180
;неркќсiпте индустрияландыруды
жеделдету жартылай майда-
герлiк техникасы
*
бар џсаћ кќсiпорындар салумен байланыстырылды.
«Љлкен секiрiс» шеѓберiнде 1958 жылдыѓ соѓында «болат љшiн шайћас»
)ткiзiлдi. Бљкiл елде 90 млн-нан астам адам
майдагерлiк тќсiлмен
шаѕын домна пештерiн салып, љкiмет алѕа ћойѕан мiндеттi — болат
ћџюды екi есе арттыру мiндетiн шешпекшi едi. Мџныѓ салдарынан
)ндiрiлген )нiмнiѓ сапасы )те т)мен болды да, оны )ндiруге ћыруар
к)п баѕалы шикiзат жџмсалатын болып шыћты.
Бiраћ Мао Цзэдун «љлкен секiрiс» саясатын жалѕастыра бердi. Бџл
бiрћатар партия мен мемлекет ћайраткерлерiнiѓ наразылыѕын
туѕызды, олар жљргiзiлiп отырѕан баѕытты сынады. Олардыѓ бќрi
«антипартиялыћ ћызмет» жљргiздi деп айыпталып, жџмыстарынан
тайдырылды.
«Љлкен секiрiс» жылдарында
ЋХР-дыѓ халыћ шаруашылыѕы
)нiмдерiнiѓ к)лемi љштен бiрге, џлттыћ табыс т)рттен бiрге т)мендедi,
халыћ шаруашылыѕыныѓ тiкелей шыѕындары 100 млрд юаньннан
асып кеттi. «Љлкен секiрiс» саясатыныѓ кљйрегенi соншалыћты, тiптi
Мао Цзэдун ЋХР Т)раѕасы болѕан ћызметiнен кетiп, орнына )зiнiѓ
партиялас орынбасары Лю Шаоцидi ћалдырды. Бiраћ ол ЋКП
Орталыћ Комитетiнiѓ Т)раѕасы ћызметiнен кеткен жоћ.
60-жылдардыѓ басынан бастап Лю Шаоци бастаѕан Ћытай
басшылыѕы неѕџрлым шынайы саясат жљргiзудi, халыћ шаруа-
шылыѕын басћаруда бџрынѕы экономикалыћ принциптерге оралуды
жаћтап шыћты. «Љлкен секiрiс» саясатыныѓ терiс зардаптарын жою
ж)нiнде ћадамдар жасалды. Деревнядаѕы басты тџлѕалар жердi )здерi
сатып алатын жќне бiрлесiп иелiк ететiн принциптер негiзiнде
шаруаларды бiрiктiретiн )ндiрiстiк бригадалар болды. Оларѕа к)мекшi
шаруашылыћтар жќне љй мљлiктерi ћайтарылып берiлдi. Мџныѓ
нќтижесiнде ауыл шаруашылыѕындаѕы даѕдарыстан шыѕу
басталды,
)ндiрiстiѓ ћџлдырауы тоћтатылды.
Бiраћ Мао Цзэдун к)п џзамай )кiмет билiгiн бiр )зiнiѓ ћолында
џстау љшiн кљрес бастады. Ол идеялыћ сатћындыћ жасады деп партия
мен мемлекеттегi ќрiптестерiне соћћы беруге ќзiрлендi. 1962 жылы
ЋКП Орталыћ Комитетiнiѓ Пленумында Мао Цзэдун социализм
тџсындаѕы «тап кљресiн кљшейту» тџжырымдамасын ћорѕай отырып,
пролетариат диктатурасы тџсында да революцияны жалѕастыра беру
туралы Ереже џсынды. 1965 жылдан бастап ол партия, љкiмет, армия,
ѕылым мен мќдениет саласына буржаузия мен контрреволюциялыћ
ревизионистердiѓ к)птеген )кiлдерi кiрiп алды деп мќлiмдедi. Тек
пролетарлыћ мќдени революцияны бастаѕанда ѕана «капиталистiк
жолмен келе жатћан адамдар» басып алѕан )кiметтi ћайтадан )з
ћолымызѕа алуѕа болады дедi.
«Мќдени революция» Мао Цзэдунныѓ саясатымен келiспейтiндердiѓ бќрiн
елдiѓ басшылыѕынан аластап, елде «казармалыћ коммунизм» мен
* майдагерлiк техника — орысша полукустарная техника деген маѕынада — (
ред.)
181
социализмдi жеделдете ћџру маћсатын кздедi. Ћытайдыѓ бџћаралыћ
аћпарат ћџралдарында Мао Цзэдунѕа табынушылыћ кљшейдi. Ол «Џлы
баѕдарлаушы» деп аталды. Ал оныѓ еѓбектерi сан миллондаѕан таралыммен
басып шыѕарылып жатты.
Достарыңызбен бөлісу: