Сборник материалов международной научно практической конференции

 
179 
Қазақстан, Ақтӛбе 
 
Біз осы заманғы білім беру жүйесінсіз, әрі алысты барлап, кең ауқымды 
ойлайбілетін осы заманғы мұғалімдерсіз инновациялық экономика құра алмаймыз  
Н.Ә. Назарбаев  
Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің ӛзіндік ҧлттық ҥлесі қалыптасуда. Бҧл 
процесс  білім  программасының  ӛзгеруімен  қатар  жҥреді.  Білім  берудегі  ескі 
мазмҧнның  орнына  жаңасы  келуде.  Ол  балаға  ӛзін-ӛзі  ӛзектілендіруге,  ӛзін 
толықтыруға  және  ӛзін-ӛзі  жҥзеге  асыруға  ҧмтылатын  дамушы  тҧлға  ретінде 
қалыптастыруға бағытталған. Дене Декарттың трактатында: «Ӛзін-ӛзі тану жолындағы 
еңбек  –  ең  қҧнды  еңбек»  деп  кӛрсетілген.  Жаңа  білім  парадигмасы  бірінші  орынға 
баланың  білім,  білік,  дағдысын  емес,  оның  тҧлғасын,  білім  арқылы  дамуын  қамтып 
отыр.  Қазіргі  уақытта  педагогика  ғылымының  бір  ерекшелігі  –  баланың  тҧлғалық 
дамуына  бағытталған  жаңа  оқыту  технологияларын  шығарып,  оқу  ҥрдісіне  еңгізу. 
АҚШ-та,  Ҧлыбританияда,  Ресейде  т.б  мемлекеттерде  жҥргізілген  зерттеулерде 
оқытудың  технологиялық  тәсілінің  тиімділігі  дәлелденген.  Елімізде  оқыту  мазмҧны 
жаңартылып,  12  жылдық  білім  беру  жҥйесіне  кӛшу  мақсатында  жаңа  буын 
оқулықтарының  негізінде  жасалған  бағдарламалар  бастауыш  мектептің  жаңа  жҥйеге 
кӛшуін,  әрбір  мҧғалімнен  жаңаша  жҧмыс  істеуін,  батыл  шығармашылық  ізденісін, 
оқушылардың  белсенділігі  мен  қызығушылығын  арттыруды  талап  етеді.  Сондықтан, 
мҧғалім  ӛз  білімін  жан-жақты  жетілдіре  отырып,  оқушыны  қызықтырып  оқыту  керек 
екені сӛзсіз. Ҧлы неміс педагогы А.А. Дистервег: «Жаман мҧғалім ақиқатты ӛзі айтып 
береді,  ал  жақсы  оқушының  ӛзін  ізденуге  жетелейді,  ойлауға  ҥйретеді»  –  деген. 
Президентіміз  Н.Ә.  Назарбаев  айтқандай,  сапалы  білім  беру  Қазақстанның 
индустрияландырылуының  және  инновациялануының  негізіне  айналуы  тиіс.  Бҧл 
мәселе  жалпы  білім  беретін  мектептерге  байланысты  айтылып  тҧрғандығы  белгілі. 
Еліміздің  болашағы  орта  мектептен  толық-  қанды  сапалы  білім  алған,  оның 
бағдарламасын  толық  меңгерген  баладан,  яғни,  оқушыдан  шығары  анық,  ӛйткені, 
ертеңгі  ел  тізгінін  ҧстар  азаматтар-  бҥгінгі  мектеп  оқушысы.Мектепте  жҧмыс 
атқаратын  әрбір  мҧғалімнің  алдына  қазіргі  таңда  қойылатын  талап  ӛте  ҥлкен  болып 
отыр.  Мҧғалім  ӛзінің  инновациялық  іс  -әрекетін  қалыптастырып,  оны  меңгеріп,  сол 
жаңа педагогикалық  технологияларды оқу-тәрбие ҥрдісінде жҥйелі  пайдалану арқылы 
оқушылардың  білім  сапасын  арттыруы  қажет.  Сонда  ғана  жаңа  педагогикалық 
технологияларды  меңгерген,  ӛз  практикасында  қолданған  әрбір  мҧғалім  ӛз  сабағын 
нәтижелі даму жағынан кӛре алады. 
Ғылым  мен  техниканың  шарықтай  дамып,  адамзат  баласы  ғаламдану  ҥрдісі 
жӛніндегі  пікірлерін  ортаға  салып,  қоғам  мҥшелері  соңғы  ҥлгідегі  техника 
жетістіктерін  пайдаланып  жҥрген  тҧста  білім  беру  жҥйесі  де  осы  ӛзгерістерге  сай 
жаңашылдық  пен  әлемдік  білім  кеңістігіндегі  соны  ізденістерге  сай  сабақ  жҥргізудің 
уақыт міндеттеп отырған талап екенін айқын сезінуде. Ал бҧл міндеттерді жҥзеге асыру 
– ӛз ісінің шебері болумен қатар ӛз мамандығын сҥйіп, адал да аппақ жҥрекпен қоғамға 
қызмет етуді мақсат тҧтқан ҧстаздың ғана еншісінде. Сабақ  – мҧғалім мен оқушының 
ӛз  қажеттілігіне  орай  оқу  әрекеттерін  яғни  білімді  меңгерту  мен  меңгеру,  машық 
дағдыны қалыптастыру,ізденіске баулу,шығармашылық пен талапты ҧштап, дамытуды 
қажет  еткен  мақсат  міндеттер  тҧрғысынан  бірлесе  жҧмыс  істейтін  ынтымақтастық 
алаңы.  Сабақ  тек  жалаң  білім  беруге  қҧралмай,  оқушының  шынайы  қызығуы  мен  ӛз 
қажеттілігі мен сҧранысын қамтамасыз етерлік шығармашылық ізденіс танымына орай 
қҧрылуы қажет.Ҧстаз алдындағы басты мақсат – сапалы білім мен саналы тәрбие беру, 
тҧлғаның  заман  талабы  мен  ағымына  сай  қалыптасуына  ықпал  ету.  Тҧлғаның  жан-
жақты  жетілдірілуінде  таным  баспалдақтарына  жетелер  дағды  қалыптастыруға  жол 
ашатын  оқыту  мен  тәрбие  технологиясын  жете  білу,  меңгеру,  біліктілігін  арттыру, 
әлемдік  даму  ҥрдісіне  қатысар  тҧлға  даярлау  мҧғалім  мақсатының  бастау  кӛздері. 

 
180 
Біздің елімізде қазіргі кезде білім берудің жаңа ҥлгісі қалыптасуда. Бҧл бағдарламаның 
негізгі  ерекшелігі  –  оқытудың  дәстҥрлі  тҥрінен  жаңа  педагогикалық  технологияларға 
ауысу. «Білім беру жҥйесін жаңғырту барысында біз ҥшін келесі іс-шараларды жҥзеге 
асырудың  маңызы  зор.  Біріншіден,  оқыту  ҥдерісіне  қазіргі  заманғы  әдістемелер  мен 
технологияларды  енгізу.  Бҥгінде  халықаралық  стандарттар  негізінде  Назарбаев 
Университеті мен Зияткерлік мектептер табысты жҧмыс істеуде. Олардың тәжірибесін 
бҥкіл  қазақстандық  білім  беру  жҥйесіне  таратып,  барлық  білім  беру  мекемелерін 
солардың  деңгейіне  тарту  қажет.  Екіншіден,  педагогтар  қҧрамының  сапасын 
арттырудың  маңызы  зор.  Арқаулық  педагогтік  білім  берудің  ҥлгі-қалыптарын, 
мектептер  мен  жобалар  оқытушыларының  біліктілігін  арттыруға  талаптарды  кҥшейту 
қажет»  –  делінген  Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.  Назарбаевтың 
Қазақстан  халқына  2010  жылғы  «Әлеуметтік-экономикалық  жаңғырту  –  Қазақстан 
дамуының басты бағыты» атты Жолдауында. 
Шын  мәнінде,  қазіргі  кезеңде  қоғамның  ӛркендеп  ӛсуі  білім  жҥйесінің  сапасын 
жақсартуды,  жаңа  технологияларды  кеңінен  қолдануды,  жаңа  формациядағы  ҧстаздар 
дайындау  арқылы  еліміздің  білім  жҥйесін  халықаралық  стандарт  деңгейіне  жеткізуді, 
нарық  экономикасына  бейімделген,  бәсекеге  қабілетті  білімді  де  білікті  мамандар 
дайындауды  негізгі  стратегиялық  межеге  жатқызады.  Бҧл  мақсаттар  еліміздегі  білім 
беру жҥйесінің алдына жаңа инновациялық, технологиялық әдістерді қолдануды игеру, 
оқытудың  жаңа  модельдерін  іздестіру  және  оны  ҥнемі  жетілдіріп  отыру  міндеттерін 
кҥн тәртібіне ендірді. 
2. Осы бағытта Қазақстанның әлемдік қоғамдастыққа ықпалдасуы ҥшін шетелдік 
тәжірибелерді  зерделеп,  енгізу  талабы  туындап  отыр.  Әрбір  мемлекеттің 
интеллектуалдық,  экономикалық,  парасаттық  және  мәдени  қарымы  білім  сапасының 
кҥйін,  оның  прогрессивтік  даму  тарихын  айқындайды.  Осы  тҧрғыдан  алғанда,  егемен 
Қазақ  елінің  білімі  мен  ғылымының  стратегиясы,  білім  беру  жҥйесінің  ҧлттық  білім 
мен тәрбие идеяларын сақтай отырып, әлемдік білім кеңістігіне кірігуімен анықталады. 
Қазіргі мектептердегі оқушылардың бойындағы функциональды сауаттылық пен ӛмірге 
қажетті  қҧзырлылықтар  жиынтығын  дамытуға  басты  назар  аударылып  отыр. 
Сондықтан әрбір ҧстаз жаңа кезең мҧғалімінің қызметіне сай болу ҥшін педагогикалық 
ҥрдістің бірізділігін және оқу мен тәрбиенің бір тҧтастығын сақтай отырып, оқушының 
рухани ӛсуіне жағдай туғыза алатын, жаңалықтарды қабылдауға қҧмбыл, ӛз әрекетіне 
ӛзгеріс  енгізе  алатын,  ӛзгермелі  ӛмірге  оқушыны  да,  ӛзін  де  даярлай  білетін 
шығармашыл тҧлға болуы тиіс. Қазіргі талаптың басты міндеті – педагог мамандардың 
кәсіби  қҧзырлылығын  қалыптастыру  мен  біліктілігін  ҥздіксіз  арттыруды,  ғылыми-
әдістемелік  қызметтің  жаңашылдығын,  тҥрлері  мен  әдістерін  іздестіруді  қамтамасыз 
ету,  оны  ҥйлестіре  білу  болып  отыр.  Осы  мақсатта  республикамызда  бҧрын-соңды 
болмаған  мектеп  мҧғалімдері  біліктілігін  арттырудың  1-2-ші  және  3-ші  деңгейі 
бойынша 3 айлық курстар іске асырылуда. 
Бҧл Бағдарлама нендей мақсаттарды кӛздейді? Біз неге дәстҥрлі оқыту ҥрдісінен 
бас  тартуға  тиіспіз?Бағдарламаның  мақсаты  –  оқушылар  ӛздерінің  қалай  оқу 
керектігіне назар аудара отырып, олардың ӛз ойлары мен дәлелдемелерін нақты жеткізе 
алатын,  яғни  ойға  жҥйрік,  тілге  шешен,  әрі  жазбаша  тҥрде  еркін,  кӛркем  бейнелеп 
жазуға тӛселген, бірнеше тілді қатар меңгерген бәсекеге қабілетті жан-жақты жетілген 
жеке тҧлға қалыптастыру болып табылады. Ондай «тҧлға» болашаққа сенімді, ынталы, 
сыни  пікір  кӛзқарастары  жҥйелі  дамыған,  қазіргі  сандық  технологияларды,  ӛмірде  ӛз 
білімін  қалыптан  тыс  жағдайда  да  еркін  әрі  терең  пайдалана  білетін  жан  болуы  тиіс. 
Оқытудағы 
«Кембридж 
тәсілінің» 
теориялық 
негіздерінде 
тҥрлі 
тәсілдер 
қарастырылғанына  қарамастан,  орта  білім  беру  жҥйелерінде  әлемдік  жоғары  деңгейге 
қол  жеткізген  анағҧрлым  танымал  оқыту  әдістемелері  арасында  сындарлы 
(конструктивті) теориялық оқыту тәсіліне басымдылық берілген. Бҧл оқытудың басты 
бағыты – ойлауды дамыту болып табылады. Яғни, оқушы ӛзінде бар білімді тҥрлі дерек 

 
181 
кӛздері  арқылы,  мҧғалімнен,  оқулықтан,  достарынан  алған  білімдермен  біріктіре 
отырып  іске  асырады.  Ал  осыған  дейін  біздер  қолданып  келген  «дәстҥрлі  оқыту» 
қандай оқыту? Ол – қазіргі мҧғалімнің 45 минуттағы іс-әрекеті. Мҧғалім кіреді, сабақ 
сҧрайды, сабақ тҥсіндіреді. 4-5 оқушыны бағалайды, қалғандары сол қалпында қалады. 
Бҧл жердегі мҧғалім тарапынан берілген дайын білімге оқушылар ӛздігінен ары қарай 
дамыту, іздену, ойласу, ат салысу, салыстыру, пікір алмасу, пікір таластыру т.б. жайлар 
қолға  алынбайды.  Мҧндай  білімнің  аясы  тар,  кӛбіне  жаттанды  есте  сақтауға  алып 
келеді.  Сондықтан  кӛбіне  санада  механикалық  есте  сақтау  арқылы  алынған  білім 
ойлаудың тӛменгі деңгейінде ғана жҥзеге асырылады. 
Ары  қарай  терең  ойлану  ҥрдісі  іске  асырылмайды.  Ал  сындарлы 
(«конструктивті»)  оқытуда  керісінше,  мҧнда  басты  басымдылық  оқушыға  беріледі. 
Мҧғалімнен  гӛрі  оқушы  кӛп  ойланып,  кӛп  талқылап,  достарымен  кӛп  сӛйлесіп, 
әрекеттенуі керек. Ал мҧғалімнен ӛз сабақтарын оқушының идеясын, білім-біліктілігін 
дамытуға  ықпал  ететін  міндеттерге  сай  етіп  ҧйымдастыру  талап  етіледі.  Мҧндай 
міндеттер оқушылардың оқыған тақырып бойынша білімдерін ӛз деңгейінде кӛрсетіп, 
кейбір  болжамдар  бойынша  кҥмәнды  ойларын  білдіре  алатындай  пікір-кӛзқарастарын 
нақтылап, жаңа ҧғым-тҥсініктерін ӛрістетуге орайластырылып қҧрылады.Барлық оқыту 
ҥдерісін  ҧйымдастырып,  кӛшбасшылық  жасайтын  мҧғалім  болғандықтан,  бағдарлама 
ең  алдымен,  мҧғалімге  қарай  бағытталады.  Ӛйткені  мҧғалімдер  ойлау  қабілеттері 
жоғары  деңгейде  дамыған  оқушыларды  қалыптастырғылары  келсе,  онда  алдымен 
ӛздерінің де терең ойлау қабілеттерін дамытқан жӛн. Сонда ғана біржақты, «тек менікі 
дҧрыс»  деген  сенімнен  гӛрі,  жаңашыл  идеяларға  деген  кӛңіл  кӛкжиектері  ашылып, 
жаңаша  қалыптасуы  мҥмкін.Бағдарламаның  басты  жаңа  бағыты  –  іс-әрекет  арқылы 
зерттеу  болып  табылады.  Ағылшын  ғалымдары  теориялық  білімдерін  міндетті  тҥрде 
мектептерде  қолданып,  оның  дҧрыс-бҧрыс  жақтарына  терең  талдау  жасап  отырады 
екен.  Осы  бағытта  әрбір  жаңашыл  мҧғалімнен  ӛзі  сабағында  қолданған  жаңа 
тәсілдердің  дҧрыс-бҧрыс  жағын  терең  талдап,  зерттеу  жҥргізу  талап  етіледі.Қорыта 
айтқанда, бҧрын оқу ҥдерісі кезінде бар салмақ мҧғалімге тҥсетін. Ол белгілі шеңберде 
жҧмыс  жасайтын.  Жаңаша  оқытудың  «Кембридждік»  жҥйесі  бойынша  бҧл  тәсіл 
біршама  ӛзгереді.  Мҧнда  балаларға  білім  дайын  кҥйінде  берілмейді,  керісінше 
оқушылардың ӛздерін еркін ҧстауға, ойлануға мҥмкіндік жасалады. Олар ӛз беттерімен 
және  ӛзара  әрекеттесе  оқып-ҥйреніп,  ортақ  бір  шешімге  келуге  бағытталады. 
Сондықтан  да  қазіргі  таңдағы  әрбір  ҧстаздың  да,  оқушының  да  іс-әрекеті  ерекше 
шығармашылық сипатта болуы керек. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі 
білімді дамыту тҧжырымдамасында «Орта білім берудің мақсаты – терең білім, кәсіби 
дағдылар негізінде еркін бағдарлай білуге, ӛзін-ӛзі іске асыруға, ӛзін-ӛзі дамыту және 
ӛз бетінше дҧрыс адамгершілік тҧрғысынан шешім қабылдауға қабілетті жеке тҧлғаны 
қалыптастыру»  делінген.  Ал  ҧстаздың  міндеті  жеке  тҧлғаның  ӛзіне,  қоғамға  қажетті 
қабілеттерін  қалыптастыру,  дамыту  және  ӛз  бетімен  білім  алуына,  ӛзін-ӛзі  дамытуға 
қолайлы  жағдай  туғызу.  Осы  тҧрғыда  биылдан  бастап  жаңа  форматта  оқыту  мен 
оқудың  кембридждік  әдіс-тәсілін  қазақстандық  мҧғалімдерге  меңгерту  қолға  алынды. 
Себебі,  жоғарыда  айтылғандай,  ақпараттық  қоғамның  негізгі  талабы  –  оқушыларға 
ақпараттық  білім  негіздерін  беру,  логикалық  ойлау  қабілетін  дамыту,  ақпараттық 
технологияны  пайдалану  дағдыларын  қалыптастыру  және  ақпараттық  сауатты  болып 
ӛсу мен ғасыр ағымына бейімдей тәрбиелеу, яғни ақпараттық қоғамға бейімдеу болып 
табылады. Ағылшындардың озық тәжірибесі осыған сәйкес келеді. 
ТЕХНОЛОГИЯ ПӘНІНДЕ ЖЕКЕ ТҦЛҒАМЕН ЖҦМЫС 
ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ІЗДЕНІСКЕ БАСТАЙДЫ 
Базылдина Д.Е., 
технология пәні мұғалімі, 
№24 лингвистикалық мектеп – гимназия, 
Қазақстан, Ақтӛбе 

 
182 
 
Еңбек – адам баласы дамуының негізгі қозғаушы  тіршілік кӛзі болып табылады. 
Қазақ  халқы  жастарды  еңбекке  баулуды  жас  кезінен  бастаған.  «Баланы  жастан 
тәрбиеле»  -  демекші  тәрбиеге  кӛп  мән  берілген.  Ӛйткені  тәрбие  –  қандай  да  бір  жан 
иесіне  тиісті  азық  беріп,  сол  жан  иесінің  дҧрыс  ӛсуіне  кӛмектесу  болып  табылады. 
Тәрбиелей отырып, жас баладан бастап, халықтық педагогикаға дейін тәрбиені жҥйелі 
тҥрде жҥргізіп отырған. 
Қазіргі  кезде  де  еңбекке  баулу  –  маңызды  шараның  бірі  болып  табылады. 
Әрекеттің  басты  тҥрі  –  еңбекті  балалар  басына  сіңіру  ата-аналар  мен  педагогтардың 
міндеті.  Жас  баланы  еңбек  сҥйгіштікке  тәрбиелемесе,  бҧл  жҧмыс  кейін  қиындыққа 
тҥседі.  Ҥйінде  еңбекке  қызығатын  бала,  мектепте  де  ӛзінің  ынтасын  кӛрсетеді.  Ал 
қандай  бала  ҥйінде  еңбекке  қызығатын  десек,  оған  мына  мақалмен-ақ  жауап  беруге 
болады:  «Ата кӛрген оқ жонар, ана кӛрген тон пішер», яғни, бҧл ынта, қызығушылық 
ата-анасының тәрбиесімен, ҥйде кӛрген іс-әрекеттерімен бала бойына дариды. 
Мектептегі технология пәнінің негізгі міндеттері: 
-  Жастардың  ағзасын  дамыта  отырып,  сан  қилы  дене  еңбегінің  тҥрлерімен 
таныстыру. 
- Оқу еңбегіне қызықтыру, ҥйрету, оған дағдыландыру. 
- Оқушыларға шығармашылық еңбек деген ҧғымды тҥсіндіру, нәтижесін таныту, 
оны пайдалануды, бағалауды ҥйрету. 
-  Оқушы  еңбегінің  нәтижесіне,  аз  да  болса  жеткен  табысына  қанағаттану,  қуану 
сезімін дамыту. 
-  Саналы  да  сапалы  еңбек  етуге  әдеттендіру,  ӛйткені  еңбек  қоғамның 
экономикалық ӛсуінің кӛзі. 
- Еңбек ету іскерлігін, дағдысын дамыту. 
-  Еңбек  мәдениетін  сақтауға,  еңбек  уақытын,  еңбек  материалын  ҥнемдеуге, 
ҧқыптылықпен жҧмсауға ҥйрету. 
- Оқушылардың қабілетіне қарай мамандыққа ие болуына бағыт беру. 
-  Жас  ҧрпақтың  еңбек  арқылы  адамдық  және  адамгершілік  қасиеттерін 
қалыптастыру. 
Жаңа  тәсілдермен  оқытуда  оқушы  белсенді  роль  атқарушы  ғана  емес,  жетекші 
бағытты ҧстанады. Әлемді тануға, белгісізді анықтауға ӛзі жауап іздейді. Ол білімді әр 
тҥрлі әдебиеттерден табуы мҥмкін. Сондықтан ой қорытуы әртҥрлі болады. Олай болса, 
мектепте  білім  беру  ісіндегі  басты  мақсат-оқушылардың  жеке  шығармашылығын 
мҥмкіндіктерін  дамыту  және  оларды  шынайы  ӛмірдегі  жеке  тҧлға  етіп қалыптастыру. 
Оқушылардың шығармашылыған жҧмысын ҧйымдастыруды тӛрт кезеңге болады. 
- Оқушылар шығармашылық ісденіс жҧмысын бастамас бҧрын, жҧмыстың негізгі 
мақсатын  айқындап,  ажырата  білу  керек.  Шығармашылық  ісденіс  мақсаты:  сабақта 
алған  білімін  тереңдете  отырып,  берілген  тақырып  зерттеу  жҧмысын  жҥргізуі,  ол 
оқушының танымын кеңейтеді,білімін кеңейтеді, кӛз қарасын дамытады. 
Белгілі  пән  бойынша  нақты  тақырыпқа  зерттеу  жҧмысын  жҥргізу.  Оқушылар 
жҧмыс  барысында  тақырыпқа  байланысты  әдебиеттерді  пайдалануды,  кӛрсетілген 
әдебиеттерден нақты материалды сҧрыптап алуды ҥйренеді.  
Бҧл кезеңде оқушылар ӛз қалауы бойынша белгілі тақырыпқа реферат, баяндама 
дайындап,  қосымша  шолу  жасауда  ҥйренеді.  Бҧл  кезеңде  оқушы  ӛз  бетімен  жҧмыс 
істеуге дағдыланады. 
Оқушы  ӛзінің  шығармашылық  ізденіс  тақырыбына  кӛрнекіліктер  жасап,  оны 
теориялық  жағынан  қорғауға  дайындалады.  Мҧнда  тақырып  алдын  ала  беріліп, 
оқушының  белгілі  бір  кезеңде  жҧмыс  істеуіне  мҥмкіндік  туады.  Ізденіс  жҧмысы 
оқушылардың шығармашылық отырысында қорғалады. 
Осындай  шығармашылық  ізденіс  жҧмысын  10  класс  оқушысы  Мҧстафина 
Шынармен  жҥргіздім.  Бҧл  оқушы  7  класта  оқыған  кезде  ӛзінің  қалауы  бойынша 

 
183 
қалалық  «Қарлығаш»  балалар  шығармашылық  кӛрмесіне  «Дала  думан»  тақырыбы 
бойынша  гобелен  тоқып,  шығармашылық  жҧмысын  ҧсынды.  Гобелен  тоқу  кезінде 
суреттеріне жіптердің тҥсін таңдауы, тоқуы оқушының бойынан табиғи іскерлік және 
шеберлік  қасиеті  бар  екенін  байқадым.  Мектептегі  аптаның  сәрсенбі  кҥнін  жеке 
оқушымен  жҧмыс  жҥргізуге  арнадым.  Соған  байланысты  бҧл  оқушыға  зерттеу 
жҧмыстарын жҥргіздім. 
1. Диагностика. 
2. Жеке тҧлғаның ерекшелігі. 
3. Зерттеу карта. 
4. Мінездеме. 
5. Жолдастарының пікірі. 
Осы  жҧмыстарды  жҥргізе  отырып,  ӛткен  оқу  жылында  оқушының  білімге  деген 
қызығушылығын,шығармашылық ізденісін жетілдіру мақсатында «Жҥннен жасалатын» 
кітабынан  оқушыға  тапсырманың  ҧнайтын  тҥрлерін  таңдадым.  Осы  бойынша  жҧмыс 
жоспарын қҧрдым. 
Тақырыбы:  «Киіз  ҥйдің  баулары».  Оқушы  осы  тақырып  бойынша  баулардың 
тҥрлерімен  танысып,  «аяқ»,  «жел»  бауларының  кӛркем  ҥлгісін  дайындады.  Бауларға 
жіп  тҥстерінің  қалай  таңдап  алынатындығын  зерттедік.  Зерттеу  барысында 
тӛмендегідей жҧмыстар жҥргізілді. 
1. Жҥнді бояу. 
2. Боялған жҥнді тҥту. 
3. Иіру. 
4. Бауды әр тҥрлі бағытта ӛру және тоқу  
Оқушы  осы  жҧмыстарды  орындаған  кезде  бҧйымның  әсем  де,  әдемі,  кӛз 
тартарлықтай  болып  шығуына  назар  аударып  отырды.  Оқушым  Қыдырбаева  Мӛлдір 
ӛзінің  қол-  ӛнер  туындысын  эстетикалық  талғаммен,  ҥндестігімен  сауатты  орындап, 
жҧмысын  Облыстық  «Бабалар  мҧрасын  сақтаймыз  және  кӛбейтеміз»  атты  балалар 
шығармашылық  кӛрмесіне  ҧсынды.  Облыста  Мӛлдірдің  дайындаған  бҧйымдары 
жоғары  бағаланып,  республикалық  балалар  шығармашылық  кӛрмесіне  жолданып, 
ҥлкен жетістігіне мен мақтау қағазымен марапатталды. 
2009-2010 оқу жылында  «Шаңырақ» ҥй-тҧрмыс кітабынан «Қазақтың ҧлттық бас 
киімдері» жҧмыс тҥрлерін таңдап алдым. 
Тақырыбы:  Сәукеле  және  тақияны  пішіп,  тігу.  Оқушы  осы  тақырып  бойынша 
ҧлттық  бас  киім  тҥрлерімен  танысты,  сәукеле,  тақияның  кӛркем  ҥлгілерін  және  ҥлгі 
детальдарын дайындады. Бҧйымға әсемдеу арқылы тҥсірілетін ӛрнектерді ҥйреніп, оны 
таспамен, моншақпен кӛркемдеп тігіп, ӛз жҧмысын ҧқыпты орындап, тағы да кӛрмеге 
ҧсынылып отыр. 
Әр  оқушының  ӛз  бетінше  шеберлігін  шыңдауына,  біліммен  ҧштасуына  орай 
ҥйірменің пайдасы кӛп. Ӛйткені еңбек сабағының сағаты тым қысқа, бҧл уақыт ішінде 
оқушылардың  мҥмкіндіктерін,  қабілеттерін  байқау  қиынға  соғады.  Ал,  ҥйірмеде 
оқушылармен  емін-еркін  шығармашылықпен  бірлесіп  жҧмыс  істеуге  қолайлы.  Мен 
еңбек  сабағымда  оқушыларға  жеткізіп  ой  мен  шеберлік  сырларын  сыныптан  тыс 
жҧмыстарды 
қамтып 
отырамын. 
Бҧл 
оқушының 
эстетикалық 
талғамын 
арттыруға,шығармашылық  жҧмыстарын  жетілдіруге  мҥмкіндік  туғызады.  Жеке 
тҧлғамен  Мӛлдірмен  пен  кластан  тыс  «Қазақтың  ҧлттық  қолӛнері»  ҥйірмесінде  қҧрақ 
тҥрлерін  орналастыру  және  тігу  жҧмыстарын  жҥргіздім.  Ӛйткені  ҧлттық  ӛнер 
туындыларын,  салт-дәстҥрлерімізді  ҧтымды  пайдалана  білсек,  оқушылардың  сабаққа, 
ӛз тарихы мен мәдениетін білуге қызығуы  арта тҥседі. Оқушы  алған білімін жадында 
сақтап қоймай, оны ӛмірмен байланыстыра біледі. Қолымен жасап кӛріп, содан ләззат 
алады. 
Ӛнердің  басқа  тҥрі  секілді  қҧрақ  қҧрау  да  оқуышының  ой-ӛрісін  жан-жақты 
дамытады.  Қҧрақ-мата  қалдықтарынан  қалдықтарынан  жасалатын  ҥй  бҧйымының  бір 

 
184 
тҥрі. Соның ішінде қҧрақтың тҥлерін таңдап алып, тігу жҧмыстарын орындады. Қазіргі 
заманғы  мектептерде  жеке  тҧлғаны  дамытуға  зор  мән  беріліп  жҥр.Жеке  тҧлғаның 
дамуына  зор  жауапкершілікпен  қарауымыз  керек.  Ӛйткені  жеке  тҧлғаның  әлеуметтік 
және  шығармашылық  мҥмкіндіктерін  толық  ашу  еліміздің  болашақта  гҥлденуі  мен 
дамуына зор әсері бар «Бҧлақ кӛрсең, кӛзін аш» дейді халқымыз. «Талантты табу, тану, 
таныту. Сондықтан да  әр баланы зерттеп, бойындағы бар  жақсылықты шығаруға кҥш 
салуымыз керек» деп ойлаймын. 
Пайдаланған әдебиеттер 
1. Қасимов С. Қазақ халқының қолӛнері. Алматы – 1995 ж. 
2. Тәжмҧратов Ә. Шебердің қолы ортақ. Алматы – 1977 ж. 
3. «Шаңырақ» энциклопедиясы. 
4.  Бәкіржан  А.Ә.  «Жеке  адамның  қалыптасуына  қазақтың  ҧлттық  қолӛнерінің 
ықпалы» Технология №5, 2003 ж. 
5. «Технология мектепте» журналы. 
 
ЗНАЧЕНИЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ИКТ В УЧЕБНО-ВОСПИТАТЕЛЬНОМ 
ПРОЦЕССЕ 
Горбачева Д.А., Калкабаева Э.К., 
учителя технологии, 
средняя общеобразовательная школа-гимназия №17, 
Казахстан, Актобе 
В  условиях  современного  развития  общества  и  производства  невозможно  себе 
представить  мир  без  информационных  ресурсов,  не  менее  значимых,  чем 
материальные, 
энергетические 
и 
трудовые. 
Современное 
информационное 
пространство требует владения компьютером не только в средней и старшей школе, но 
и в начальном звене. 
На  сегодня  информационные  технологии  значительно  расширяют  возможности 
родителей,  педагогов  и  специалистов  в  сфере  обучения  и  воспитания.  Возможности 
использования  современного  компьютера  позволяют  наиболее  полно  и  успешно 
реализовать развитие способностей ребенка. 
В  отличие  от  обычных  технических  средств  обучения  информационно-
коммуникационные  технологии  позволяют  не  только  насытить  ребенка  большим 
количеством  готовых, строго  отобранных,  соответствующим  образом  организованных 
знаний,  но  и  развивать  интеллектуальные,  творческие  способности  -  умение 
самостоятельно приобретать новые знания. 
Способность  компьютера  воспроизводить  информацию  одновременно  в  виде 
текста,  графического  изображения,  звука,  речи,  видео,  запоминать  и  с  огромной 
скоростью  обрабатывать  данные  позволяет  специалистам  создавать  для  детей  новые 
средства деятельности, которые принципиально отличаются от всех существующих игр 
и  игрушек.  Все  это  предъявляет  качественно  новые  требования  к  обучению  и 
воспитанию.  Поэтому  в  систему  школьного  воспитания  и  обучения  необходимо 
активно внедрять информационные технологии. 
Практика показала, что при этом значительно возрастает интерес детей к урокам, 
повышается 
уровень 
познавательных 
возможностей. 
Использование 
новых 
непривычных  приѐмов  объяснения  и  закрепления,  тем  более  в  игровой  форме, 
повышает непроизвольное внимание детей, помогает развить произвольное внимание. 
Информационные  технологии  обеспечивают  личностно-ориентированный  подход. 
Возможности  компьютера  позволяют  увеличить  объѐм  предлагаемого  для 
ознакомления материала.  
Бурное  развитие  новых  информационных  технологий  и  внедрение  их  в 
Казахстане в последние годы наложили определенный отпечаток на развитие личности 
современного  ребенка.  Компьютер  вписывается  в  жизнь  школы  и  является 

 
185 
эффективным  техническим  средством.  Мультимедиа  -  это  представление  объектов  и 
процессов не традиционным текстовым описанием, а с помощью фото, видео, графики, 
анимации,  звука.  Учеников  привлекает  новизна  проведения  мультимедийных 
мероприятий.  Один  из  важных  путей  проведения  содержательной,  творческой  и 
интересной  работы  с  учащимися  -  это  внеклассная  работа.  Строгие  рамки  урока  и 
насыщенность  программы  не  всегда  позволяют  ответить  на  многие,  интересующие 
детей  вопросы.  И  тогда  на  помощь  приходят  внеклассные  занятия.  А  если  в  них 
внедрить  новые  информационные  технологии,  то  они  в  силу  своей  наглядности, 
красочности  и  простоты,  принесут  наибольший  эффект  и  будут  иметь  еще  большее 
значение  в  развитии  и  воспитании  детей.Как  известно,  у  детей  младшего  школьного 
возраста  преобладает  наглядно-образное  мышление.  А  новые  технические  средства 
облачают  в  современную,  увлекательную  форму  изучаемый  материал,  становятся 
активным  стимулятором  познавательного  процесса.Большинство  внеклассных 
мероприятий  по  предмету  «Технология»  нашей  школы  проводятся  с  применением 
современных технологий, что вызывает огромный интерес у учащихся. 
Использование  ИКТ  в  учебно  -  воспитательной  работе  предоставляет  широкие 
возможности для реализации различных проектов. Основные «плюсы» в использовании 
ИКТ:  наглядность,  доступность  и  относительно  низкие  затраты  на  оборудование. 
Самостоятельная 
практическая 
работа 
совершенствует 
навыки 
владения 
мультимедийной  техникой.  При  создании  творческих  проектов  учащиеся  учатся 
отражать личные цели, а также учитывать потребности коллектива. Индивидуальная и 
групповая  работа  повышает  познавательный  интерес,  развивает  умения  преодолевать 
трудности,  искать  ответы  на  возникшие  вопросы,  способствует  самостоятельному 
освоению новых возможностей информационных технологий [1, с. 21]. 
К  коммуникативной  функции  относится  содействие  общему  благоприятному 
климату  в  классе.  Становление  доброжелательных  межличностных  отношений 
происходит  в  результате  совместной  деятельности  учащихся  класса.  К  такой 
деятельности  относятся  классные  часы,  информационные  часы  «Это  интересно», 
ведение  классного  фотоальбома,  подготовка  и  проведение  общешкольных 
мероприятий,  которые  сопровождаются  компьютерными  презентациями,  созданными 
либо учителем, либо учителем и учащимися.  
Поиск информации к беседам, тренингам и круглым столам стал намного проще с 
помощью ресурсов сети Интернет. Аналитико-прогностическая функция подразумевает 
изучение индивидуальных особенностей обучающихся и их развитие. В этом учителю 
помогают  ИКТ.  Проведение  тестирования  и  подсчет  результатов  можно  доверить 
компьютерной  программе.  Таким  образом,  использование  ИКТ  позволяет 
оптимизировать учебно - воспитательный процесс, вовлекать в него обучающихся как 
субъектов  образовательного  пространства,  развивать  самостоятельность,  творчество  и 
критическое  мышление.  Учителю,  занимающемуся  воспитанием  детей,  нельзя 
оставаться  в  стороне  от  модернизации  учебно-воспитательного  процесса  в  рамках 
национального проекта «Образование». 
Получив  новые  знания,  учителя  вместе  со  своими  воспитанниками  активно 
включаются в проектную деятельность на уроках. Компьютерные программы приучают 
к самостоятельности, развивают навык самоконтроля. Компьютер может войти в жизнь 
ребенка  через  игру  [2,  с.  3].  Игра  -  одна  из  форм  практического  мышления.  В  игре 
ребенок  оперирует  своими  знаниями,  опытом,  впечатлением,  отображенными  в 
общественной  форме  игровых  способов  действия,  игровых  знаков,  приобретающих 
значение  в  смысловом  поле  игр.  Ученик  обнаруживает  способность  наделять 
нейтральный (до определенного уровня) объект игровым значением в смысловом поле 
игры.  Именно  эта  способность  является  главнейшей  психологической  базой  для 
введения в игру школьника компьютера как игрового средства. 

 
186 
В  ходе  игровой  деятельности  школьника,  обогащенной  компьютерными 
средствами  возникают  психические  новообразования  (теоретическое  мышление, 
развитое  воображение,  способность  к  прогнозированию  результата  действия, 
проектные качества мышления и др.), которые ведут к резкому повышению творческих 
способностей детей [3, с. 71]. 
Области применения ИКТ для развития учащихся 
Использование  компьютера  для  обучения  и  развития  детей  можно  условно 
разделить на непосредственное и опосредованное. 

жүктеу/скачать 2,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: