Семинар №1. Тақырыбы: «Қазақстан тарихы»
жүктеу/скачать 58,37 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Әдістемелік ұсыныстар
| Семинар №7.
Тақырыбы: «Алаш» қозғалысы және ұлттық мемлекет идеясы. Мақсаты: 1. Ресейдің отаршылдық саясаты жағдайында «Алаш» қозғалысының тарихи алғышарттары: қоныс аудару саясаты және жер мәселесі, көшпелі қазақ қоғамының әлеуметтік өзгеріске ұшырауы, рухани отарлануы және т.б. туралы білім қалыптастыру; 2. Қазақ интеллигенциясының қалыптасуы: әлеуметтік құрамы, білімі, қызметі туралы, Ресейдегі түрікшілдік доктринасы және оның қазақ ұлттық қозғалысының қалыптасуына әсері туралы түсінік қалыптастыру; 3. 1905–1907 жж. І Орыс революциясының Қазақ өлкесіне әсерін, қазақ қайраткерлерінің Мемлекеттік Думадағы қызметін қарастырып, тағылым алу; 4. І дүниежүзілік соғыс жылдарындағы ұлттық дағдарыс және 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліске талдау жасау; 5. Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциядан кейінгі «Алаш» қозғалысының жаңа сатыға көтерілуін бағалау. Әдістемелік ұсыныстар: 1. Ресейдің отаршылдық саясаты жағдайында «Алаш» қозғалысының тарихи алғышарттары: қоныс аудару саясаты және жер мәселесі, көшпелі қазақ қоғамының әлеуметтік өзгеріске ұшырауы, рухани отарлануы және т.б. Патша үкіметінің отарлық саясатының жалпы сипаты және оның дәстүрлі қазақ қоғамын ыдыратуға әсері. Ресей империясының қоныс аудару саясатының кезеңдері, оның ауқымы мен іске асыру әдістері. Жер мәселесі. Шекара сызығының салынуы, жерді тартып алу. Әскери казак отарлауы: Орал, Орынбор, Сібір казак әскерлері. Казактар табы және оның мәртебесі. ХІХ ғ. 60-90 жылдарындағы көші-қон мәселесі. Орыс шаруаларын Қазақстанға қоныстандыру туралы уақытша ережелер. Орыс шаруаларын Қазақстан аймақтарына орналастыру ерекшеліктері. Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс аударуы. Қоныс аударушылардың кәсіптері және олардың әлеуметтік-экономикалық жағдайы. Қауымдық жерлердің иеліктен шығарылуы және оның қазақтардың дәстүрлі шаруашылығына әсері. Көшпелі қазақ ауылының егіншілікке көшу үдерісі. Жатақтық. ХІХ ғасырдың соңындағы Қазақстан халқының этнодемографиялық сипаттамасы. ХХ ғ. басындағы Қазақстандағы көші-қон саясаты. Ауыл тұрғындары мен егінші мещандарды қоныстандыру туралы уақытша ереже (1904 ж.). Қазақстанда көпұлтты қоғамның қалыптасуы. Столыпиннің аграрлық реформасы және Қазақстанда қоныс аудару саясатының күшеюі. Шаруаның әлеуметтік, экономикалық, саяси жағдайы және капитализмнің «кеңге» дамуының Қазақстандағы теңсіздігі. Қазақ жеріндегі өнеркәсіп ошақтарының қалыптасу ерекшеліктері, олардың сипаты: саны, типологиясы, жабдықталуы, орналасуы, меншіктілігі. Отарлық сипатының белгілері: сауданың (таратушы, стационарлық және жәрмеңкелік), банкілік саланың дамуы, теміржол көлігінің дами бастауы. Ұлттық көпестер мен кәсіпкерліктің пайда болуы, ұлттық буржуазияның қалыптасуына патшалық Ресейдің келтірген кедергілері. Қазақстан жұмысшыларының пайда болу тарихы, оның сипаты, саны. Жергілікті тұрғындарға қатысты отарлық қарым-қатынастың ерекшеліктері. Жұмысшылардың еңбек және өмір жағдайы. Қарсылық қозғалыстары дамуының кезеңдері. Өндіріс орындарынан қашу, шағымдар мен петициялар, революциялық күреске шығу. Революциялық күрес кезеңдері: экономикалық сипаттан саяси сипатқа. 2. Қазақ интелегенциясының қалыптасуы: әлеуметтік құрамы, білімі, қызметі. Ресейдегі мұсылмандық қозғалыс, түрікшілдік доктринасы және оның қазақ ұлттық қозғалысының қалыптасуына әсері. Түркі-мұсылман халықтарының зияткерлік элитасы мен Ресей империясының өзара байланыстары. Ресей империясындағы мұсылман қозғалысының қалыптасуы. Бүкілресейлік мұсылман съездеріне қазақ элитасы өкілдерінің қатысуы. Ресей мұсылмандарының қоғамдық-саяси қозғалысының қалыптасуындағы «Иттифак-эл-муслимин» (мұсылмандар Одағы) рөлі. Орыс түркітану ілімі және оның қазақ ұлттық қозғалысының қалыптасуына әсері. Мұсылмандық қайырымдылық қоғамдары және олардың қызметі. Меценаттықтың пайда болуы мен дамуы. Маркстік, либералдық-демократиялық, кадеттік топтар мен ағымдардың қалыптасуы. Қазақ жастарын Ресей империясының кадет корпусында, гимназияларында және университеттерінде оқыту. Қазақ зиялы қауымының қалыптасуы: әлеуметтік құрамы, білімі. Қазақ көпестерінің, саудагерлерінің пайда болуы. ХХ ғ. бас кезіндегі қазақ зиялы қауымының Ресей империясының түрік-мұсылман ағартушылық қозғалысы аясындағы қызметі. Орынбор Мұсылмандары Діни Жиналысы және Қазақ даласы. Муфтияттағы қазақтардың діни істерін шығарып алу. Мешіттер салынуы және қазақ молдалары. Жәдидшілдік ағартушылық идеяларының ықпалы және Далада жаңа әдістемемен істейтін мектептер мен медреселердің ашылуы. Діни конфессиялардың Қазақ даласындағы миссионерлік қызметі. 3. 1905–1907 жж. І Орыс революциясының Қазақ өлкесіне әсері. Қазақ қайраткерлерінің Мемлекеттік Думадағы қызметі. 1-орыс революциясының қазақ зиялы қауымының қоғамдық саяси қозғалысына әсері. Қарқара петициясы. Қазақ элитасы өкілдерінің жалпы ресейлік мұсылман съездеріне қатысуы. «Иттифак-эль-муслиминнің» (Мұсылман одағы) құрылуы және оның Ресей империясының барлық халықтарымен мұсылмандардың теңдігі үшін күрестегі рөлі. І-Мемлекеттік Дума жұмысына қазақтардың қатысуы және оның таратылуы. Выборг үндеуі және оған қол қойған депутаттардың қудалануы. Ә.Бөкейхановтың үндеуге қол қойғаннан кейінгі тағдыры және оның кадет партиясындағы қызметі, сонымен қатар, оның және оның жақтастарының ойында «Алаш» ұлттық партиясын құру идеясының туындауы. Ресейдегі ІІ-Мемлекеттік Дума және мұсылман фракциясының түпкілікті рәсімделуі мен қызметі. Аграрлық мәселе және депутаттар – А.Бірімжанов пен Б.Қаратаевтың сөз сөйлеуі. 4. І дүниежүзілік соғыс жылдарындағы ұлттық дағдарыс және 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс. Бірінші дүниежүзілік соғыс сипаты мен себептері. Ресей әскерінің майдандағы сәтсіздіктерінің себептері. Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы қазақ даласы: алым-салықтардың өсуі, жерді тартып алудың күшеюі. Қазақстандағы әскери тұтқындар. 1916 жылғы 25 маусымдағы бұратаналарды тыл жұмыстарына реквизициялау және оның халыққа қарсы мәні. 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс: себептері, қозғаушы күштері, барысы және негізгі кезеңдері. Көтеріліс басшылары: А.Иманов, Т.Бокин, Б.Әшекеев, Ә.Жанбосынов және басқалары. Ұлттық-либералдық, ұлттық-демократиялық және революциялық-демократиялық зиалы қауымның көтеріліске көзқарастары. Тұрақты әскердің қазақ даласындағы экспедициялары және қуғын-сүргін, жазалау шараларының жүргізілуі. Ф.Керенскийдің Мемлекеттік Думада 1916 ж. көтеріліс туралы сөз сөйлеуі, көтерілістің жеңілуінің себептері. Қазақтардың Қытайға (Құлжа өлкесіне, Қашғарияға), Ауғанстанға жаппай көшуінің алғашқы толқыны. Өлкедегі демографиялық жағдайдың өзгеруі. 1916 ж. көтерілісті зерттеу барысындағы әлемдік тарих ғылымындағы жаңа әдістер мен көзқарастар. 5. Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциядан кейінгі «Алаш» қозғалысының жаңа сатыға көтерілуі. Ресейдегі ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясы және оның Қазақстанға әсері. Революциялық өзгерістерге байланысты ұлт-азаттық қозғалыстың жаңа міндеттері. Қазақ саяси элитасының қазақ комитеттерін құруға шақыруы. Облыстық қазақ съездері және олардың маңызы. Уақытша үкімет органдарындағы ұлттық интеллигенция өкілдерінің қызметі. 1917 жылғы жаздағы саяси дағдарыс. Шілдедегі жалпықазақ съезі және Алаш партиясын құру туралы шешім. Бүкілресейлік құрылтай жиналысы мен Алаш партиясы депутаттарын сайлау. Қазақ зиялыларының саяси, мәдени-ағартушылық қызметін зерттеудегі жаңа тәсілдер. жүктеу/скачать 58,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|