2.4 М.Вебердің әлеуметтанулық көзқарастары Макс Вебер (
1864-1920
) — неміс әлеуметтанушысы, әлеуметтік философ, тарихшы. Вебер әлеуметтік
теориясында себептілік пен «түсіну» біртұтас болу принципіне үлкен мән берген. Вебер алғаш рет
капитализм тек батыста протейантизм және кальвинизмнің тарауымен байланысты пайда болды дейді. Вебер
бойынша идеалдық тип өмір шындығын бейнелейді. Бұл жалғыз жарым фактілерді жүзеге алу түсінудің
құралы. Мазмұны жағынан Вебер идеялары қоғамдық-экономиқалық формациялар туралы маркстік ілімге
қарсы бағытталған.
Негізгі еңбектері: «Түсіністікті әлеуметтанудың кейбір белгілері жөнінде» (1913);
«Әлемдік діндердің шаруашылық этикасы» (1915); «Шаруашылық және қоғам» (1921—1922).
М.Вебер бойынша
әлеуметтанулық көзқарасы
Адамдар өздерінің ұмтылыстарын қандай
саналы
іс-әрекеттері
құралдарымен
ұғындыру және
түсіндіру.
Зерттеу пәні болуы қажет
әлеуметтік іс-әрекеттер
социологияның негізгі мақсаты -
әлеуметтік әрекеттерді оның
себептері арқылы түсіндіру
болып табылады.
әлеуметтік әрекет - ол адамның
өз ісіне өзі мән беруі арқылы
жасалатын
және
ол
іске
асырылған жағдайда оған басқа
адамдардың
әрекеті
немесе
мінез-құлқы
арқылы
жауап
қайтару мүмкіндігі ескерілетін
іс-қимыл.
Әлеуметтік әрекетті түсіндіру үшін ең
алдымен әрекет субъектінің өз ісіне берген
мағынасын
анықтау
десе
екіншіден,
әлеуметтік әрекеттің себептік мотивтерін
анықтау қажет деп көрсетеді. Вебердің
пікірінше әлеуметтік әрекеттер үлкен
әлеуметтік өзгерістерге әкелуі мүмкін.
институттар мен топтардың іс-әрекет
сипатына
ыкпал
етеді
Сондай-ақ,
әлеуметтік әрекеттер үлкен әлеуметтік
өзгерістерге әкелуі мүмкін. Сондай-ақ,
әлеуметгік әрекеттер институттар мен
топтардың іс-әрекет
сипатына ыкпал етеді.