КАРИМОВА Айгерим Аманжолқызы, «ИС-20-1с» тобының студенті, aikokarimova01@mail.ru
КИСИНА Мира Каиржановна, магистр, оқытушы, motya.2002@mail.ru
«Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті» КеАҚ, Қазақстан, Қарағанды, Н.Назарбаев даңғылы, 56
Аңдатпа: Қазіргі заманғы ақпараттық әлемде, кез келген уақытта байланыста жүру, қажетті ақпаратқа қол жеткізу, жалпы қоғамды ақпараттандыру үшін мобильдік құрылғылар арқылы мобильді қосымшаларды пайдалану мен оны дамыту өте маңызды. Мобильді құрылғыларға арналған ақпараттық технологияларды дамыту белсенді түрде дамып келеді. Мақалада білімді бағалау мәселелерін шешетін, сабақ кетесін қадағалауға, мектеп пәндерінің тақырыптарын түсінудегі елеулі кемшіліктерді анықтауға мүмкіндік беретін Android платформасына арналған мобильді қосымшаны әзірлеу нәтижесі сипатталған.
Түйінді сөздер: білім беру, ақпараттық және коммуникациялық технологиялар, мобильді қосымша, интерфейс, эмулятор, плагин, кітапхана.
Кіріспе. Қазіргі уақытта ақпараттық-коммуникациялық технологиялар бүкіл әлемде білім беру саласында шешуші ретінде жеңіске жетуде. Мобильді желілік технологиялардың қарқынды дамып келе жатқан және лезде жаппай таралуының қазіргі әлемнің білім берудің бүкіл парадигмасын түбегейлі өзгертеді. Бүгінгі таңда мектеп, университет және қосымша білім беру жүйесі оқушыларға тез ескіретін және практикалық құндылығын жоғалтатын белгілі бір білім мен дағдыларын берумен шектелмейді. Табысты болу үшін кез-келген жастағы заманауи адам мүмкіндігінше қол жетімді және де тиімді білім беру және ақпараттық технологияларды қолдана отырып, үнемі кәсіби және жеке тұрғыдан дамуы керек. Сонымен қатар, қазіргі таңда қоғамның білім беру қажеттіліктерін және оның тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуын қанағаттандыру үшін ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолдану қажет[1].
Қазіргі уақытта мобильді қосымшаларды әзірлеу ақпараттық технологиялар саласындағы ең танымал іс-әрекеттердің бірі болып табылады. Мобилді қосымшаларды құрастыру тұтынушылық қажеттілікті алдын ала орындауға мүмкіндігі бар шешімі қолданушыға белгісіз алгоритмдер мен тапсырмаларды орындауға негізделген.
Мобильді қосымша - белгілі бір тұтынушылар тобына арналып құрастырылып, олардың қандай да бір мәселелері мен қиындығын шешуге бағытталған. Мобильді қосымша - нақты платформаға орнатылған, белгілі бір әрекеттерді шешуге болатын функционалдығы бар арнайы бағдарлама[5]. Бұл әртүрлі ақпаратпен өзара әрекеттесуге көмектесетін жүйенің бір түрі. Осыған байланысты мынадай түрлерге жіктеледі:
- қосымша-оқиға: әртүрлі іс-шараларды, оқиғаларды көрсетуге мүмкіндік береді, мысалы, спорттық, мәдени, білім-ғылымға қатысты орын алған оқиғаның көрсетілімі және тағы да басқа;
- қызметтік қосымша: ұйымдардың қызметін көрсететін сайттарға ұқсас сервистік қосымшалар;
- үйретуге, дамытуға арналған әртүрлі ойындарға арналған қосымшалар;
- онлайн режимде сатылым жасауға арналған интернет дүкендер;
- әртүрлі брендтерді жарнамалауға қолданылатын промо-қосымшалар;
- бизнес-қосымша: ұйымның үдерісін оңтайландыруға, бизнес ақпаратқа қол жетімділікті қамтамасыз етуге және деректер базасымен біріктіруге мүмкіндік береді;
- жүйелік қосымша: телефон мен оның бағдарламалық жасақтамасы үшін кеңейтілген параметрлер мен опцияларды пайдалану;
- телефонды толық навигатор ретінде пайдалануға мүмкіндік беретін GPS модулін пайдаланатын шарлау және іздеу қызметтері бар қосымща;
- бейне және аудио ақпаратпен жұмыс істеу кезінде телефонның мүмкіндігін кеңейтетін мультимедиалық бағдарламаладағы қосымшалар;
- әлеуметтік желілер, байланыс үшін онлайн қызметтер, ақпарат таратуы және әлеуметтік қатынастарды ұйымдастырушы қосымшалар;
- контенттік қосымшалар және тағы да басқа[2].
Мақалада мектеп білім саласында қолдануға арналған мобильді қосымшасы туралы жазылған. Бұл мобильді қосымшаны әзірлеу барысында Android Studio бағдарламасында Google корпорациясы әзірлеген және дамытатын Dart бағдарламалау тілін қолдана отырып құрастырлған Flutter тілін қолдану арқылы құрастырылуда.
Flutter - Google корпорациясы әзірлеген және дамытатын Dart бағдарламалау тілін қолдана отырып, Android және iOS мобильді қосымшаларын, веб-қосымшаларды және Windows, macOS және Linux жұмыс үстелі қосымшаларын құруға арналған Ашық бастапқы құралдар жиынтығы.
Бірінші нұсқасы 2015 жылы «Sky» деген атпен шығарылды, тек Android қосымшаларында жұмыс істеді. Негізгі ерекшелігі-жоғары графикалық өнімділік. Веб-қосымшаларды құруға толық қолдау 2.0 нұсқасында пайда болды, сол нұсқада Windows, macOS және Linux және Google Fuchsia (JIT компиляторы бар Dart виртуалды машинасында) жұмыс үстелі қосымшаларын құруға қолдау көрсетілді.
App Store дүкенінде кодты динамикалық түрде орындау шектеулеріне байланысты iOS астында Flutter AoT компиляциясын қолданады. Dart платформасының «ыстық қайта жүктеу» сияқты мүмкіндігі кеңінен қолданылады, мұнда бастапқы кодты өзгерту оны қайта іске қосудың қажеті жоқ жұмыс істеп тұрған қосымшада бірден қолданылады.
Жиынтықтың негізгі компоненттері - Dart платформасы, Flutter қозғалтқышы, Foundation кітапханасы, виджеттер жиынтығы және даму құралдары.
Flutter қозғалтқышы негізінен C++ - да жазылған, Google skia графикалық кітапханасы арқылы төмен деңгейлі көрсетуді қолдайды, Android Және iOS жүйелерінде платформаға тәуелді SDK-мен өзара әрекеттесу мүмкіндігіне ие.
Dart тілінде жазылған Foundation кітапханасында Flutter қосымшаларын құруға және Flutter қозғалтқышымен өзара әрекеттесуге арналған негізгі сабақтар мен әдістер бар.
Flutter қолданбасының пайдаланушы интерфейсінің дизайны пайдаланушы интерфейсінің кез келген бөлігінің өзгермейтін нысандары ретінде сипатталған виджеттерді пайдалануды қамтиды. Барлық графикалық нысандар, соның ішінде мәтін, пішіндер және анимациялар виджеттер арқылы жасалады; қарапайым виджеттерді біріктіру арқылы күрделі виджеттер жасалады. Кадрмен бірге екі негізгі виджет жиынтығы бар - Материалдық дизайн және Cupertino. Сонымен қатар, flutter қосымшаларын виджеттерсіз жасалынады кенеппен жұмыс істеу үшін Foundation кітапханасының әдістерін тікелей шақырылады[4].
Әдістеме. Қазіргі заманғы ақпараттық әлемде, кез келген уақытта байланыста жүру, қажетті ақпаратқа қол жеткізу, жалпы қоғамды ақпараттандыру үшін мобильдік құрылғылар арқылы мобильді қосымшаларды пайдалану мен оны дамыту өте маңызды. Мобильді қосымшаларға арналған ақпараттық-коммуникациялық технологиялар бүкіл әлемде білім беру саласында шешуші ретінде жеңіске жетуде. «School Brain» мектеп білім саласына арналған қосымшасы білімді бағалау мәселелерін шешетін, сабақ кетесін қадағалауға, мектеп пәндерінің тақырыптарын түсінудегі елеулі кемшіліктерді анықтауға мүмкіндік беретін Android платформасына арналған болып табылады. Бұл мобильді қосымшаны әзірлеу барысында Android Studio бағдарламасында Google корпорациясы әзірлеген және дамытатын Dart бағдарламалау тілін қолдана отырып құрастырылған Flutter тілінде жасау арқылы құрастырылуда. Мобильді қосымшаны әзірлеу барысында мектеп оқушыларына ғана емес, сонымен қосы, оқытушыларға да арнап жасалынуда.
Мобильді қосымшалар қазіргі заманғы мобильді құрылғылардың функцияларының кең спектрінің арқасында мүмкін болды, атап айтқанда: дауыстық байланыс, хабар алмасу, графика алмасу, интернет-браузерлер және тағы да басқалар жетерліктей.
«School Brain» мобильді қосымшасы білім алушылардың мобильді құрылғыларының мүмкіндіктерін пайдалана отырып, оқыту жүйесі келесі білім беру міндеттерін шеше алады:
- білім алушыларға әкімшілік ақпарат беру (кесте, оқу ақысы және т. б.);
- демалыс күндері жазылған электрондық күнтізбе;
- оқушының сыныпта тағайындаудағы мәртебесі;
- оқушы мен оқытушы сабаққа керекті суреттерін сақтай алу;
- сұрақ қою;
- тестілеу және үлгерімді бақылаудың басқа түрлері[3].
Мобильді қосымшаны іске қосқан кезде басты бет ашылады(сурет 1). Әрі қарай қосымшаға кіруді жалғастыру үшін пайдаланушы электроннық почтасын және құпия сөзді жазу керек(сурет 2).
Сурет 1. «School Brain» мобильді қосышаның басты беті
Сурет 2. Қосымшаға кіру беті
Қосымшаға кіретін кезде міндетті түрде құпия сөз 5 әріп немесе таңбадан асу қажет. Қосымшаға кіргеннен кейін пайдаланушының басты беті ашылады(сурет 3). Пайдаланушының басты бетінде сабақ үлгерімі, кесте, тестілеу және тағы да басқа батырмалар бар.
Сурет 3. Пайдаланушының басты беті
Сурет 3 жалғасы. Пайдаланушының басты беті
Пайдаланушының сауалнамасын жұмыс істеу барысында қолданылған кодтар тізімі: