Сборник материалов VIІІ международной научной конференции студентов и молодых ученых «Наука и образование 2013»
жүктеу/скачать 15,22 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Подсекция 1.6 Биология и биотехнология ҚҦРМА ӚСІМДІГІ ЖАПЫРАҒЫНЫҢ СТРУКТУРАЛЫҚ ҚҦРЫЛЫМЫ
- ТОПИНАМБУР ГҤЛІНДЕГІ БИОЛОГИЯЛЫҚ АКТИВТІ ЗАТТАРДЫ АНЫҚТАУ
- Зерттеу жҧмысының мақсаты
Қорытындысы: - Зертханада гидроксилапатиттің натрий бисульфаты мен кҥкірт қышқылының қатысуында ыдырау ҥдерісі зерттелді; ыдырау коэффициентінің температураға, ҥдеріс жылдамдығына тәуелділігі анықталды. - Мононатрийфосфат және динатрийфосфаттан әк суы арқылы каустикалық сода алу ҥдерісінің негізгі технологиялық параметрлері қҧрылды. - Ҥдерістің каустификациялық дәрежесі анықталды.
1.
Алкеев К.Н. Дисс. // Разработка технологии получения каустической соды 1998 г. 2.
Химия в действии. /Под ред. А.М. Фримант. – М.: Мир, 1994 3.
Неорганическая химия. /Под ред. Э.Г.Оганесян. – М.: Высшая школа, 1984. 4.
Позин М. Е. Технология минеральных солей, ч. 1. – Л.: Химия, 1974. 376 Подсекция 1.6 Биология и биотехнология ҚҦРМА ӚСІМДІГІ ЖАПЫРАҒЫНЫҢ СТРУКТУРАЛЫҚ ҚҦРЫЛЫМЫ
Абдурашит Ю.М., pro100_kz@inbox.ru Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті, Алматы Ғылыми жетекші - б.ғ.д. М.С.Қурманбаева
пальмасы кӛбіне ыстық климатты аймақтарға тән. Қҧрма ӛсіру шаруашылығымен айналысатын араб елдеріне негізінен: Сауд Арабстан, Ирак, Алжир, Мысыр, Судан мемлекеттері жатады.Қҧрма эбен тҧқымдасына жататын туыс. Қҧрма туысына ағаштар және бҧталы ӛсімдіктер жатады. Қҧрманың 500-ге тарта тҥрі субтропиктік және тропиктік аймақтарда таралған. Аталық және аналық болып бӛлінетін қҧрма ағашы ескі жапырақтарының тҥбімен бҥртіктеліп, ӛріліп ӛседі. Ерекше кӛрік беріп тҧрған тӛбе жағындағы әдемі шашақты жапырақтарының ҧзындығы 5 метрге дейін жетеді. Отырғызғаннан сон 4-5 жылдан кейін барып жеміс бере бастайды. Салмағы 8 кг-ға дейін жететін бір шоғырына мыңнан аса жеміс бітеді. Әр ағашынан 40-80 кг жеміс алуға болады. Шамамен 150 жылға дейін ӛмір сҥреді[1-2]. Соңғы жылдарда жҥргізілген зерттеулер нәтижесінде қҧрманың кӛптеген қасиеттері ашылған. Тҥркиядағы әйгілі Сема емханасының Тағамтану және диета бӛлімінің маманы Хайреддин Мутлуның айтуынша, қҧрма лиф, минерал, фенол тҧрғысынан әрі натрий, калий, магний, калций, темір, фосфат секілді минералдарға ӛте бай. Атап айтқанда Қҧрма: Протеин, май, кӛмір суын (углевод) – ҥшеуін қатар қамтитын бірден бір жеміс. Ғалымдар қҧрманың А Е, С, Р дәрумендері, натрий, калий, магний, калций, темір, фосфат, қант, антиоксиданттар, органикалық қышқылдар, илік заттар, ақуыздар, кӛмірсулар секілді минералдарға ӛте бай екендігін әлдеқашан дәлелдеген. Оның қҧрамындағы бай минералдар тҥрлі ауруларға ем ретінде ҧсынылады. Қҧрма ӛсімдігінің ерекшелігін ескеріп, оның жеке дамуын, яғни онтогенездегі ерекшелігін анықтау ӛзекті болып табылады [3-4]. Осыған орай, зерттеу жҧмысының мақсаты: қҧрма ӛсімдігін тҧқымынан ӛсіріп, онтогенезінде морфологиялық және анатомиялық ерекшелігін айқындау болып табылады. Зерттеу мақсатына жету ҥшін алдымызға қойылған міндеттер: 1.
