Бұлардың ішінде ең жақсысына аристократиялық мемлекетті жатқызды. Онда ақыл-естілік, парасаттылық билейді, оның прициптері-адамгершілік ар-намыс деп санады.
Ертедегі гректердің саяси ой-пікірлерін одан әрі дамытып, фәлсафасын шыңына жеткізген ұлы ойшыл Аристотель.
Аристотель
Аристотель Афиныға оралып, өз мектебін ашты. Осында ол бірінші рет саяси ғылымды пән ретінде кіргізіп, өзі сабақ берді. Аристотельді саясаттанудың әкесі дейтіні осыдан.
Саясаттануға қатысты “Саясат”, “Афиналық полития”, “Этика” деген еңбектері бар.
Саяси ойдың даму тарихында айтарлықтай із қалдырған ежелгі Рим болды. Онда әсіресе атақты шешен, мемлекет қайраткері және ойшыл Марк Туллий Цицерон өмір сүрді.
Цицерон мелекеттің құрылым түрі оны басқарушының “мінезі мен еркіне” байланысты болады деп түсіндірді.
Цицерон мүліктік идеясына қарсы болды, қоғамдық-саяси қатынастарда әлеуметтік жіктелу мен теңсіздікті әділеттілік деп санады.
Саяси ой тарихында орта ғасырлардағы феодалдық қоғамның орны ерекше. Батыс Еуропада феодализм мың жылдан артыққа созылды.
Саяси ой тарихында орта ғасырлардағы феодалдық қоғамның орны ерекше. Батыс Еуропада феодализм мың жылдан артыққа созылды.
Бұл заманда христиан дініне көп еңбек сіңірген Аврелий Августин еді. Ол христиан фәлсафасының негізгі қағидаларын зерттеп, жетілдірді. Оның саяси көзқарастары “Құдай қаласы туралы” деген еңбегінде баяндалған.
А.Августин
Христиан дінінің саяси теориясын жасап, оны шыңына жеткізген монах Фома Аквинский болды.Оның саяси көзқарастары “Билеушілердің басқаруы туралы”, “Тиологияның жиынтығы” деген еңбектерінде қаралды. Аквинский өз шығармаларында Аристотельді көзқараcтарын католик дінінің қағидаларына бейімдегісі келді. Фоманың ойынша, билік құдайдың құдіретімен орнайды. Сондықтан патшалық билік жоғары діни билікке бағынуы керек. Оның түсіндіруінше, аспанда құдай, жерде рим папасы билеуі тиіс.
Христиан дінінің саяси теориясын жасап, оны шыңына жеткізген монах Фома Аквинский болды.Оның саяси көзқарастары “Билеушілердің басқаруы туралы”, “Тиологияның жиынтығы” деген еңбектерінде қаралды. Аквинский өз шығармаларында Аристотельді көзқараcтарын католик дінінің қағидаларына бейімдегісі келді. Фоманың ойынша, билік құдайдың құдіретімен орнайды. Сондықтан патшалық билік жоғары діни билікке бағынуы керек. Оның түсіндіруінше, аспанда құдай, жерде рим папасы билеуі тиіс.
Қайта өрлеу дәуірінің көрнекті өкілі буржуазиялық саяси ғылымның негізін салушы Никколо Макиавелли болды. Оның атақты шығармалары “Патша”, “Флоренцияның тарихы”. Макиавелли діни көзқарасқа қарсы болды. Шындықтың белгісі сенім емес, тәжірбие деп білді. Ол мемлекетдеген атауды ғылымға, әдебиетке бірінші болып кіргізді.
