжымдастыру жќне неркќсiп пен саудадаѕы жекеменшiк секторды ћайта ћџру аяћталды. Бџрынѕы иелер капиталыныѓ бiр жылдыћ табысыныѓ 5%-ын здерi алатын болды. Бесжылдыћ тџсында )неркќсiп )ндiрiсiнiѓ жалпы к)лемi 14 %-дай артты, жџмыссыздыћ тљгелдей дерлiк жойылды, ћалаларда тџрѕын љй ћџрылысы басталды, сауатсыздыћты жоюда табыстарѕа ћол жеттi. 1954 жылы ЋХР-дыѓ конституциясы ћабылданды, ол мемлекеттiѓ социалистiк сипатын бекiттi, жоѕарѕы мемлекеттiк органдардыѓ ћџрылымына )згерiстер енгiздi. ЋХР-дыѓ Т)раѕасы ћызметi енгiзiлiп, оѕан Мао Цзэдун отырды. Љкiмет Мемлекеттiк ќкiмшiлiк кеѓесi деп аталды. Халыћ )кiлдерiнiѓ Бљкiлћытайлыћ Жиналысы (Х;БЖ) еѓ жоѕары )кiлеттi орган деп жарияланды. 1956 жылы Мао Цзэдуннiѓ бастамасы бойынша ЋХР-да «Мейлi жљз гљл гљлдесiн, мейлi жљз мектеп бќсекелессiн» деген идеологиялыћ наућан басталды, оныѓ барысында елдiѓ азаматтары )здерiнiѓ саяси к)зћарастары мен сенiмдерiн еркiн бiлдiруге шаћырылды. Осы кезеѓге дейiн ЋКП-да екi топ ћалыптасты. Оныѓ бiрi социа- лизмдi жоспарлы тљрде орнатуды жаћтаса, екiншiсi «љлкен секiрiстiѓ» к)мегiмен жаѓа ћоѕам орнату жолында КСРО-дан жќне басћа елдерден озып отыру мiндетiн алѕа ћойды. 1956 жылы ЋКП VIII съезiнiѓ I сессиясында социализмдi бiрте-бiрте орнатуды жаћтаушылар жеѓiске жеттi. Съезд Ћытайда бiрнеше бесжылдыћтар iшiнде социализмнiѓ материалдыћ-техникалыћ базасын жасаудыѓ «басты баѕытын» бекiттi. Партияда џжымдыћ басшылыћтыѓ ћажеттiгi туралы ќѓгiме басталды. Алайда к)п џзамай жаѕдай )згердi. 1957 жылы Мао Цзэдун оппози- цияѕа љлкен мiнбер (трибуна) берiлгенi «арамш)птi» аныћтап алу, ал жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|