Сборник международной конференции «модернизация сознания: характер передачи образа «Әлем»
жүктеу/скачать 2,86 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Keywords. Khoja Ahmed Yasawi, Diwan-i Hikmet. the world, the Turks. Кіріспе
| Кілт сөздер.
Қожа Ахмет Ясауи, Диуан-и хикмет. әлем, түркілер. Abstract. Although the world is recognized as a physical and geographical place where living beings live, viewed based on a religious-mystical point of view, the forms of perception of the world are also reflected in the religious dimension. Mystics, who connected their lives with the Koran and Sunnah, formed a worldview about the Koran and Sunnah and demonstrated it in their works. This study aimed to analyze the way of perceiving and narrating the world in Diwan-i Hikmet by Khoja Ahmet Yasawi, one of the most important figures in Turkic Sufi (Tasawwuf) literature. Sufism is a form of Islamic worldview that is different from other cognitions. The relevance of the article is determined by the fact that the recognition of the teachings of Khoja Ahmed Yasawi, who glorified Sufism, still requires deep study. The results revealed that the problem of perception of the world in the Diwan-i wisdom of Khoja Ahmet Yasawi is based on human enthusiasm and intuition of the afterlife. The perception of the world was determined by the qualities of a person more than by enthusiasm-a phenomenon that is dirty, sad, and not worth worrying about; and the knowledge of the world through the afterlife was described as a place of worship where tears and care for the afterlife are poured out. The article was planned within the framework of the project on the topic «system of concepts in the worldview of the ancient Turks», which is funded by the committee of Science of the Ministry of Education and science of the Republic of Kazakhstan on scientific and (or) scientific and technical projects for 2021-2023. Keywords. Khoja Ahmed Yasawi, Diwan-i Hikmet. the world, the Turks. Кіріспе Қожа Ахмет Ясауи Түркі әлеміндегі мұсылмандықты насихаттап, негізін қалаған ұлы ұстаздардың бірі, қазақ даласында исламның нығаюына зор ықпал жасап, ұлттық дәстүр, салт- сана мен наным-сенімге, әдет-ғұрыпқа қайшы келмейтін діни мектептің негізін қалаған, сопы- лық ағымның түркілік дәстүріне даңғыл жол салған дарынды тұлға, ғұлама, ақын, әулие Қожа Ахмет Иасауи өз заманының кемеңгері ғана емес, сонымен қатар болашақ біздің ұрпағымызға да жол көрсетер шырақ іспетті. «Түркі тасаввуфы тарихында түркі сопылығының негізін салушы Ахмет Ясауи, исламнан бұрынғы буддизм, шаманизм, манихеизм мәдениетін білетін түркі тайпаларына ислам дінін сопылық жол арқылы қабылдауға болатынын көрсетті. Сол арқылы түркі тайпалары арасында мұсылман-түркі мәдениетінің негізін қалады» [1]. «САНАДАҒЫ ЖАҢҒЫРУ: «ӘЛЕМ» БЕЙНЕСІНІҢ РУХАНИ МҰРАЛАРДА БЕРІЛУ СИПАТЫ» АТТЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КОНФЕРЕНЦИЯ 50 Белгілі дінтанушы Д. Кенжетай: «Сопылық – жүрекке негізделген таным» – деген тұжы- рымды қозғайды. Ғалымның пайымдауынша: «Танымның негізінде, адамды тәрбиелеудің қиын- дықтарын өз бойында таситын күрделі ішкі динамизмдер бар. Адам – сырлар әлемі. Мәні жүрек- те, мағынасы қалбте жатыр. Абсолютті кемел болмыс Алла ғана. Ешқандай адам Алла болмай- ды, бола да алмайды, болмаған да. Дегенмен Адамның ішкі әлемі шексіз. Өйткені, жүрек шексіз- дікпен байланысты». Сопылық философиялық трактаттардың иесі Қожа Ахмет Ясауидің бізге қалдырған баға жетпес мұрасы «Диуани Хикметінде» адамгершілік, имандылық, әділдік, инабаттылық тәрізді күрделі мәселелерді көтереді. Құдайдын көкірегіне салған даналығын хатка түсiрiп, келешекте дiн бұзылган замандарда, ұрпақтарынын сол аркылы тура жол табуын максат еткен деседі. Осы себептi болса керек, хикметтердегі сөздiн бәрi жан тазалығына арналған даналык сөздер [2]. жүктеу/скачать 2,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|