Сатмаганбетова Ж. З галиханов С. Г python-да бағдарламалау


Python ішкі бағдарламалар құрылымы



бет9/20
Дата19.09.2023
өлшемі188,19 Kb.
#108688
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   20
Байланысты:
Алгоритм тџсінігі-emirsaba.org (1)

1.8 Python ішкі бағдарламалар құрылымы 
Python-да ішкі бағдарламалар құрылымдары процедура, функция түрінде
ұйымдастырылады. Python – дағы процедура(функция), бағдарламалар
жазудың негізі болып табылады.
Функциялар(процудуралар) нақты тапсырманы орындайтын және
бағдарламаның басқа бөліктерінде қайта пайдалануға болатын код блогын
білдіреді[2,3].
Жалпы синтаксисі:
def П-Ф_атау ([параметрлер]):
инструкциялар
Функция(процудур) анықтамасы функцияның атауынан, параметрлері
бар жақшалар жиынынан және қос нүктеден тұратын def – cөзінен басталады.
Жақшадағы параметрлер қосымша емес. Келесі жолдан функция(процудура)
орындайтын нұсқаулар блогы пайда болады. Барлық нұсқаулықтар жолдың
басынан шығады.
Пiкiр жазғандар: роцедураның синтаксисін қарастырайық:
def Err(): # процедура анықтау
print ("Қате: деректер дұрыс емес" )
n = int (input('введите положительное число'))
if n < 0:
Err() # процедура шақыру
- Пiкiр жазғандар: роцедура - кейбір әрекеттерді орындайтын көмекші алгоритм
- Бұл шақыруға болатын бағдарламаның шағын ішкі бөлігі
- Пiкiр жазғандар: роцедураны анықтау def қызметтік сөзінен басталады.
- Пiкiр жазғандар: роцедураны шақыру оның аты бойынша жүзеге асырылады, одан кейін
дөңгелек жақшалар, мысалы, Err().
- Бір бағдарламада бір процедураның көптеген шақырулары болуы мүмкін.
- Пiкiр жазғандар: роцедураларды пайдалану кодты қысқартады және ыңғайлылықты
арттырады.
Параметрлі процедура
Python-да процедура параметрлері қалай қолданылатынын қарастырайық.
Мысал: көрсетілген таңбаны 60 рет басып шығаратын процедура жазу керек
(символ пернетақтадан енгізу
).
1
def printChar(s):
29



2
3


4
5
print (s)
sim = input('введите символ')
printChar(sim) # алғашқы шақыру
printChar('*') # келесі шақыру, * шығару
Жергілікті және жаһандық айнымалылар
1
2
3
4
x = 3 жаһандық айнымалы
def pr(): # параметрсіз процедура 
print (x) жаһандық айнымалы мәнін шығару
pr()
1
2
3
4
5
x = 3 жаһандық айнымалы
def pr(a): # параметрлі процедура
a = 4 жергілікті айнымалы
print (a) # 4
pr(x) жаһандық айнымалы параметріне жіберу (3)
Python тілінің функциясын құру мысалын қарастырайық.
Мысалы
:
def sumD(n):
sum = 0
while n!= 0:
sum += n % 10
n = n // 10
return sum
print (sumD(1075))
- Функция – негізгі бағдарлама бөлігі.
- Пiкiр жазғандар: роцедура секілді, функция шақыру кезінде анықталуы керек
- Пiкiр жазғандар: роцедурдан айырмашылығы қайтару мәндерінде
- Функцияның мәнін қайтару үшін, return пайдаланыңыз.
- Функция мәнін шығару өз атымен (sumD(1075)) бірге жүреді.
Python күрделі математикалық өрнектерді құрастырудан басқа,
функциялардың шақыру нәтижелерін басқа функциялардың аргументтері
ретінде қосымша айнымалыларды пайдаланбай жіберуге мүмкіндік береді
Бағдарламаларды жазу кезінде әр түрлі объектілерді түрлендіру қажет.
Өйткені біз тек сандық объектілермен ғана таныстық, сондықтан оларды
түрлендіру үшін функцияларды қарастырамыз.
int() аргументтер берілмеген жағдайда 18 немесе 0 жолынан жасалған
бүтін санды объектті қайтарады. float() саннан немесе жолдан жасалған
өзгермелі нүктелі санды қайтарады.
Функциялар жұмысының сипаттамасын қайдан алуға болады?
Бағдарламашылар бұл үшін құжаттаманы пайдаланады. Python функциясына
30



арналған құжаттама help() функциясының аты кіретін функцияның көмегімен


туындауы мүмкін:
>>> help(abs)
Рекурсия –өзін шақыратын функкция командалар жинағы.Амалдардың
ішінде командалар қайталанса немесе функция өз-өзі шақыратын функция
рекурсия деп аталады. Мысалы, Бірінші функцияда және екінші функция бар
болғаны экранға енгізу арқылы сөздер шығарылады.
Ол рекурсия яғни шексіз орындалатын функция
def f1():
print('f1 orindaldy')
def f2():
print('f2 orindaldy')
f1()
def f3():
print('f3 orindaldy')
f3()
Рекурсияя тоқтату үшін шарт керек. Шарт арқылы рекурсияға мысал
қарастыру. Осы мысалда шарт 0 ден кіші болған жағдайда
"stop"stop"stop"
сөзі
шығарылады, ал оған дейін рекурсия функция жүзеге аса береді
Коды
Келеси біз математикалық есептерді рекурсия функция арқылы көрейік.
Әсіресе факториал есептері шығару мақсатында ең бастысы return қайталау
операторы арқылы және шарт жүргізу арқылы жүзеге асады
Коды
def fact(n):
if(n==1):
return 1
else:
return n*fact(n-1)
Python модулі басқа бағдарламаларда қайта пайдалануға болатын кодпен
бөлек файлды білдіреді. Модуль жасау үшін модульді білдіретін *.py
кеңейтімімен нақты файлды жасау керек. Файл атауы модульдің атауын
көрсетеді. Содан кейін осы файлда бір немесе бірнеше функцияларды анықтау
31



керек.
Басты бағдарлама файлын hello.py деп атаңыз. Біз оған сыртқы


модульдерді қосқымыз келеді.
Бұл әрекетті орындау үшін алдымен жаңа
модуль анықтаймыз, account.py деп аталатын жаңа файлды құру керек. Егер
PyCharm немесе басқа IDE пайдалансаңыз, онда екі файл да бір жобаға
орналастырылады.
Сурет 13 - Модуль жасау
Python бағдарламалау кезінде қателердің екі түрі кездеседі. Бірінші түрі -
синтаксистік қате.
Олар бастапқы кодты жазу кезінде бағдарламалау тілінің
синтаксисін бұзу нәтижесінде пайда болады. Егер мұндай қателер болса,
бағдарламаны құрастыруға болмайды.
Кез-келген әзірлеу ортасында жұмыс
істегенде, мысалы, PyCharm-те, IDE өзі синтаксистік қателерді бақылай алады
және оларды қандай да бір жолмен бөле алады.
Қателердің екінші түрі - орындалу қатесі. Олар жасалған бағдарламада
оны орындау кезінде пайда болады. Мұндай қателерге ерекше жағдайлар да
жатады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   20




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет