гуд  ‘өгіз, сиыр’ сөзімен көне түркше  уд

МЕЖДУНАРОДНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ «МОДЕРНИЗАЦИЯ СОЗНАНИЯ:
ХАРАКТЕР ПЕРЕДАЧИ ОБРАЗА «ӘЛЕМ» В ДУХОВНОМ НАСЛЕДИИ
5 
Шумершедегі (кірме сөздерде) 
г-
=
түрк тілі 
Ø- (түседі)
гуд
= 
уд
«Егер бұл кездейсоқтық болмай, шумер және түркі тілдерінің тарихи байланысына қатысты 
болса, онда шумердің «г» дыбысымен басталатын сөздері түрк тіліндегі «Ø- (нөлдік форма)»ға 
сәйкес келуі керек», деп ойлап, шумер сөздіктеріндегі «г» әрпімен басталатын сөздерді қарап 
шықты. Осылайша басталған және 1989 жылға дейін жалғасқан жұмысының нәтижесінде
О.Н. Туна осы g- = Ø- эквивалентіне 15 мысал тапты. Ғалым мысалдардың мағыналарын алған 
сөздіктеріндекі түпнұсқа тілдерімен бірге берді.
5
Шумерше 
г-
= Tүркі тiлi 
Ø- (сөз басындағы «г» түседі)
gud 
‘ox’
= 
уд 
‘сиыр, өгіз’ 
gig 
‘to be ill» 
= 
иг 
‘ауру’ 
gişig 
‘door’ 
= 
eшик 
‘есік’ 
gid 
‘entfernen’
= 
ыд
- ‘жіберу’ 
gaz 
‘to crush’ 
= 
eз
- ‘езу’ 
gur 
‘ernten’ 
= 
oр
- ‘ору 
Лингвистикалық өлшемдерге сәйкес, түркі тілі мен шумер тілі арасындағы мұндай тең 
жұптық кездейсоғы болу ықтималдығы осындай: 
Бірінші жұп үшін 1:5000 x 5000 = 1: 25 000 000 (жиырма бес миллионда бір) 
Бесінші жұп үшін 1:2
4
x 25 X 10
6
= 1: 400 x 10
6
(төрт жүз миллионда бір)
Оныншы жұп үшін 1:2
9
x 25 X 10
6
= 1: 12 000 x 10
6
(он екі миллиардта бір) 
Қысқаша айтқанда, g- = Ø- сияқты дыбыстық эквиваленттілікті көрсететін 15 жұптың 
табылуында «кездейсоқтық ықтималдығы» жоқ. Яғни, екі түрлі тілдегі бұл сөздер бірдей сөздер 
болып табылады және тарихи қатынастардан туғандығын көрсетеді. 
Oсман Недим Туна кітабынан басқа да қалыпты дыбыстық сәйкестіктерді берейік:
6

Шумерше 

жүктеу/скачать 2,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: