Сакулина Н. П. Комарова Т. С. Балалар ба шасында'РЫ

заттьщ 
031
н бал ага 
2 — 3
рет кайыра б акы лату кажет. Сонымен 
к атар эр кезде тутас затка кещ л аудартып, оньщ ©ткен бакы- 
л ау д а айтылмаган ж ац а сапасы мен касиетш атап керсету 
керек. М ысалы, жазры гулд
1
балалармен аныктап карап, алды­
мен онын эде\п екенд1Г1 айтылура тшс; балаларра оны кызьщ- 
таура м ум кш дш берген жен, ал тары б!рде гул д щ формасы мен 
бояуына кещ л аудартылады.
Ж ы л бойы бейнелеу 1С-эрекетшде саб ак к а кецшен пайдала- 
нылран затты онын бейнесшщ алдында тексеруд1 ж аз да да 
колданура болады, б
1
рак ол сондай толык турде емес. Б алалар, 
олар ушш, ж ан а заттар мен кубылыстарра кездесш отырады, 
ен маныздысы — солар туралы накты т у с ш ж беру, эйтпесе бала 
олардын бейнесш дурыс ж асай алмайды.
Ж а з д а б алал ар саны раукулакты , ж емк-жидект1, араштарды, 
гулдерд1, сонымен катар кустарды, балалар бакш асы учаскесш- 
де туратын шшкене андардын м усш ш жабыстырып, жел1мдеп 
жасайды, суретш салады. Олар кептеген гулдер мен шубарлан- 
ган шабындыктын, кеп агаш есетш орманньщ, ©зенге баратын 
жолдын жэне т. б. суреттерш салуы мумкш.
Ж а з г ы ем1рд1Н кейб1р картиналары коллективт1к жумыста 
бер1лу1 мумюн. Мысалы, барлы к балалармен б1рге коллектив- 
Т1к фриз ж асаур а болады. «Эдем1 гул шешек атты» (сурет) не- 
месе «Эр турл 1 кустар келш агаш ка конды» (аппликация).
Ж а з д а ©тк1з1летш саб ак та балаларды ц жыл бойы алган тэ- 
ж
1
рибес
1
н ж анданды ру кажет. Осы м аксатта балалардан к а н ­
дай да б 1 р кубылысты не затты олардыц калай бейнелейт1нде- 
р1н с ур а у керек.
С аб ак ты жыл бойына да, ж азга да ж оспарлаганда, тэрбиеш! 
осы уакытты н б
1
р б©л1Г1нде балалармен ©тк
131
л е т
1
н сол б
1
л!м- 
Д1к-тэрбие жумыстары н ескеруге тшс. Бул — жумыстыц барлык 
б©л1мдерш б1р1мен-б1р1н 
байланыстыруды 
1ске 
асыру 
ушш 
кажет, сонымен, бейнелеу 1с-эрекет1 бойынша саб ак уш ш такы- 
рып мазмунын 1р1ктеп алып, балаларды н Т1Л1Н дамы ту сабак- 
тарында, мацайындагылармен таныстырранда, музыка сабак- 
тарында жэне 
керкем 
эдебиет окыранда алран 
б1Л1мдер1не 
суйену керек. Б алаларды н кандай эндерд1 айтатынын, кандай 
блецдерд1 жаттайтынын ескеру кажет, егер оларда керкем бей­
не болса, онда осы шы гармалар балаларды ц суретше жабыс- 
тыруына, аплликациясына мазмун бола алады. Мысалы, Е. Се- 
рованыц 
«Бак-бак», 
«Коцырау» 
А. 
Бартоныц 
«Кораблик», 
Е. Трутневаныц «Елка» сиякты елецдерь
Кайсыб1р елендер мен музыкалык шырармаларды, мысалы, 
М. Старокадомскийд1Ц «Коян», «Куз» деген елец1н, музыкасы 
И. Кишко т. б. сабактардьщ эмоцнялык кец
1
л 
к у Й 1Н 
кетеруге, 
б1рдемен1Ц 
сурет1н салуга, жабыстырура 
ынталандыру уш1н 
пайдаланура болады.
Т эрби ен п , б ей н ел еу 1С-эрекет1 бойынш а с а б а к т а к ы р ы б ы н ой- 
л ас ты р ы п , б у л бел!м нен тек п р о г р а м м а л ы к М1нд етт1 б1Л1п кой-
4—974
97

май, сонымен катар сол жэне ба ск а ж аста гы топтардьщ тэрбие 
жумысы ны ц барлык, бел1мдершщ мазмунын б1луге тшс.
Сурет, ж абы сты ру, аппликация сабак тары н ж осп арлауды ц 
мундай тэс1Л1 усынылган у л п ж осп арл арда 1ске асырылады. 
О ктябрь айына жосп арланган б1ршш1 с а б а к к а кещ л аудары- 
цыз: «Тэрбие жумысыныц б аск а жарымен байланысы» бел1мш- 
де белпленген ж ум ы сты ц бэрг естиярлар тобы «Программасы- 
ныц» 
«Табиратпен 
танысу жэне 
т1л дамыту», «Музыкалык 
тэрбие» бел1мдершде каралады .
Б е й н е л е у ю-эрекет1 б о й ы н ш а ж у м ы с ж у р п з г е н д е тэрби еи п 
эр с а б а к т ь щ э с т е т и к а л ы к т э р б и е г е к а ж е г п ж у м ы с а т к а р а т ы -
нын т у с ш у г е т ш с : б а л а л а р д а э с т е т и к а л ы к сез1м (ф ор м а, т у р , 
ком п ози ц и я с е з 1М1н) т э р б и е л е у керек.
Б у л т ек м ы н а д ай ж а р д а й л а р д а рана, егер б а л а л а р програм - 
м а д а б е л п л е н г е н т у р д 1 ж а к с ы б ш с е , ал т эр б и еп п с а б а к к а т у р
тус1 с э й к е с м а т е р и а л д ы о й л ан а 1рж теп а л с а рана, м у м к ш . С у - 
р е т т 1Ц э д е м 1Л1Г1 мен к е р к е м д 1г 1 б а л а л а р д ы ц ф о р м а ж а с а у ш ы
к о з р а л ы с т ы к а л а й мецгергенд1г1не ж эн е с у р е т т е , ж а б ы с т ы р у д а , 
а п п л и к а ц и я д а з а т т ы ц ф о р м а с ы н бере а л у ш е б е р л 1гш е де бай- 
л ан ы сты .
Аньщ бейнеленген форма бал ада сушспениплщ, ж ак сы эмо­
ция тудырады. Ол педагогтыц к©ц1л1н б1рнеше рет аударуды да 
умытпайды: «Мен1ц сур етт
1
калай салганыма карацыз». Н е­
месе: «Шынымен ж ак сы ж абыстырдым (сурет салдым) гой?»—
деп сурайды бала, педагогтан м ак тау кут1п.
Ж ум ы сты ц сэтт1 
шыккан 
композициясы да 
эстетикалык 
эмоция тудырады. Егер сурет, аппликация парак к агазга ж а к ­
сы орналастырылса (заттыц формасы мен пропорциясы ескер ь 
л1п, салынган бейне аса улкен де, аса юшкентай да болмай, 
женс1з бос орын калды ры лмаса, бейне бгр ж а к к а ауысып кет- 
песе), бул да баланы куандырады (нэтиже ж ак сы болу уш ш
тэрби еш ш щ кандай к©мег1 болу 
керек екен! 
ж огары да ай- 
т ы л г а н ) .
С а б а к т а бал ага эстетикалы к эсер ету бейнелеу уш ш кандай 
затты, кубы лы сты тацдап алуга да байланысты (бул бал ага 
ж ак сы таныс зат, ойыншык, кубылыс, таб и гат жэне когам ды к 
ем1р болуымен катар, баланыц тамаш алап, тацыркауын туды- 
ратындай эдем1 де болу керек). С ондай-ак тэрбиеш ш щ т ап ­
сырманы тусшд1ре бкчушщ, затты бейнелеуге 
ынталандыру 
уш1н 
балалармен 
б1рге 
оны 
тексере 
карауыныц 
мацы- 
зы зор.
О л у ш ш алд ы м ен з а т т ы ц немесе к у б ы л ы с т ы ц э д е м ш п н е
ке«1л а у д а р ы п , о б р аз д ы , к е р к е м сез т а б у керек. 0 лец, эн текс- 
тер1н к е л т !р у э р к а ш а н д а э с т е т и к а л ы к к е з к а р а с т ы куш ейтед!.

Сабактыц улп жоспары
Сабак аттары
Программалык мазмуны
Сабакты етк1зу методикасы
Материал
Тэрбие жумысы- 
11 ын баска жак- 
тарымен байла- 
ныстыру
кКуз, агаш- 
тардан жа- 
пырактар 
тусш 
жа- 
тыр» такы 
рыбына с у ­
рет салу
«Е ртеп
агаш» такы- 
рыбына 
сур ет салу
К вадратта- 

жүктеу/скачать 9,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: