Идеалды типтер концепциясы әлеуметтік іс-әрекет теориясының
маңызды жасаушысы.
Ерекшелігі
Идеалды тип - ол
объективтік
эмпирикалық
(яғни,
тәжірибелік)
шындықты
бейнелеу емес, бұл зерттеуші
ғалымның
ойлауының, ой-
пікірінің жемісінің теориялық
құрылымы (яғни, идеясы).
Идеалды типтік құрылымдар –
бұл
қажетті құбылыстар мен
процестердің жалпы түйінді
ұғымдары.
М.Вебермен белгіленген
идеалды типке тән әлеуметтік
әс-әрекеттер
Мақсатқа сәйкес келетін іс-әрекет
(целерацинальное действие). Бұл
мақсатқа
сәйкес келетін іс-әрекет,
тұлғаның ойлаған мақсатына жетуі
үшін қолданылады.
Аффективті іс-әрекет – сезім,
ессіз
психолоиялық
импульс
арқылы
белгіленеді.
Дәстүрлі іс-әрекет – дағдылар
арқылы жүзеге асады.
М.Вебер әлеуметтік іс-әрекет тұжырымдамасына сүйене отырып, ол
саяси билікті үш түрге бөледі. 1) харизматикалық; 2) дәстүрлік; 3)
бюрократты.
Харизматикалық үстем ету ,
яғни соқыр сезіммен көсемге
сенуге негізделген.
Дәстүрлік – дәстүр
мен салтқа негізделген;
ал бюрократтық деп ресми қызметтегі
адамдардың, азаматтардың мүддесіне
нұқсан келтіріп, өз міндеттерін формальды
түрде атқаратын үстем ету формасы.
Бюрократизм – істің
мәніне
немқұрайлы формальды қарау, істі
көпке созу. “Бюрократизм” деген
ұнамсыз ұғым.