Лабораториялық жағдайда қҧрма дәнін егіп ӛсіру; 2.
Онтогенезінде фенобақылау нәтижесінде морфологиялық қҧрылысын зерттеу; 3.
Қҧрма ӛсімдігі жапырағының анатомиялық қҧрылысы ерекшелігін айқындау. Ғылыми жҧмыстың ғылыми жаңалығы: Қазақстанда Қҧрма ӛсімдігі жапырағының анатомиялық қҧрылысы ерекшеліктері алғаш рет анықталды.
тҧқымы кара топыраққа егілді. Кҥнделікті кӛз алдымда,назарымда бақылауда болды. Қҧрма жемісінің морфологиялық және анатомиялық қҧрылысын білу ҥшін оны ӛсірдік. 4-5 апта ӛте келе қҧрманың тӛбешік бір жасыл жапырағы кӛріне бастады. Кҥн ара су қҧйюға болмайды, себебі ол суды аса кӛп қажет етпейді, ӛйткені ол су қҧйған сайын қҧрап кетеді. Топырағының беті қҧрғағанымен асты дымқылдау болады. Қҧрма ӛзі Субтропикалық климатқа бейімделген. Шӛлге шыдамды жеміс. Қҧрма жемісі жоғарыда айтылғандай 24 метр биіктікке дейін ӛсетін қҧрма пальмасы кӛбіне ыстық климатты аймақтарға тән. Жапырағының ҧзындығы 5 метрге дейін жетеді. Отырғызғаннан 4-5 жылдан кейін барып жеміс бере бастайды. Әр ағашынан 40-80 кг жеміс алуға болады. 150 жылға дейін ӛмір сҥреді.Қҧрма ӛсімдігінің анатомиялық қҧрылысын зерттеу ҥшін фиксация 1:1:1 су:спирт:глециринде жасалынды. Зерттеу нәтижесі. Зерттеу барысында қҧрма ӛсімдігінің жапырағының морфологиялық қҧрылысы ҧзын таспа тәрізді болатындығы айқындалды.Отырғызғаннан кейін арасындағы бір қҧрма жемісінің ҧрығын топырақтан алып қарағанымда ол мына ҧрығының сыртқы
377 сҥйекті жабындысын жарып ортасынан шығады екен.Шыққан сон ондағы сыртқы қабыршағынан бӛлініп кетеді. Петри табақшасына егілген қҧрма тҧқымдары ӛнбеді.
Сурет 1- Қҧрманың тҧқымының Петри табақшасындағы бейнесі Зерттеу нәтижесінде қҧрма ӛсімдігінің морфологиялық қҧрылысы фенобақылау нәтижесінде зерттелді. Қҧрма тҧқымы егілгеннен кейін 10 кунен кейін ӛніп шықты. 2010 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін 97 см-ге жетті. Жапырағы таспалы,ҧзын ҧшы сҥйірленіп келген. Ең ҧзын жапырағының ҧзындығы 28 см. 1-ші кестеде Қҧрма ӛсімдігінің морфологиялық қҧрылысы сипатталған. Кесте 1- Қҧрма ӛсімдігінің морфологиялық ерекшелігі Аралықтағы кҥндер
Ҧзындығы Сағағының ені Темпер.С 03.05.10ж 1см
27С
13.05.10ж 4см
1мм 29С
27.05.10ж 9см
1мм 29.3С
04.07.10ж 13см
2мм 27С
08.08.10ж 19см
2мм 28С
10.10.10ж 21см
3мм 31С
19.10.10ж 23см
3мм 33С
26.11.10ж 27см
3мм 34С
09.12.10ж 31см
3мм 26С
31.12.11ж 34см
5мм 29С
15.03.11ж 39см
5мм 20С
24.05.11ж 41см
6мм 20С
17.07.11ж 44 см
8мм 19С
11.09.11ж 49см
1см 17С
24.09.11ж 53см
1см 10С
19.10.11ж 55см
1см 15С
23.11.11ж 60см
1.2см 17С
26.12.11ж 64см
1.2см 19С
19.01.12ж. 69см
1.3см 29.3С
15.03.12ж 74см
1.3см 24С
31.08.12ж. 76см
1.4см 28С
19.10.12ж 79см
1.4см 21С
26.11.12ж 82см
1.5 см 21.2С
01.01.13ж 90см
1.5см 15С
25.01.13ж 95см
1.6см 13С
21.02.13ж 97см
1,6см 21С
Зерттеу нәтижесінде 2010 жылы егілген қҧрма ӛсімдігінің биіктігі 97 см-ге, ҧзын веядағы тарамдалған жапырағының ҧзындығы 28см (сурет 2).
378
А) В) С) Сурет 2 -қҧрма ӛсімдігінің морфологиялық қҧрылысы
Қҧрмажапырағының анатомиялық қҧрылысы. Қҧрма жапырағының анатомиялық қҧрылысы ерекше қҧрылысты екендігі анықталды. Жоғарғы және тӛменгі эпидермис клеткалары қатты кутинденген тығыз орналасқан клеткалардан тҧрады. Тҥксіз болып келген. Жоғарғы және тӛменгі эпидермис маңайында склеренхималық клеткалар шоқтанып орналасқан, склеренхималық талшықтардан тҧрады. Мҧндай ерекшелік тек қҧрмада байқалды.Орталық жҥйкеде ӛткізгіш шоқ орналасқан. Ортасында ксилема ҥлкен тҥтігі айқын байқалады. Протоксилемалық лакуна байқалған, ксилема 3-4 тҥтіктен қҧралған. Флоэма екі жағында кездеседі. Шоқтың екі жағында лубтық қалпақша айқын дамыған, сурет 2. Лубтық қалпақша Жоғарғы эпидермис Мезофил
Ӛткізгіш шоқ Склеренхима талшықтары Тӛменгі эпидермис Сурет 2- Қҧрма ӛсімдігі жапырағының анатомиялық қҧрылысы ерекшелігі Қҧрма ӛсімдігі жапырағының анатомиялық қҧрылысы микрометрия ӛлшемдері 379 Склеринхималық талшықтар 115,28мкм Орталық жҥйкедегі ӛткізгіш шоқ ҧзындығы 619,12мкм Орталық жҥйкедегі ӛткізгіш шоқ ені 308,71мкм Ӛткізгіш шоқ ені 407,71мкм Ӛткізгіш шоқ ҧзындығы 596,67 мкм 1-ші Лубтық қалпақша 106,63мкм 2-ші Лубтық қалпақша 118,11мкм Жапырақтың кӛлденең кесінідісінің қалыңдығы
Орталық жҥйедегі талшыктар 209,16мкм Ортаңғы жҥйке қалыңдығы 1246,81мкм Жоғарғы эпидермис 30,15мкм Тӛменгі эпидермис 30,59мкм Мезофил 762,14мкм Микрометрия ӛлшемдері жасалынған микроскоп МСХ100-видео микроскоп, Австрия, Micros 10Х0,25-объектив,окуляр 10Х20,100 есе ҥлкейтіп кӛрсететін.
жапырағының ҧзындығы 28см-ге дейін жетті. 2012 жылы қазан айында егілген қҧрманың ҧзындығы 29см Қҧрма жемісі ӛсімдігінің анатомиялық қҧрылысының ерекшеліктерін анықтадым.Қҧрма жапырағының анатомиялық қҧрылысы ерекше қҧрылысты екендігі анықталды. Жоғарғы және тӛменгі эпидермис клеткалары қатты кутинденген тығыз орналасқан клеткалардан тҧрады. Тҥксіз болып келген. Жоғарғы және тӛменгі эпидермис маңайында склеренхималықталшықтар шоқтанып орналасқан мҧндай ерекшелік тек қҧрмада байқалады. Орталық жҥйкеде ӛткізгіш шоқ орналасқан. Ортасында ксилема ҥлкен тҥтігі айқын байқалады. Флоэма екі жағында кездеседі. Шоқтың екі жағында лубтық қалпақша айқын дамыған.Барлық басқа жапырақтарының орталық жҥйке қалыңдаған жерінде ӛткізгіш шоқ орналасады ал бҧл қҧрма ӛсімдігінде ӛткізгіш шоқ оң жағына қарай орналасқан. Ӛткізгіш шоғында лубтық қалпақшаның орналасқан себебі екі жағында да флоэма бар.
1.М. Қожабеков. Г. Қожабекова ( Алматы «Қазақстан» 1998) «Дәрілік ӛсімдіктер» ( 236-238 бет)
380 2. Қҧрма www.wikipedia.ru 3. Қазақстан ҧлттық энциклопедиясы ( 5-том, 629-630 бет) 4. Шаңырақ ҥй-тҧрмыс энциклопедиясы ( Р.Н.Нҧрғалиев бас редактор) Ж.А. Адаев (Жауапты секретарь-бас редактордың орынбасры) Х.А.Арғынбаев. Н.А.Барлыбаев. Ж. Ертілесов. О. Жиреншин
ТОПИНАМБУР ГҤЛІНДЕГІ БИОЛОГИЯЛЫҚ АКТИВТІ ЗАТТАРДЫ АНЫҚТАУ
Адилжанова И.,Азимбаева Г., Найманғазы А., iligai_adil_12@mail.ru Қазақ мемлкеттік қыздар педагогикалық университеті, Алматы Бҧл мақалада топинамбур гҥліндегі биологиялық белсенді заттар зерттелді. Оның қҧрамында: белоктар, полифенолдар, флаваноидтар, антоциандар, кумариндер, фенол қышқылдары, пектинді заттар, илегіш заттар, майлар және макро-микро элементтері бар екені анықталды. Топинамбур гҥлінің қҧрамындағы биологиялық белсенді заттар тамақ ӛнеркәсібінде, медицинада тҥрлі ауруларды емдеуде, диетология, фармацевтиканың дамуына ӛз ҥлесін қосады
шикізаттарынан алынатын жем-шӛп, дәрілік-профилактикалық және арнайы табиғи тағам ӛнімдеріне деген қызығушылық топинамбурдың елімізге келуіне себеп болды. Топинамбур гҥлі- биологиялық активті заттарға бай ӛсімдік. Бҥгінгі кҥнде ауыл шаруашылығы, медицина, фармацевтика, диетология, тамақ ӛнеркәсібінде қолданыста жоғары, тиімді ӛсімдік шикізат кӛздерінің бірі- топинамбур. Қазіргі уақытта топинамбурдың әр тҥрлі фармакологиялық, биологиялық, физиологиялық белсенділіктері жан-жақты зерттеулерден ӛтуде. Дегенмен Топинамбур гҥлі- биологиялық белсенді заттар қоры, қҧрамы толыққанды зерттелмеген. Биологиялық активті заттарды анықтау, химиялық қҧрамы толық анықталмаған ӛсімдіктердің қасиеттерін, қҧрамын зерттеу бҥгінгі кҥнің ӛзекті мәселелерінің бірі. Организмде белгілі бір әрекеттерді (функцияларды) реттейтін ӛзіңдік әсері бар органикалық қосылыстарды биологиялық активті заттар дейді. Биологиялық активті заттардың екі тҥрі кездеседі: біріншісі — нутрицевтиктер-нутриенттер (тағам компоненті), яғни, ағзаны тағамдық заттармен қамтамасыз ететін, бірақ оны толық алмастыра алмайтын, тағаммен дәрілік препарат арасындағы аралық зат, екіншісі, парафармацевтиктер — тағамдық және дәрілік ӛсімдіктердің органикалық компоненті. БАЗ-дің қҧрамдас бӛлімі атап айтқанда белок, эфир майы, полифенолдар, қанттар, май, пектинді заттар, клечатка, каротиндер, антоциандар, флавонидтар. Топинамбур гҥлінің ботаникалық сипаттамасына келер болсақ, гҥлі сары тҥсті. Гҥлшоғыры себет тәрізді. Себетінің диаметрі шамамен 1,5-2 см. Ӛсімдіктің ӛзінің сыртқы келбеті де, гҥлінің жалпы кӛрінісі де кҥнбағысты еске тҥсіреді. Гҥлінің кӛлемі кҥнбағыстан кішірек, тҧқымы кҥнбағысқа ҧқсас болып келеді. Тамыз айының ортасынан бастап, қыркҥйек айының ортасына дейін гҥлдейді. Табиғаттың климаттық ерекшеліктеріне байланысты оңтҥстік аудандарда жақсы гҥлдейді, солтҥстік аймақтарда гҥлдеуі қиын немесе мҥлдем гҥлдемеуі мҥмкін. [1.2]
анықтау. Зертеу нысаныретінде: Алматы облысының Панфилов ауданы Жаркент қаласында, ӛсірілген топинамбур ӛсімдігінің 2011 жылдың тамыз-қыркҥйек айының ортасында жиналған гҥлдері алынды.
381 Топинамбур гҥліндегі БАЗ-дің қҧрамы 1-кесте Зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтер 1-кестеде кӛрсетілген. Топинамбур гҥлінің ылғалдылығы және кҥлділігі гарвиметриялық, қышқылдылығы, C дәрумені, пектинді заттар және илегіш заттар титриметриялық әдістермен анықталды. рН мәні Аквилон – 410 рН метрінде анықталды. Судағы рН –ы 5,82, ал спиртті ерітінділерінің рН 6,82, яғни бейтарап ортаны кӛрсетеді. Экстрактивтілігі 2 сағатта суда және 80% этил спиртінде жҥргізілді. Экстрактивтілігі де жоғары. Әсіресе, спиртпен салыстырғанда суда 1,5 еседей жоғары. Бҧл кезде топинамбур гҥліндегі кӛп мӛлшердегі биологиялық активті заттар суға және спиртке ӛтеді. Олай болса БАЗ бӛлу ҥшін экстрагент ретінде суды немесе спиртті пайдалануға болады. Антоциандар, флаваноидтар, каротин мӛлшері фотокалориметрлік әдіспен КФК – 2 маркалы фотокалориметрінде анықталды. Белок Къельдаль әдісімен анықталды, белоктың мӛлшері 15,2%, демек белок мӛлшері кӛп. ал клечатка А.Е. Ермаковтың модификациясы бойынша және қҧрамындағы шикі май мӛлшері Сокслет аппаратының кӛмегімен салмақтық әдісімен анықталды. Клечатка-41,3%, ал шикі май мӛлшері 15,7%, яғни клечатка мен шикі май мӛлшеріде аса жоғары. Бҧдан топинамбур гҥлінің биологиялық активті заттарға бай екенін кӛруімзге болады. Эфир майлары суық тиюге қарсы пайдаланылады,қақырық тҥсіру қабілетінеде ие және дезинфицирлеуші қабілеті жоғары биологиялық белсенділігі жоғары зат. Ыға
лдылығы ,%
К ҥлді
лігі ,%
р Н
Қ ышқы
лдылғы,%
Иле гіш з ат та р,%
Пе кт ин ді за тт ар,% Ан тоц иа нда
р, %
Ф ла вон
ои дт ар, % Б елок , %
Эк ст ра кт ив ті лігі ,%
К ле ча тк а,
%
Май, %
С дә ру м ен і мг/
%
К аро ти н, м кг /100г
По ли фено лдар
,℅
Ери тін Қ ан тт ар,
%
Эфи р м ай ы, %
С уда
C пи рт те С уда е ри ті н С уда е рм ей тін
С уда
C пи рт те 78,8
17,8
5,82
6,82
0,4
0,3
0,46
0,68
0,49
0,7
15,2
93,3
60
41,3
15,7 9,41
9,87
17,05
15,0
5,37
382 Белоктың алуан тҥрлі қызмет атқаруы, олардың тіршілік ҥшін аса маңызды органикалық қосылыс екенін дәлелдейді. Белок қҧнарлы қоректік зат, оның организмде жетіспеуі адамды қауіпті ауруларға ҧшыратады. Адам организмінде кейбір белоктар синтезделмейді,оларды дайын кҥйінде ӛсімдік және жануартекті азық-тҥліктердің қҧрамынан қабылдаймыз. Белоктар клеткалардың қҧрылысын жасауда да, зат алмасу процесінде де және клеткалардың кӛбеюінде шешуші роль атқарады. С дәруменің организмнің тыныс алу процесіне тікелей қатысы бар. Адам кҥнделікті асымен 50-100 мг аскорбин қышқылын сіңіру керек. Топинамбур гҥлінің қҧрамындағы макро және микро элементтердің мӛлшері атом- эмиссионды жартылай сандық спектрлік анализ әдісімен АAnalyst 400 приборында анықталды. Олардың мӛлшері, % : Ca-1,24, Mg-0,59, K-2,19, Na-0,80; Микро элементердің мӛлшері, мг/кг: Cu-6,80, Zn-6,87, Mn- 20,55, Fe-4,82, Co-0,13, Cd-<0,02; Макро және микро элементтердің адам ағзасында алатын орны ерекше. Мысалы, егер ағзада мыс жетіспесе, бауырда қорланған темір гемоглобинмен байланысқа тҥсе алмайды. Мыстың мӛлшерінің аз немесе кӛптік шамасының кӛрсеткіші -адамның шашы. Мыстың мӛлшері тӛмендеген кезде немесе жетіспеген жағдайда шаш тез ағарады. Мыс қанға оттектің ӛтуін қамтамасыз етеді. Соның нәтижесінде жасуша, ҧлпалар оттекпен жақсы қамтамасыз етіледі. Мыс кӛптеген ферменттердің қҧрамына кіреді, ҧлпалардағы тотығу реакциясын жылдамдатады. Темір элементінің рӛлі денсаулық ҥшін ӛте зор. Егер темір жетіспесе, баршамызға белгілі анемия немесе қан аздық ауруы пайда болады. Кальций организмдегі барлық 98 % сҥйек ҧлпасының қҧрамында болады.Натрий мен калий екеуі су алмасуын реттейді. Натрий организмде судың ҧсталып тҧруына кӛмектеседі, ал калий оның бӛлініп шығуына себепкер. [3.4] Магний жҥйке ҧлпаларының жҧмысын жақсартады, сҥйек тҥзуге қатысады. Магнийдің ерекше қызметі оның хлорофиль бӛлігі ретінде фотосинтезге қатысуымен байланысты. Марганец ой еңбегімен айналысатын адамдар ҥшін тәулігіне 5-6 мг мӛлшерінде пайдаланады. Жас балаларға марганецтің мӛлшері ересектерге қарағанда кӛбірек қажет болады.[5] Зерттеу жҧмыстарын қорытындылай келе, топинамбур гҥліндегі биологиялық активті заттарды анықтау арқылы топинамбур ӛсімдігінің тиімді ӛсімдік шикізат кӛздерінің бірі екеніне кӛз жеткіземіз: Топинамбур гҥліндегі биологиялық активті заттар тамақ ӛнеркәсібінде, медицинада тҥрлі ауруларды емдеуде, фармацевтиканың дамыуна отандық ӛнім ретінде ерекше пайдалы. мысалға, антоциандар табиғи бояғыш заттарға жатады. Сондықтан тамақ ӛнеркәсібінде, тауарларды бояуда, табиғи тыңайтқыштарды байытуда кеңінен қолданылады. Каротиндерді тағамдарды дәрумендеу кезінде, терінің зақымдануын емдеуде және тағамның бояғыш заты ретінде пайдаланады. Полифенолдардың рак пен жҥрек ауруларына қарсы әсері жақсы. Қанттар қант диабетін емдеуге пайдалы. Эфир майлары тамақ ӛнімдеріне хош иіс беру ҥшін, сусындар, тҧрмыстық химияның заттарын жасауда, фармацевтика ӛндірісінде, медицина мен ароматерапияда, сондай-ақ еріткіштер (скипидар) жасау ҥшін қолданады.
1.Сағындықов.Ж. Топинамбур ӛсімдігі және оның емдік қасиеттері. Алматы. Ы.Алтынсарин атындағы Қазақтың білім академиясының Республикалық баспа кабинеті, 1999.353 c. 2. Налеев О. Н., Каржаубаев Е.К. Топинамбур. Алматы. 2006. 219 с. 3. Ягодка В. С. Лекарственные растения в дерматологии и косметологии. М. 2008 .-198 с. 4.Прокопенко Л.С.,Юрченко Х.Ф. Химический состав и питательность клубней топинамбура //Тезисы докл. III Всесоюзной научно-производственной конф. Топинамбур и тописолнечник – проблемы возделывания и использования.– Одесса, 1991. – 58 с.
383 5. Дорофеева Л.А., Ким Н.Ю., Рязанова Т.В., Чупрова Н.А. Исследования ве гетативной части топинамбура. Оптимизация процесса получения экстрактов из вегетативной части топинамбура // Химия растительного сырья.-1998. -№2. - С-53 -57.
жүктеу/скачать 15,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|