ЦЕЛЛЮЛОЗАЛАР ЭФИРЛЕРІ табиғи модификацияланған химиялық полимер болып табылады. Целлюлоза талшықты материалдардың (ағаш, мақта, сора, зығыр) негізгі бөлігі болып табылады, және кең тараған сызықты құрылысты макромолекулалы табиғи полимерлерге жатады.
Целлюлозаның қарапайым қатары спирт сипатты үш гидроксилды топтары бар және алкоголяттар, жай және күрделі эфирлер түзілуі мүмкін. Целлюлоза эфирлерінің целлюлозадан айырмашылығы органикалық еріткіштер қатарында ериді, балқиды және термопластикалық полимерлы материалдар үшін қолданылатын, барлық әдістермен заттар оңай өңделеді. Целлюлозаның күрделі эфирлері минералды қышқылдардан немесе органикалық қышқыл ангидридтерінен целлюлозаның этерификациясымен алынған ацилды түрде өңделген целлюлозалар болып табылады. Анағұрлым техникалық мәнге целлюлозаның нитраттары, ацетаттары, пропионаттары ие.
ЦЕЛЛЮЛОЗА НИТРАТТАРЫцеллюлозаға концентрленген азот қышқылымен әсер ету арқылы алады:
[C6H7O2 (OH)3]n + 3nHNO3 → [C6H7O2 (ONO2)3]n + 3nH2O
Өндірістецеллюлозанитраттарыназоттыңтүрлімөлшеріменмақтацеллюлозасынасылдандыраөңдеуарқылыалады.
12,5 – 13,6% азотыбарцеллюлозаниттратар (пироксилин), жарылғышзаттаралуүшінқолданылады; 10 - 12,5% азотыбарцеллюлозаниттратар (коллокксилин), өндірістецеллулидтерді, этролды, қабықшаларды, лактардыбайланыстырушызаттарретіндеқолданылады;
ЦЕЛЛЮЛОЗААЦЕТАТТАРЫкатализаторқатысындасіркеқышқылыныңангидридініңэтерификациясыменалынғанцеллюлозаныңацетилтуындыларыболыптабылады:
C6H7O2( OH)3]n + 3n(СH3СO)2Щ → [C6H7O2 (OСOСН3)3]n + 3nСH3 СООН
Бұлжағдайда 62,5% - тібарсіркеқышқылыменбайланыстыцеллюлозаныңүшорынынбасқанэфиралынады.
Целлюлозаацетатыныңтехнологиялықпроцесігомогендітәсілменкелесісатыдаболады:
Өндірісте ацетилдеуді 40-500С температурада өткізеді. Температураны жоғарлату целлюлоза ацетатының деструкцияға ұшыратады, ал температураны төмендету процесті өте төмендетеді. Ацелилдеу процесінің жылдамдығына және ацетат құрамына сонымен қатар бастапқы целлюлозаның құрамына катализатор мөлшерімен ваннаның модулі әсер етеді.
Целлюлозаның реакциялық белсенділігін арттыру үшін оны органикалық және бейорганикалық қышқылдарда немесе сілтіде ісіндіруді (активтендіру) керек етеді. Ацетатты целлюлозаны алу барысында белсендіру үшін ацетилдеуші қоспаның құрамына кіретін мұзды сірке қышқылын қолданады.
Үш ацетатты целлюлозаның сыртқы пішін түрі ақ немесе ашық-сары түсті аморфты ұнтақ түрінде болады, молекулалық массасы 40000 жуық. Целлюлоза ацетатының органикалық еріткіштер қатарында еру қасиеттері олардың кең түрде қолданылатындығын айқындайды.